Νίκος Μάρκου: Η φωτογραφία χρησιμοποιεί την πραγματικότητα

Οι περισσότεροι πιστεύουν ότι η φωτογραφία είναι η αναπαράσταση της πραγματικότητας, αλλά δεν είναι έτσι…

Η έλξη για την φωτογραφία υπήρχε από μικρή ηλικία. Η αρχή έγινε τη δεκαετία του ‘80, όταν ήρθα σε επαφή με ορισμένους φωτογράφους, οι οποίοι είχαν το Φωτογραφικό Κέντρο Αθηνών. Κάποια στιγμή χρειάστηκαν έναν βοηθό. Παρέμεινα κοντά τους επτά χρόνια και χωρίς σχεδόν να το καταλάβω ξεκίνησε η επαγγελματική μου πορεία. Από το 1996 η οπτική μου είναι τοπίο και πόλεις, με έκδηλη την επέμβαση του ανθρώπου.

Η ματιά μου έχει εξελιχθεί με τα χρόνια και ελπίζω οι άνθρωποι που βλέπουν την δουλειά μου, να αναγνωρίζουν το προσωπικό μου στίγμα. Αυτό που μπορώ να πω με σιγουριά είναι το πως με κάνει να νιώθω. Όλα αυτά τα χρόνια η φωτογραφία με φέρνει σε μία ισορροπία. Είναι μία προσωπική υπόθεση με εμπλεκόμενους εμένα και τον φακό μου. Και μέχρι σήμερα δεν έχω χάσει τη διάθεσή μου να φωτογραφίζω.

Σίγουρα έχω αντιμετωπίσει δυσκολίες, όπως το να έχω μία σκέψη και να ψάχνω τον τρόπο να την κάνω εικόνα. Παρόλα αυτά όταν έχεις μία σχετική εμπειρία, νομίζω ότι από ένα σημείο και μετά είναι πιο εύκολο να παράγεις το επιθυμητό αποτέλεσμα.

Με ρωτάνε αρκετές φορές αν μία φωτογραφία είναι έργο τέχνης. Αυτό το ζήτημα έχει πάψει να με απασχολεί εδώ και καιρό. Θεωρώ ότι οτιδήποτε χρησιμοποιεί ένας άνθρωπος για να εκφραστεί μπορεί να προκαλέσει συναισθήματα ή να αφήσει το κοινό αδιάφορο. Όπως ένα πίνακας ζωγραφικής δεν είναι απαραίτητο ότι θα σου δώσει κάτι, το ίδιο ισχύει και για μία φωτογραφία αλλά και πάλι τίποτε δεν αποκλείεται.

Από ποιον εξαρτάται λοιπόν; Από τον ίδιο τον καλλιτέχνη, ο οποίος θέλει να εκφράσει τη δική του άποψη χωρίς να ξεχνά ότι επιβάλλεται να αφουγκράζεται τα όσα διαδραματίζονται γύρω του. Δεν έχει νόημα να κάνεις ένα έργο και να μην το καταλάβει κανείς. Δεν μπορούμε να περιοριζόμαστε στο κάλλος του έργου, αλλά να διοχετεύουμε ενέργεια, φόρτιση, συναισθήματα. Κρίνω πως είναι απαραίτητο ο δημιουργός να λαμβάνει υπόψη του και το κοινό και το πως ανταποκρίνεται σε αυτό το κάλεσμα. Δεν έχει σημασία αν το ποσοστό του κοινού που θα κατανοήσει θα είναι 100 ή 10, αλλά να κατανοείς ως δημιουργός ότι το έργο σου προσφέρει σε κάποιον.

Σαφώς και η στιγμή της δημιουργίας μιας φωτογραφίας είναι μία σύνθετη διαδικασία, που έχει να κάνει με αυτό που έχεις απέναντι σου και την προσωπική σου κατάσταση. Έχει τύχει να συμβαίνει κάτι και να μην είσαι σε θέση να το αποκρυπτογραφήσεις, να το αξιολογήσεις και να το φωτογραφήσεις γιατί δεν έχεις τη διάθεση. Άλλωστε η διάθεση είναι και η κινητήριος δύναμη για εμένα, που δεν δουλεύω τόσο σκηνοθετικά.

Ορισμένοι παλιοί φωτογράφοι θεωρούν πως η μαγεία της φωτογραφίας χάθηκε με την είσοδο των νέων τεχνολογιών. Προσωπικά, πιστεύω ότι το photoshop για παράδειγμα είναι ένα φοβερό εργαλείο αλλά και ένα νόμισμα με δύο πλευρές.

Τα πάντα έχουν να κάνουν με τον χειρισμό και το ποσοστό της παρέμβασης και πάνω από όλα πρέπει ο δημιουργός να γνωρίζει τι θέλει να κάνει. Να έχει κάτι συγκεκριμένο στο μυαλό του.

Η φωτογραφία χρησιμοποιεί την πραγματικότητα η οποία όμως δεν είναι αντικειμενική. Υπάρχουν παράγοντες που έχουν να κάνουν με τον κόσμο μας και άλλοι τόσοι που έχουν να κάνουν με το μέσο, τι φακό θα χρησιμοποιήσεις κ.α. Μπορεί το γεγονός που αποθανατίζεται να μην έχει συμβεί ποτέ και ίσως να μην έχει και καμία σημασία. Αυτό που έχει σημασία είναι μπορέσεις να δώσεις κάτι στο κοινό.

Info: Ο Νίκος Μάρκου γεννήθηκε το 1959 στην Αθήνα. Έχει σπουδάσει Μαθηματικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Μεταξύ άλλων έχει πραγματοποιήσει τις εξής ατομικές εκθέσεις PHOTOESPANA,Aula Cultural Universitaria, Cuenca, Ισπανία (2009), Γκαλερί ΑΔ, Αθήνα (2007), Γκαλερί ΑΔ, Αθήνα (2005), Γαιομετρίες (200), PHOTOSYNKYRIA 2000, Γκαλερί Τερακόττα, Θεσσαλονίκη, Γκάζι, Φωτογραφικό Κέντρο Αθηνών, Αθήνα (1985), Πέραμα, Φωτογραφικό Κέντρο Αθηνών, Αθήνα (1982), ενώ έχει συμμετάσχει επίσης σε πολλές ομαδικές, ανάμεσα στις οποίες: Όψεις της Ελληνικής Φωτογραφίας, Theatre de la Photographie et de l\’Image, Nice (2008), The Athens Effect- Photographic Images in Contemporary Art, Fondazione Mudima, Μιλάνο (2007), Στην Εξοχή – Συλλογή Μπέλτσιου. Σύγχρονη τέχνη στην Ελλάδα στον 21ο αιώνα, Μύλος Ματσόπουλου, Τρίκαλα (2006), OUTLOOK: Διεθνής Έκθεση Σύγχρονης Τέχνης, Μουσείο Μπενάκη οδού Πειραιώς (2003), Transphotometafores:   l’espace apollonian, Στρασβούργο, Γαλλία. Τέλος κυκλοφορούν δύο λευκώματα με τη δουλειά του, το COSMOS, εκδόσεις tetarto, 2004 και Geometries, Εκδόσεις Αδάμ (2000).

* Αναδημοσίευση από το περιοδικό Momento, τεύχος 15