Ο Δήμος Αθηναίων, μέσω του Οργανισμού Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας του Δήμου Αθηναίων (ΟΠΑΝΔΑ), παρουσιάζει την ατομική έκθεση της Κατερίνας Κατσιφαράκη στο Μουσείο Λαϊκής Τέχνης και Παράδοσης «Αγγελική Χατζημιχάλη» από τις 24 Οκτωβρίου έως τις 3 Δεκεμβρίου 2023. Η έκθεση αποτελείται από γλυπτικές εγκαταστάσεις, βίντεο και φωτογραφίες και είναι ειδικά σχεδιασμένη για τον χώρο του μουσείου.
Στο Μουσείο της Αγγελικής Χατζημιχάλη η Κατερίνα Κατσιφαράκη παρουσιάζει έργα ζυμωμένα, χειροποίητα με όλη τη σημασία της λέξης. Στα χέρια της η ζύμη γίνεται σώμα και σκέψη, το σώμα της και η σκέψη της. Το ψωμί δεν είναι μόνο τροφή. Είναι και τοπίο, ιερός τόπος. Το ζυμάρι δεν είναι μόνο άμορφη μάζα. Είναι ύλη μαγική, ικανή να απλωθεί παντού και να αγκαλιάσει τον κόσμο. Δουλεύοντας επί τόπου στις αλυκές της Σικίνου και κατόπιν στο εργαστήριό της, η Κατσιφαράκη απλώνει το ζυμάρι στους βράχους να πάρει το σχήμα τους. Οι κούφιοι βράχοι που μεταφέρει στο μουσείο αναδεικνύουν το κενό και τη συμβολική σημασία του. Εδώ το κενό είναι το άυλο σώμα των ιερών βράχων. Στο εύθραυστο κέλυφος, στο ίδιο το κενό, εσωκλείεται όλος ο χρόνος που χρειάστηκε για να σχηματιστούν μέσα από μια εξαιρετικά αργή γεωλογική διαδικασία.
Η Κατσιφαράκη προσδιορίζει την πρακτική της με μια φράση βγαλμένη από το ποιητικό σύμπαν του Andrei Tarkovsky: «Σμιλεύοντας τον χρόνο». «Έχω ανάγκη να νιώθω τον χρόνο στα πράγματα», δηλώνει η ίδια και με τα έργα της το δείχνει με τον πιο εύγλωττο τρόπο. Η εγκατάσταση «Βράχια», που συναντάς στην πρώτη αίθουσα του υπογείου, σε μεταφέρει σε ένα άγριο βραχώδες τοπίο που θα μπορούσε να είναι ιαπωνικός κήπος αν δεν έφερε μέσα του τη θαλασσινή αύρα του Αιγαίου. Από αυτό το στεγνό, αφυδατωμένο αρχιπέλαγος αναβλύζει πηγαίο συναίσθημα. Είναι πλασμένο με το χέρι, με τρυφερές χειρονομίες που προδίδουν βαθιά ενσυναίσθηση. Στο βίντεο «Αλάτι» η καλλιτέχνις αποτυπώνει τις αργές κινήσεις των κρυστάλλινων νιφάδων του θαλασσινού αλατιού στον τόπο της φυσικής παραγωγής του. Το τοπίο δεν παραπέμπει σε αλυκή αλλά σε παγετώνα: είναι πολικό, σιωπηλό, ακατοίκητο.
Στο δωμάτιο που κάποτε φιλοξενούσε την κουζίνα δεσπόζει μια «αναμνηστική» φωτογραφία από τον Ψηλορείτη: ένας άγριος βράχος ενδεδυμένος με ζυμάρι, μια συμβολική προσφορά στον τόπο. Στο διπλανό δωμάτιο, η εγκατάσταση «Μπουγάδα» αποτελείται από ζυμαρένια υφαντά σε διάφορα μεγέθη, στα οποία η Κατσιφαράκη έχει χρησιμοποιήσει μοτίβα από κεντήματα. Στον πρώτο όροφο του μουσείου παρουσιάζονται φωτογραφίες από τις απόκοσμες αλυκές της Σικίνου και μια σειρά από μικρά ζυμαρένια γλυπτά που θα μπορούσαν να είναι αρχαιολογικά ευρήματα, ανασυρμένα από τον βυθό της θάλασσας ή από τα έγκατα της γης. Στις φωτογραφίες, τα οργανικά μοτίβα που δημιουργούν οι κρύσταλλοι του αλατιού, οι πτυχώσεις και οι ροές στη θαυμαστή επιφάνεια των βράχων, συνδιαλέγονται με τα μόνιμα εκθέματα του λαογραφικού μουσείου.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Η έκθεση της Κατερίνας Κατσιφαράκη μάς παροτρύνει να δούμε το σώμα μας ως το έδαφός μας. «Η φωνή των πραγμάτων» είναι ένα τάμα για την ίδια την τέχνη, μια κατάθεση ψυχής στον βωμό της σύγχρονης δημιουργίας, ένας ύμνος στην εφήμερη ύλη και στη γήινη σάρκα του σώματος.
Κατερίνα Κατσιφαράκη – Πληροφορίες για την καλλιτέχνιδα
Η Κατερίνα Κατσιφαράκη σπούδασε στην ΑΣΚΤ της Αθήνας και στο Dutch Art Institute (DAI) της Ολλανδίας. Έχει συμμετάσχει σε εκθέσεις, residencies και performances στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Διαμόρφωσε και πραγματοποίησε in situ εγκαταστάσεις στον Κήπο του Μεγάρου Μουσικής / AnnexM, στην «Πρώτη, τελευταία και παντοτινή Μπιενάλε του Ψηλορείτη», στο Μουσείο Μπενάκη / ΝΗΜΑ, στην ομαδική έκθεση «Ο εφιάλτης της Περσεφόνης» (Εξώμβουργο, Τήνος), καθώς και στα: Rowaq Al Balqa Museum/Art Gallery (Ιορδανία), Rencontres Internationales Al Maken (Τυνησία), Μουσείο Ιστορίας της Γιουγκοσλαβίας (Σερβία), Studentski Kulturni Centar (Σερβία), Outdoors Touring Balkan Project (Σερβία), Villa Weiner (Γερμανία), Nomadic/Topos/Athena, Akademietheater (Ουτρέχτη, Ολλανδία), Středočeské Muzeum Roztoky (Τσεχία), Video Art Miden, Zeta Filmes International Film Festival on the Internet, 6o Διεθνές Πανόραμα Ανεξάρτητων Δημιουργών Φιλμ και Βίντεο.
Την επιμέλεια της έκθεσης υπογράφει ο Χριστόφορος Μαρίνος, ιστορικός τέχνης, επιμελητής εκθέσεων και δράσεων του ΟΠΑΝΔΑ.
Κεντρική φωτογραφία θέματος: Αλάτι, 2023, Φωτογραφία έγχρωμη, μεταβλητές διαστάσεις
