Οι διαλέξεις του Οκτωβρίου στο Ίδρυμα Β. & Μ. Θεοχαράκη

Διαλέξεις

Στέλιος Ράμφος

Προϊστορία και ιστορία της Παλιγγενεσίας (Β’ μέρος)

Επετειακή σειρά διαλέξεων του Στέλιου Ράμφου με θέμα τον αγώνα των Ελλήνων για την εθνική ανεξαρτησία και την εμφύλιο-με διαχρονικές επιπτώσεις-αναμέτρηση του μεταβυζαντινού μας πολιτισμού, με τις αντιλήψεις των εξεγερμένων για την ελευθερία.

29 Σεπτεμβρίου 2021
6, 13, 20, 27 Οκτωβρίου 2021
3, 10, 17, 24 Νοεμβρίου 2021
1, 8, 15 Δεκεμβρίου 2021
Τετάρτη, 18:00-20:00
Κύκλος 12 διαλέξεων: 200€, 120€
Μεμονωμένη διάλεξη: 18€, 8€
Τηλεδιάλεξη σε livestreaming
Κύκλος 12 διαλέξεων: 150€
Μεμονωμένη διάλεξη: 15€

Βασίλης Γεροντάκος

Η κιβωτός των εικόνων

Αντρέι Ταρκόφσκι, ο μυστικός ποιητής

«Έργο μου είναι να κάνω τον θεατή που βλέπει τις ταινίες μου, να συνειδητοποιήσει την ανάγκη του να αγαπάει και να τον αγαπούν, να καταλάβει ότι τον καλεί η ομορφιά κοντά της.» Σε αυτή τη φράση του AndreiTarkovsky, περικλείεται η προσπάθεια ενός δημιουργού να αφυπνίσει τον άνθρωπο, έτσι ώστε να γίνει συμμέτοχος σε ένα σύμπαν, όπου η κινητήρια δύναμη είναι η αγάπη.

Ο Αντρέι Ταρκόφσκι είναι ένας μυστικός ποιητής-σκηνοθέτης, δημιουργός ενός πολύπλοκου κοσμοειδώλου, του οποίου οι ρίζες ανιχνεύονται στα τέλη του 19ου αιώνα στη Ρωσία, με οδηγούς την ιδιοφυΐα του Ντοστογιέφσκι, τον λυρισμό του Ντοβζένκο, τη δύναμη σπουδαίων δημιουργών εκείνης της εποχής, και από́ την άλλη στην πνευματικότητα της ορθοδοξίας και άλλων μεταφυσικών ανατολικών δογμάτων. Στη βάση αυτών των επιρροών συνέθεσε ένα σύμπαν μαγικών σχέσεων, όπου σκηνοθέτησε με μια νέα κινηματογραφική γλώσσα, τη συνάντηση του ανθρώπου με τον κόσμο.

Η εικόνα αποτελεί το κλειδί της εισόδου σε αυτό́ το σύμπαν, το οποίο θα διερευνηθεί μέσα από́ το έργο του. Το αφιέρωμα αυτό αποτελείται από τρεις συναντήσεις. Στην πρώτη συνάντηση γίνεται μια εισήγηση προβάλλοντας ορισμένα αποσπάσματα από́ την ταινία Στάλκερ, καθώς και απαραίτητο υλικό, διερευνώντας ένα ταξίδι αυτογνωσίας. Πρόκειται για ένα εσωτερικό υπολανθάνον όραμα μέσα στην ψυχή του ατόμου.

Είναι οι αληθινές επιθυμίες που αντιστοιχούν σ’ αυτόν τον εσωτερικό κόσμο. Ο Στάλκερ εντοπίζει την έλλειψη πνευματικής ζωής και πίστης, και προτείνει ένα είδος διαλόγου όπου τα πρόσωπα ανακαλύπτουν τους εαυτούς τους. Στη δεύτερη συνάντηση, με την ίδια μέθοδο, αναλύοντας την ταινία Σολάρις, ανακαλύπτουμε ένα λαβυρινθώδες αφηγηματικό σχέδιο, που αναδεικνύει μια ασυνέχεια χωροχρονικών συγκυριών, υπερβαίνοντας τις συμβάσεις των ταινιών επιστημονικής φαντασίας.

Το ονειρικό μπερδεύεται με το φαντασιακό δημιουργώντας μέσα από τους συνεχείς ανασχηματισμούς της μνήμης, το ανοίκειο μιας ποιητικής αφήγησης. Με αυτόν τον τρόπο αλλάζει ριζικά το κινηματογραφικό βλέμμα σε σχέση με την αναπαράσταση του μέλλοντος. Όπως λέει ο ίδιος ο Ταρκόφσκι, θα ήθελα ο θεατής να μπορούσε να εκτιμήσει την ομορφιά της Γης, να τη σκέπτεται όταν γυρίζει από τον πλανήτη Σολάρις, με δύο λόγια να νοιώθει αυτή τη σωτήρια θλίψη της νοσταλγίας.

Τέλος, στα παιδικά χρόνια του Ιβαν, ο σκηνοθέτης υπερβαίνει αυτή τη φορά τις συμβάσεις των πολεμικών ταινιών με έναν ανορθόδοξο τρόπο περιγραφής πολέμου. Αναδεικνύει με έναν οργανικό τρόπο την παραισθησιογόνο ένταση του και μια ατμόσφαιρα που αντανακλά στο σώμα ένα μίγμα έντασης, φόβου και ηρωισμού. Είναι εντυπωσιακός ο τρόπος που συρρικνώνει σε μια χοάνη-μνήμη του συλλογικού ασυνείδητου, το σκοτεινό και φθαρτό μέρος του ανθρώπου, την κλοπή της παιδικής ηλικίας αλλά και το σωτήριο παιδικό βλέμμα.

1, 8, 15 Οκτωβρίου 2021
Παρασκευή, 18:00-20:00
Μεμονωμένη διάλεξη: 10€, 5€
Τηλεδιάλεξη σε livestreaming
Μεμονωμένη διάλεξη: 10€

Στέφανος Ροζάνης

Φιλοσοφία και τεχνοεπιστήμη στη σύγχρονη εποχή

Πού μας οδηγούν οι εξελίξεις;

Στην ιστορία της νεoτερικότητας, κάθε φορά που εμφανίζεται μια σοβαρή κρίση στην επιστημονική σκέψη, εμφανίζεται, παράλληλα, και μια σοβαρή κρίση στον φιλοσοφικό στοχασμό. Αυτό σημαίνει ότι ανάμεσα στη φιλοσοφία και την επιστήμη υπάρχει ένας αδιάρρηκτος δεσμός. Με ποιόν τρόπο μπορούμε να αναλύσουμε αυτόν τον δεσμό και πού μας οδηγεί η σύγχρονη τεχνοεπιστήμη και ο σύγχρονος φιλοσοφικός αναστοχασμός;

4, 11, 18, 25 Οκτωβρίου 2021
1, 8, 15 Νοεμβρίου 2021
Δευτέρα, 18:00-20:00
Τηλεδιάλεξη σε livestreaming
Κύκλος 7 διαλέξεων: 60€
Μεμονωμένη διάλεξη: 12€

Γιώργος Κοντογιώργης

Τι είναι ο ελληνισμός;

Ο ελληνισμός και ο ρόλος του χθες, σήμερα και αύριο. Η ανατομία ενός μοναδικού ιστορικού φαινομένου και οι προοπτικές του.

5, 12, 19, 26 Οκτωβρίου 2021
Τρίτη, 18:00-20:00
Κύκλος 4 διαλέξεων: 35€, 20€
Μεμονωμένη διάλεξη: 10€, 5€
Τηλεδιάλεξη σε livestreaming
Κύκλος 4 διαλέξεων: 25€
Μεμονωμένη διάλεξη: 10€

Τάκης Θεοδωρόπουλος

Τι ψάχνει στην Αθήνα ο Σωκράτης;

Από πού αντλεί την αδάμαστη περιέργειά του; Τι ψάχνει με τις ερωτήσεις του που όταν απαντηθούν γεννούν άλλες ερωτήσεις; Πώς καταφέρνει και ξεγλιστρά με όπλο την ειρωνεία του; Ο Πλάτων και ο Ξενοφών δημιούργησαν έναν από τους συναρπαστικότερους χαρακτήρες της λογοτεχνίας. Από κοντά κι ο Αριστοφάνης που τον ανέδειξε σε κωμικό χαρακτήρα. Ήταν κωμικός ή τραγικός ήρωας ο Σωκράτης; Η φιλοσοφία χωρίς την ακαδημαϊκή της στείρωση, η φιλοσοφία ως περιπέτεια που δίνει το μέτρο της αξίας του βίου, όπως ο έρωτας κι ο θάνατος.

5, 12, 19, 26 Οκτωβρίου 2021
2, 9 Νοεμβρίου 2021
Τρίτη, 20:00-22:00
Κύκλος 6 διαλέξεων: 65€, 30€
Μεμονωμένη διάλεξη: 12€, 8€
Τηλεδιάλεξη σε livestreaming
Κύκλος 6 διαλέξεων: 50€
Μεμονωμένη διάλεξη: 10€

Κώστας Κατσουλάρης& Σώτη Τριανταφύλλου

Βιβλία που θεμελίωσαν τον πολιτισμό μας (Β’ κύκλος)

Οι συγγραφείς Κώστας Κατσουλάρης και Σώτη Τριανταφύλλου παρουσιάζουν θεμελιώδη βιβλία του πολιτισμού μας.

Πότε με τη μορφή διάλεξης, πότε με τη μορφή συζήτησης, παρουσιάζουμε έργα του λόγου που συνδημιούργησαν τον πολιτισμό μας, από την αρχαιότητα έως τις μέρες μας. Εξηγώντας τα βασικά σημεία βιβλίων από την Τέχνη του πολέμου του Σουν Τσου μέχρι Το Κεφάλαιο στον 21ο αιώνα του ΤομάΠικεττύ, επιχειρούμε να ακολουθήσουμε τη μεγάλη διαδρομή των ιδεών μέσα στους αιώνες, έτσι όπως τη σημάδεψαν μερικά βιβλία-σταθμοί.

Στρατηγική, φιλοσοφία, ηθική, βιολογία, ψυχανάλυση, οικονομία, λογοτεχνία. Ποιες ήταν οι ιδέες του Πίκο ντέλλαΜιράντολα για την ανθρώπινη αξιοπρέπεια; Ποιες ήταν οι ιδέες του Τόμας Χομπς και του Άνταμ Σμιθ για τη φύση του ανθρώπου; Και σε τι διαφωνεί ο Ζαν-Ζακ Ρουσσό; Πώς η μεγάλη λογοτεχνία εντάσσει αυτά τα ζητήματα στους κόσμους που δημιουργεί;

Σε αυτές τις διαλέξεις, με ευσύνοπτο και περιεκτικό τρόπο, γίνεται λόγος για βιβλία, για συγγραφείς και για το πώς οικοδομήθηκε ο σύγχρονος κόσμος μέσα από τη μάχη των ιδεών. Οι διαλέξεις έχουν τη μορφή ζωντανής συζήτησης ανάμεσα στους δυο συγγραφείς, ενώ στο τέλος υπάρχει η δυνατότητα διαλόγου με το κοινό, μέσω γραπτών ερωτήσεων.

Οι δέκα πρώτες συναντήσεις αφορούν έργα μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα περίπου. Στους κύκλους διαλέξεων που θα ακολουθήσουν θα ενταχθούν και κομβικά λογοτεχνικά έργα, καθώς και θεμελιώδη θεωρητικά κείμενα του 20ου αιώνα. Είναι προφανές ότι η επιλογή των βιβλίων αντικατοπτρίζει, ως έναν βαθμό, τα ενδιαφέροντα και τις ευαισθησίες των δύο ομιλητών. Κάθε σημαντικό βιβλίο, άλλωστε, μας οδηγεί αναπόφευκτα σε άλλα σημαντικά βιβλία, σε μια αλυσίδα που δεν έχει τέλος.

07/10/2021 l Εισαγωγή στην ψυχανάλυση, SIGMUND FREUD (1916)
14/10/2021 l Δέκα μέρες που συγκλόνισαν τον κόσμο, JOHN REED (1919)
21/10/2021 l Η πολιτική ως επάγγελµα, MAX WEBER (1919)
04/11/2021 l Ένα δικό της δωμάτιο, VIRGINIA WOOLF (1929)
11/11/2021 – Η γενική θεωρία της απασχόλησης, του τόκου και του χρήµατος, JOHN MAYNARD KEYNES (1936)
18/11/2021 l Η ανοιχτή κοινωνία και οι εχθροί της, KARL POPPER (1945)
25/11/2021 l Το παιδί και η φροντίδα του, BENJAMIN SPOCK (1946)
02/12/2021 l Τι είναι ο κινηµατογράφος, ANDRE BAZIN (1958)
09/12/2021 lΣιωπηλήάνοιξη, RACHEL CARSON (1962)
16/12/2021 l O Άιχµαν στην Ιερουσαλήµ, HANNAH ARENDT (1963)
7, 14, 21 Οκτωβρίου 2021
4, 11, 18, 25 Νοεμβρίου 2021
2, 9, 16 Δεκεμβρίου 2021
Πέμπτη, 18:00-20:00
Τηλεδιάλεξη σε livestreaming μέσω zoom
Κύκλος 10 διαλέξεων: 100€
Μεμονωμένο εισιτήριο: 12€

Θεόδωρος Φορτσάκης

Η επανάσταση στη λογοτεχνία

Ο πρ. Πρύτανης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, αντ. μέλος της Ακαδημίας Ηθικών και Πολιτικών Επιστημών της Γαλλίας, απευθύνει πρόσκληση για μια εξερεύνηση της διαδρομής της διαμόρφωσης της εικόνας της εθνεγερσίας, όπως αυτή αποτυπώνεται σε ελληνικά λογοτεχνικά κείμενα του 19ου αιώνα, μερικά πιο γνωστά, άλλα ξεχασμένα. Μυθιστορήματα και διηγήματα, αλλά και θεατρικά και ποιητικά.

Ακόμη όμως απομνημονεύματα αγωνιστών, ταξιδιωτικές περιηγήσεις, ιστορίες της Επανάστασης από φιλέλληνες, αλλά και κείμενα διακηρύξεων και συνταγματικά. Η αντίληψη μας των γεγονότων χρωματίζεται από τον τρόπο εκείνων που τα κατέγραψαν σαν στοιχείο της τέχνης τους, παράγοντας τη δική τους πραγματικότητα, που με τη σειρά της διαμόρφωσε την εικόνα που εμείς προσλαμβάνουμε.

11, 18, 25 Οκτωβρίου 2021
Δευτέρα, 20:00-21:30
Κύκλος 3 διαλέξεων: 15€
Μεμονωμένη διάλεξη: 5€
Τηλεδιάλεξη σε livestreaming
Κύκλος 3 διαλέξεων: 10€

Βασίλης Γεροντάκος

Αναζητώντας το βλέμμα

Η οπτική αντίληψη είναι αυτή που καθορίζει, σε ένα μεγάλο βαθμό, τη θέση μας σε έναν κόσμο που διαρκώς αλλάζει. Το πρόβλημα είναι ότι καταναλώνουμε τις εικόνες με συμφέρον, έχοντας ως οδηγό μια πλημύρα κατασκευασμένων εικόνων, που είναι μια προκατάληψη για το μυαλό. Ξεχνάμε,όμως, ότι κάθε μέρα γινόμαστε εικονολήπτες μιας θαυματουργίας που μας διαφεύγει. Στις συναντήσεις αυτές ο Βασίλης Γεροντάκος συναντά δημιουργούς από διαφορετικούς χώρους της τέχνης, και συνομιλεί μαζί τους, με απώτερο στόχοτην αναζήτηση ενός βλέμματος, που ενοποιεί τον κόσμο και δημιουργεί το έργο τέχνης.

22/10/2021 l Μνήμη και πνευματικότητα l Χρήστος Μποκόρος (ζωγράφος)
05/11/2021 l Η γλυπτική του χρόνου l Δημήτρης Χριστογιάννης (Γλύπτης)
12/11/2021 l Το θέατρο του κόσμου l Κώστας Ορδόλης (Φωτογράφος
22 Οκτωβρίου 2021
5, 12 Νοεμβρίου 2021
Παρασκευή, 18:00-20:00
Μεμονωμένη διάλεξη: 10€, 5€
Τηλεδιάλεξη σε livestreaming
Μεμονωμένη διάλεξη: 10€