Η κάμερα σε όλες τις τεχνολογικές εκδοχές της και με όλα τα υλικά και αισθητικά της παράγωγα είναι συνδεδεμένη με την ποιητική της εθνογραφίας. Οι εικόνες της, κινούμενες και ακίνητες, δεν είναι απλές μιμητικές καταγραφές, αλλά μετουσιώνουν το περίπλοκο παιχνίδι ανάμεσα στο ορατό και το αόρατο, σε αυτό που λέγεται και αυτό που δεν λέγεται, σε αυτό που δείχνεται και αυτό που δεν δείχνεται. Ως τέτοιες διαθέτουν μια πρωτοποριακή ικανότητα να συνθέτουν τη δράση τους με τη δράση του Άλλου, να συνδέουν μορφές κατανόησης με την παρουσίαση των συμμετεχόντων στο εθνογραφικό πεδίο, να δημιουργούν πρωτόγνωρες σχέσεις συμμετοχής και συνέργειας, αγγίζοντας την προοπτική μιας εφαρμοσμένης, συμμετοχικής, συμμετρικής ανθρωπολογίας. Αν δούμε την κάμερα, όχι ως μέσο εργαλειακής ορθολογικότητας και συσσώρευσης «δεδομένων», αλλά ως τρόπο παραγωγής πολλαπλών φαινομενικοτήτων, τότε αυτή μπορεί να ξυπνήσει το βίωμα της διαπολιτισμικής συνάντησης, να διευρύνει την εμπειρία της εθνογραφίας και της αναπαράστασής της.
Κεντρικό θέμα αυτού του συλλογικού τόμου αποτελεί η σχέση οπτικής τεχνολογίας και εθνογραφίας. Ακολουθώντας τις ιδιαίτερες διαδρομές του ανθρωπολογικού λόγου στον ελληνικό χώρο, τα κείμενα αναδεικνύουν ζητήματα σχετικά με τις πολιτισμικές διαδικασίες και τις διαπροσωπικές δυναμικές που αναπτύσσονταιμε τη χρήση οπτικοακουστικών μέσων, πολυμέσων και υπερμέσων στην έρευνα πεδίου. Διερευνούν την πολιτική, τον τρόπο και το βίωμα της λήψης στο πεδίο, και στη συνέχεια της μετατροπής της σε διάφορες εκδοχές πολιτισμικής αναπαράστασης, όπως αδημοσίευτες φωτογραφίες πεδίου, δημοσιευμένες συλλογές φωτογραφιών, εθνογραφικές ταινίες, ντοκιμαντέρ, blogs, vlogs, web-documentaries, προβολές και εκθέσεις σε μουσειακό περιβάλλον και φεστιβάλ. Αναφαίνεται έτσι η μικροφυσική της λήψης και της οπτικής αναπαράστασης και σχολιάζονται μέσα από συγκεκριμένα παραδείγματα οι εγχώριες ιστορικές καταβολές της.
Κείμενα: Colette Piault, Peter Loizos, Susanna Hoffman, Αθηνά Πεγκλίδου, Βασίλης Νιτσιάκος, Γιάννης Ν. Δρίνης, Ευγενία Γιαννούρη, Κωνσταντίνος Αϊβαλιώτης, Κωνσταντίνος Καλαντζής, Κώστας Μάντζος, Μαριάννα Οικονόμου, Ρένα Λουτζάκη, Ρίκη Βαν Μπούσχοτεν, Φωτεινή Τσιμπιρίδου, Χρήστος Βαρβαντάκης
Επιμέλεια: Αθηνά Πεγκλίδου
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Αθηνά Πεγκλίδου
Η Αθηνά Πεγκλίδου είναι επίκουρη καθηγήτρια Κοινωνικής Ανθρωπολογίας στο Tμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΑΠΘ. Σπούδασε φιλοσοφία, παιδαγωγική και ψυχολογία στο ΑΠΘ, κοινωνική ανθρωπολογία στην École des hautes études en sciences sociales, ανθρωπολογικό ντοκιμαντέρ στο Πανεπιστήμιο Paris X και στην École pratique des hautes études. Έχει διδάξει μαθήματα κοινωνικής ανθρωπολογίας, ιστορίας, θεωρίας και σκηνοθεσίας εθνογραφικού ντοκιμαντέρ και τεχνικών βίντεο στο πεδίο στο Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, στο Τμήμα Τεχνών Ήχου και Εικόνας στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο, στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, στο τμήμα ΜΜΕ και Δημοσιογραφίας του ΑΠΘ, στο Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο.
Έχει σκηνοθετήσει εθνογραφικές ταινίες όπως το Cultus Luminis (1998), Το σύνορο (2007), βίντεο αφύπνισης Femicide Across Europe (2015) και το femicide.gr. Ασχολείται ερευνητικά με την ανθρωπολογία της υγείας, του φύλου και της έμφυλης βίας, με τη χρήση οπτικών μέσων στην έρευνα πεδίου και στην επικοινωνία της.
