Mε σημαντικά μνημειακά έργα και πρόσφατα βραβευμένη με το 1ο βραβείο στον Κυπριακό Διαγωνισμό Γλυπτικής για το Πάρκο του Προεδρικού Μεγάρου στη Λευκωσία, η Μάρω Μπαρτζίλη θεωρείται μία από τις πιο εμπνευσμένες Ελληνίδες γλύπτριες. Στη νέα της έκθεση “Μνήμες από το Μέλλον” εκτίθενται έργα της από το σύνολο μιας ιδιαίτερα παραγωγικής δεκαετίας (2010 – 2018), τα οποία είναι σε διάφορα υλικά και με διαφορετική αντιμετώπιση. Γλυπτά σε γύψο, ρητίνες, αλουμίνιο, μολύβι και ορείχαλκο και πολλά σχέδια θα γεμίσουν το Σπίτι της Κύπρου, ενώ στο πλαίσιο της έκθεσης θα παρουσιαστεί και μία εικονογραφική αναπαράσταση για την διαδικασία εν τη γενέσει κάποιου έργου.
Λίγο πριν τα εγκαίνια, που θα πραγματοποιηθούν στις 29 Νοεμβρίου, η Μάρω Μπαρτζίλη αφηγείται στο Culture Now την ιστορία πίσω από πρώτο της γλυπτό και μιλάει για τις αλλαγές που έχει επιφέρει η τεχνολογία στο χώρο της γλυπτικής και της τέχνης γενικότερα, αλλά και για το πως η εν λόγω έκθεση αποτελεί μία εικαστική κατάθεση της βιωματικής της μνήμης.
-Πώς αποφασίσατε να ασχοληθείτε με την γλυπτική; Υπήρχαν καλλιτεχνικές επιρροές στο οικογενειακό σας περιβάλλον;
Επιρροές είχα πολλές. H γλυπτική ήρθε αργότερα. Μαζί με το οικογενειακό περιβάλλον, το φυσικό και το ιστορικό, αυτό του χώρου, της Αρχαίας Σαλαμίνας, της Έγκωμης, του Αρχαιολογικού Μουσείου Αμμοχώστου, αυτά έπαιξαν την καθοριστική γραμμή για μένα από την παιδική μου ηλικία. «Μεγαλώσαμε ανάμεσα στους γκρεμισμένους ναούς και τα ακρωτηριασμένα γλυπτά….» αναφέρει ο Αξελός. Αυτή ήταν η δική μου πραγματικότητα. Στο οικογενειακό μου περιβάλλον η περιρρέουσα ατμόσφαιρα ήταν μιας πνευματικής ελευθερίας και καλλιέργειας, συγκινησιακή και με υψηλούς στόχους. Εκείνη την περίοδο, δεν οραματιζόμουν καν το σύγχρονο στην τέχνη και την γλυπτική, τις τέχνες τις κατέτασσα στον ιστορικό χρόνο. Φυσικά, να αναφέρω ότι ναι, η οικογένεια μου απαριθμεί αρκετούς σημαντικούς καλλιτέχνες στον χώρο του θεάτρου, της μουσικής και των εικαστικών!
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
-Πότε φτιάξατε το πρώτο σας γλυπτό;
Το πρώτο μου γλυπτό το έφτιαξα όταν ήμουν πια στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας. Ήταν τα πρώτα πορτραίτα με μοντέλο και στη συνέχεια η πρώτη φιγούρα. Στη Σχολή διαπίστωσα ότι μόνο μέσα από την τρίτη διάσταση μπορούσα να αναπτύξω την σκέψη, τις πνευματικές και εικαστικές μου ανησυχίες και επιδιώξεις. Και την γνώση, πως υπάρχουν άπειροι τρόποι να φέρεις στο φως αυτό που επιδιώκεις.
-Ποια είναι η πιο όμορφη στιγμή κατά τη διαδικασία δημιουργίας ενός γλυπτού;
Η πιο όμορφη στιγμή κατά την γνώμη μου κατά τη διαδικασία δημιουργίας ενός γλυπτού ή ενός έργου τέχνης είναι, όταν μέσα από αδιέξοδα και αμφιβολίες μπροστά από τον λευκό καμβά ή το άδειο καβαλέτο, μέσα από πυκνότητα και συγκέντρωση ξαφνικά κάνεις την πρώτη κίνηση που διαισθάνεσαι ότι οδηγεί εκεί όπου οραματιζόσουν. Στην συνέχεια χρειάζεσαι όλη σου την πνευματική δύναμη και αντοχή για να το ολοκληρώσεις!
-Έχετε δημιουργήσει πολλά μνημειακά έργα που εκτίθενται σε δημοσίους και εξωτερικούς χώρους. Ένα έργο τέχνης, που το συναντά ο θεατής στον δρόμο, τι ρόλο μπορεί να παίξει πέρα από τον αισθητικό;
Τα έργα τέχνης στον δημόσιο χώρο, τα γλυπτά στην προκειμένη, πέρα από το αν απεικονίζουν συγκεκριμένο θέμα ή προσωπικότητες ή είναι ένα γλυπτό ελεύθερης θεματολογίας, θα πρέπει να εκπέμπουν το πνεύμα και τις ιδέες του καλλιτέχνη. Συχνά «παρεξηγείται» το μνημειακό, μεταφράζεται ως μια ρεαλιστική αποτύπωση γεγονότων. Όμως σε ένα μνημειακό έργο, η χρονική κλίμακα είναι άλλη, δίνει μια υποβλητική δύναμη και πρέπει να έχει μια οργανική σχέση με την πόλη και τον πολίτη. Η τέχνη πρέπει να μας βάζει βαθύτερα μέσα στον κόσμο και να βρίσκει καινούργιους τρόπους να κοιτάζει τα παλιά θέματα.
-Πως νιώσατε όταν κερδίσατε το 1ο βραβείο στον Κυπριακό Διαγωνισμό Γλυπτικής;
Το βραβείο στον Παγκύπριο Διαγωνισμό Γλυπτικής για το Μνημείο της Δημοκρατίας στην Λευκωσία, ήταν πολύ σημαντική διάκριση γιατί μου έδωσε την ευκαιρία να πραγματοποιήσω σε μνημειακό μέγεθος όλα αυτά που με απασχολούσαν στην προσωπική καλλιτεχνική μου έρευνα. Η εκάστοτε επιτροπή αξιολογεί ανάλογα με το δικό της σκεπτικό και άποψη. Ένα τέτοιο έργο σχετίζεται απευθείας με τα καυτά ζητήματα των καιρών μας, το παλιό και το νέο σε σχέση με την κοινωνία μας και τις τέχνες μας. Η πρότασή μου ήταν προϊόν έμπνευσης μέσα από τον προσωπικό αισθητικό και εικαστικό μου προβληματισμό. Επιδίωξα καθαρότητα σχημάτων και σκέψης. Το έργο αυτό να διακατέχεται από διαχρονικότητα. Η δημοσιοποίηση κάποιου έργου είναι η τελική του πραγμάτωση και αποτελεί αντικείμενο κρίσης. Είναι μεγάλη ευθύνη γιατί πρέπει να πάρει ζωή για τους άλλους, ώστε να καταξιωθεί.
-Πιστεύετε πως οι σύγχρονες τεχνολογικές εξελίξεις έχουν βοηθήσει την Γλυπτική;
Οι σύγχρονες τεχνολογικές εξελίξεις ανοίγουν νέες δυνατότητες στην γλυπτική και στην τέχνη γενικότερα. Είναι αξιοθαύμαστες και βέβαια απαιτούν τεχνογνωσία. Πιστεύω όμως ότι δεν πρέπει να παρακάμπτεται η «κλασική» παιδεία που αυτή ακριβώς θα βοηθήσει ώστε να επωφεληθεί ένας καλλιτέχνης της τεχνολογίας. Μέσα από αυτούς τους νέους τρόπους είναι πολύ σημαντικό ότι η τέχνη βρίσκει κοινωνική απήχηση και ο ρόλος του καλλιτέχνη σ’ αυτό είναι πολύ υπεύθυνος και βαρύνων. Η επιτάχυνση των πραγμάτων, η πολλαπλότητα της ενημέρωσης, προσφέρει άπειρες δυνατότητες χρήσης της τεχνολογίας στην καλλιτεχνική έκφραση. Έχοντας πάντα υπόψη ότι η τέχνη δεν είναι ψυχαγωγία, είναι μια δύναμη αλλαγής του εαυτού μας και του κόσμου.
-Ο εικαστικός σας λόγος δομείται κυρίως μέσα από γεωμετρικές σχηματοποιήσεις. Πως καταλήξατε σε αυτή την καλλιτεχνική φόρμα έκφρασης;
Χρησιμοποιώ μια ελεύθερη γεωμετρία για να δημιουργώ τον χώρο. Από το σχέδιο σε χαρτί αναπτύσσω το σχέδιο τρισδιάστατα, επιχειρώ μέσα από απλά σχήματα μια κινούμενη γεωμετρία. Ένα γλυπτό καθορίζεται από τα στοιχεία που συνυπάρχουν με αυτό. Αναπτύσσεται προς διαφορετικές κατευθύνσεις, υπάρχει πάντα μια θεατή και μια αθέατη πλευρά. Αυτά τα ζητήματα με οδήγησαν αβίαστα στην συγκεκριμένη έκφραση και όχι μια αναγνωρίσιμη φόρμα.
-Τι θα δούμε στην τρέχουσα έκθεση σας, «Μνήμες από το Μέλλον», που παρουσιάζεται στο σπίτι της Κύπρου;
Η δουλειά που παρουσιάζεται στο Σπίτι της Κύπρου είναι το σύνολο μιας δεκαετίας περίπου που σηματοδοτείται από δύο μνημειακά έργα, ένα του 2000 και ένα του 2017. Μιας δημιουργικής περιόδου όπου κατέθεσα την εξέλιξη της προσωπικής εικαστικής μου έρευνας, πράγμα εμφανές στα έργα που εκτίθενται. Είναι έργα σε διάφορα υλικά και με διαφορετική αντιμετώπιση. Το σχέδιο παίζει βασικό ρόλο στο τρόπο που εξελίσσω την σκέψη και την έμπνευσή μου. Επίσης, παρουσιάζω, εικονογραφικά μόνο, την διαδικασία εν τη γενέσει κάποιου έργου. Γιατί , όπως είπε και ο Γκαίτε, είναι σημαντικό να παρατηρούμε τα έργα στα στάδια της δημιουργίας τους. Σ΄ αυτό τον τομέα, η τεχνολογία συνεισφέρει πολλά.
-Πως σας επηρέασε η ιδιαίτερη πατρίδα σας, η Αμμόχωστος της Κύπρου, στην εν λόγω έκθεση;
Το έργο «Αμμόχωστος Βασιλεύουσα», όσο κι αν φαίνεται περίεργο δεν γεννήθηκε επί τούτου, δεν προέκυψε βάζοντας ένα θέμα. Δομήθηκε, γεννήθηκε κατά τη διάρκεια αυτών των χρόνων υποσυνείδητα, καταλήγοντας σ αυτή την σύνθεση που πήρε τον τίτλο της από ένα βιβλίο και ποίημα του διακεκριμένου κύπριου ποιητή Κυριάκου Χαραλαμπίδη που το μνημειακό του έργο για την πόλη μας είναι ό,τι ποιητικότερο έχει γραφτεί ποτέ.
Στην ωριμότητα ήρθε η στιγμή να καταθέσω εικαστικά την βιωματική μου μνήμη. Χρειάζεται η απόσταση για να κάνεις την δική σου προσέγγιση πάνω σε ένα τόσο σοβαρό ζήτημα. Κι επειδή η ιστορία δεν καταγράφεται μόνο από χρονολογίες αλλά και με την ζωή του καθενός μας, η σκηνική παρουσία των κατοίκων της πόλης της Αμμοχώστου με φόντο την πόλη και τους ήχους της ζωής της, υποδηλώνουν το χθες και επικαλούνται το αύριο. Έτσι γεννήθηκε και ο τίτλος της έκθεσης «Μνήμες από το Μέλλον». Ο ήχος στο εν λόγω έργο, υποβάλλει την ένταση της μνήμης, επαναλαμβάνεται ανακαλώντας. Επανάληψη σαν τον ήχο της θάλασσας…
Οι συνθέσεις, ενώ φαινομενικά λειτουργούν σαν μονάδες, ανήκουν σ’ αυτό το ευρύτερο σύνολο με αναφορά στην πόλη, το οποίο κορυφώνεται στο «24ωρο Τοπίο» που εκφράζει την κυκλική δομή της μνήμης και ταυτίζεται με τις ανατολές και της δύσεις της πόλης.
Διαβάστε επίσης:
Μνήμες από το Μέλλον: Έκθεση Γλυπτικής της Μάρως Μπαρτζίλη στο Σπίτι της Κύπρου
