Νίκη Αναστασέα: Η φύση σε κάνει καλύτερο άνθρωπο

Η βραβευμένη συγγραφέας Νίκη Αναστασέα, μετά το εξαιρετικό μυθιστόρημα «Πολύ χιόνι μπροστά στο σπίτι», επανέρχεται στο λογοτεχνικό προσκήνιο με την εξίσου αξιόλογη συλλογή διηγημάτων «Τα άγρια περιστέρια», μια ανθρωποκεντρική αποτύπωση της καθημερινότητας και της απώλειας, δηλώνει την αγάπη της για τη φύση και επισημαίνει τον λόγο που η οικογένεια συνιστά τον πλέον προσφιλή θεματικό άξονα στα βιβλία της.

Συνέντευξη: Πηνελόπη Πετράκου

Culturenow.gr: Εδώ και λίγους μήνες κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη η συλλογή διηγημάτων σας «Τα άγρια περιστέρια» μ’ ένα όμορφο εξώφυλλο. Πώς και διηγήματα αυτή τη φορά;

Νίκη Αναστασέα: Κατ’ αρχάς να πούμε για το εξώφυλλο: είναι έργο του Βίκτωρα Μπάφη, που ευγενικά το παραχώρησε για το βιβλίο. Όσο για τα διηγήματα, είχα γράψει το τελευταίο της συλλογής με σκοπό να το εντάξω στο βιβλίο μου «Πολύ χιόνι μπροστά στο σπίτι», ως μια διαφορετική μορφή εγκατάλειψης, εκεί η κοπέλα και ο αγαπημένος της, εδώ η μάνα και το παιδί. Τελικά δεν «έδεσε» και το αφαίρεσα, ωστόσο μου έμεινε η γεύση της μικρής φόρμας, η γοητεία της προσπάθειας κι αποφάσισα να το αποτολμήσω και με άλλες ιστορίες.

Cul. N.: Ζείτε σε κωμόπολη της Αττικής, μακριά από το κέντρο. Πόσο θετικά συμβάλλει αυτή η απόσταση στο έργο σας, ως προς την έμπνευση και ως προς την εργασία της γραφής;

Ν. Α.: Δεν έχει καμιά σχέση, τα θέματά μου αφορούν περισσότερο «εσωτερικές» καταστάσεις ανθρώπων, σχέσεων κλπ. Όσο για τη διαδικασία της γραφής, όταν γράφεις δεν κοιτάς έξω,  σκύβεις το κεφάλι στο χαρτί και παλεύεις.

Cul. N.: «Έφτανε να δω ένα πουλάκι στην αυλή για να βάλω τα κλάματα.» Αυτή είναι μια πολύ όμορφη περιγραφή συγκίνησης που συγκινεί ήδη από μόνη της. Γενικά, το φυσικό στοιχείο απαντάται συχνά στην αφήγηση και συνδέεται με τη δράση. Ο άνθρωπος τείνει να ξεχνά τη σχέση του με τα ζώα και τη φύση. Σε ποιες περιπτώσεις την ξαναθυμάται;

Ν. Α.: Έχει σημασία, για μένα, το περιβάλλον μιας ιστορίας. Ο χώρος, το σκηνικό.  Θέλω στα βιβλία μου να υπάρχει χώρος και χρόνος. Όσο για τη φύση, είναι πέρα από όλα τα  άλλα, με την ομορφιά της, μια πηγή πολιτισμού. Σε κάνει καλύτερο άνθρωπο. Και τη θυμάσαι όταν η πόλη απειλεί να σε διαβρώσει με τις ασκήμιες της, αν και η Αθήνα έχει πολλά όμορφα μέρη, αρκεί να την ψάξεις.

Cul. N.: Στα έργα σας προτιμάτε να βάζετε τον αναγνώστη κατευθείαν στην καρδιά της αφήγησης, μέσα από τον προσωπικό λόγο του εκάστοτε χαρακτήρα.  Βαριέστε ή δυσανασχετείτε με τους προλόγους και τις εισαγωγές; Επίσης, αυτή η προτίμηση μήπως υποδηλώνει ευνοϊκή προδιάθεση απέναντι στο θέατρο ή/και στον κινηματογράφο;

Ν. Α.: Δεν αποφεύγω τους προλόγους, απεναντίας. Σε ένα βιβλίο μου υπάρχει κανονικός πρόλογος και μάλιστα μεγάλος, ωστόσο, ελπίζω, ότι σε βάζει κατευθείαν στο θέμα. Το κάθε τι εξαρτάται από το πώς θέλεις να δομήσεις το κείμενό σου, το οποίο «απαιτεί» τη δική του μορφή. Αγαπώ πολύ το θέατρο και τον κινηματογράφο και προφανώς η επιρροή τους διακρίνεται στη δουλειά μου.

Cul. N.: Αποφεύγετε τις ωραιοποιήσεις και τις υπερβολές και προτιμάτε λιτά σχήματα, ευθύβολο και περιεκτικό λόγο, περιγραφές σοφά οριοθετημένες. Πόσο σχετίζεται αυτό με τη θητεία σας στον δημοσιογραφικό χώρο;

Ν. Α.: Η θητεία μου στη δημοσιογραφία υπήρξε σχετικά μικρή, για κάποιο διάστημα έγραφα τις βιβλιοπαρουσιάσεις σε ένα μηνιαίο περιοδικό. Όσο για τη γραφή μου, ευχαριστώ για τη γενναιόδωρη κριτική σας, ωστόσο πρέπει να παραδεχτώ ότι μερικές φορές είμαι «φλύαρη» και μου ξεφεύγουν «κορώνες». Ευτυχώς το ξέρω και όσο μπορώ, προσπαθώ να το μαζέψω.

Cul. N.: Ασχολείστε κυρίως με τον βασικό κοινωνικό πυρήνα, την οικογένεια, της οποίας εξιστορείτε τις τραγωδίες, τις κρυφές πληγές, τα αδιέξοδα. Τη θεωρείτε αδύναμο θεσμό και πόσο επιδρά στη δυσλειτουργία του ευρύτερου κοινωνικού πλαισίου;

Ν. Α.: Τη θεωρώ καθοριστικό θεσμό για την ανάπτυξη του ανθρώπου. Ένας χώρος ο οποίος δέχεται επιδράσεις αλλά και επιδρά στη διαμόρφωση της κοινωνίας. Ιδέες, γλώσσα, συναίσθημα, φρόνημα, αίσθηση του «ωραίου», όλα πρωτομαθαίνονται εκεί. Είναι από τις πιο δύσκολες σχέσεις και τις πιο ουσιαστικές.

Cul. N.: Η ροή της γραφή σας και ο συγκρατημένος συναισθηματισμός της κινείται κατ’ εμέ στα όρια του ποιητικού λόγου, στα άγρια περιστέρια δε, ένα διήγημα παραπέμπει ρητά στον Ανδρέα Εμπειρίκο. Ποια λοιπόν η σχέση σας με την ποίηση;

Ν. Α.: Δυστυχώς δεν έχω διαβάσει όση ποίηση θα ήθελα και ξέρω ακόμη λιγότερα ποιήματα. Λέγοντας ξέρω, εννοώ να τα έχω αποστηθίσει. Βλέπετε, τα  ποιήματα πρέπει να  τα κουβαλάς μέσα σου. Εν πάση περιπτώσει, για να μη με αδικώ, πρέπει να πω ότι έχω πάντα το βιβλίο με τα ποιήματα του Καβάφη στο κομοδίνο μου.

Cul. N.: Έχετε κατά νου κάτι για το μέλλον;

Ν. Α.: Εδώ και αρκετό καιρό διορθώνω ένα παλιό μου βιβλίο,  το οποίο ήθελε αρκετό συμμάζεμα: κεφάλαια να ξαναγραφτούν, άλλα να φύγουν, άλλα να ανασάνουν, κάποιοι ήρωες να γίνουν πιο ζωντανοί κλπ. Ελπίζω να τα έχω καταφέρει. Θα αλλάξω και τον τίτλο. Προσανατολίζομαι στο «Κάτι αβέβαιες μνήμες». Από έναν στίχο του Καβάφη.

Το βιβλίο της Νίκης Αναστασέα, Τα άγρια περιστέρια, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη. ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ