«Η Ελλάδα και η Δύση» ή αλλιώς οι όψεις των σχέσεων που ανέπτυξαν στο πέρασμα των αιώνων οι Έλληνες και οι ευρωπαϊκοί…
λαοί είναι το θέμα που θα απασχολήσει τη Δευτέρα 17 Δεκεμβρίου, στις 7 το απόγευμα το ανοιχτό φόρουμ ιδεών Megaron Plus υπό τον Κύκλο «Κοινωνία-Οικονομία-Δίκαιο».
Η δεύτερη εκδήλωση της Σειράς «Η Ελλάδα και η Δύση» περιλαμβάνει την ομιλία του μυθιστοριογράφου και δημοσιογράφου Τηλέμαχου Μαράτου που έχει τον τίτλο «Ο Δάντης και η Αρχαία Ελλάδα» και την ομιλία του ισπανού συγγραφέα, και ελληνιστή Πέδρο Ολάγια που έχει τον τίτλο «Αρκαδία: φορέας ελληνισμού, συνιστώσα πολιτισμού».
Οι ομιλητές επικεντρώνουν την έρευνά τους σε ποικίλα επί μέρους θέματα, και μέσα από την πραγμάτευση της ιστορίας των ιδεών και της τέχνης σκιαγραφούν το ευρύτερο πλαίσιο της κοινής πολιτιστικής κληρονομιάς της Ελλάδας και της Δύσης. Τη συζήτηση συντονίζει ο Αντώνης Ρεγκάκος, Καθηγητής αρχαίας ελληνικής φιλολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και Ακαδημαϊκός.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Η εκδήλωση εντάσσεται στον Κύκλο ‘Κοινωνία-Οικονομία-Δίκαιο’ του Megaron Plus και πραγματοποιείται σε συνεργασία με το Κοινωφελές Ίδρυμα Κοινωνικού και Πολιτιστικού Έργου (ΚΙΚΠΕ) και την Εταιρεία Μελέτης Ελληνικής Ιστορίας (Ε.Μ.Ε.ΙΣ.)
Στη εισαγωγή της ομιλίας του ο Τηλέμαχος Μαράτος επισημαίνει :
«Όπως στην Αγγλία ένα μεγάλο μέρος καθημερινών εκφράσεων προέρχονται από τα έργα του Σαίξπηρ, έτσι και στην Ιταλία – και εν μέρει σε άλλες χώρες, τσιτάτα από την «Θεία Κωμωδία» έχουν μείνει ως παροιμίες σε καθημερινή χρήση, χωρίς απαραιτήτως εκείνοι που τα λένε να γνωρίζουν την πηγή.
Έτσι και στην Κεφαλονιά. Ηχούν πάντα στα αυτιά μου ρήσεις της προ-Νόννας μου Μαρίας-Κ
άτε Δομενεγίνη Κατσαϊτη Μαράτου, (1835- 1931) που είχαν μείνει, αν και δεν την πρόλαβα. Οι εκφράσεις αυτές ήταν στα Ιταλικά, δεύτερη γλώσσα στην οικογένεια, και κάποτε πρώτη στο πρώτο μισό του 19ου αι. Με ευχάριστη έκπληξη «άκουσα», όταν άρχισα να διαβάζω Dante την προ-Νόννα μου να μιλάει και από τότε –επί δεκαετίες- διαβάζω Dante με αγάπη.
Οι αναφορές σε Ελληνικά θέματα Φιλοσοφίας, θρησκείας και λογοτεχνίας στην Θ. Κωμωδία είναι πάνω από εκατόν σαράντα. Αυτό σημαίνει κάτι για την σύντηξη των δύο λαών στην πολιτιστική τους Ιστορία το οποίο θα προσπαθήσω να αναπτύξω σε αυτή την ομιλία».
Ο Πέδρο Ολάγια στην ομιλία του επισημαίνει:
«Εάν ο δυτικός πολιτισμός έχει δεχθεί τις συμβολές της δημοκρατίας, της φιλοσοφίας και της τραγωδίας ταυτίζοντάς τες με το όνομα Αθήνα, τα εξίσου ουσιαστικά στοιχεία του ελληνικού κληροδοτήματος όπως, η ιδέα της ευδαιμονίας και οι έννοιες της φυσικής δικαιοσύνης και της αρμονίας μεταξύ ανθρώπου και φύσης, έχουν περάσει στον παγκόσμιο πολιτισμό άρρηκτα συνδεδεμένα με το όνομα και την ποιητική εικόνα της Αρκαδίας.
Αυτή η δεύτερη οδός, που χαρακτηρίζεται από τη συγκίνηση και τη διαίσθηση απέναντι στην αθηναϊκή ορθολογικότητα, έχει μπολιάσει τον δυτικό πολιτισμό ανά τους αιώνες με βλαστούς ταπεινοφροσύνης, αθωότητας, χαράς της ζωής, αγάπης προς τη φύση, έρωτα και ποιητικής ευαισθησίας.
Ωστόσο, ενώ η αθηναϊκή οδός χαίρει του αδιαμφισβήτητου κύρους και της γενικής αναγνώρισης, η αρκαδική οδός διάδοσης του ελληνισμού παραμένει η μεγάλη άγνωστη στους ίδιους τους Έλληνες. Η Αρκαδία δεν είναι μόνο τα Βουκολικά του Βιργίλιου ή οι περίφημοι ποιμένες του Πουσέν: λόγου χάριν, η αρχαία Ρώμη διεκδικούσε τη συγγένειά της με την Ελλάδα επικαλούμενη με υπερηφάνεια τους αρκαδικούς της δεσμούς• η παρακμασμένη Ρωμαϊκή Δημοκρατία αναζήτησε την ηθική της ανοικοδόμηση μέσα από ένα βουκολικό ιδανικό• ο Πετράρχης καταδίκασε την αδικία της εποχής του με ένα εκτενές αρκαδικό ποίημα• οι πρωτεργάτες της φλωρεντιανής Αναγέννησης ταύτισαν το ουμανιστικό τους καταφύγιο στο Φιέσολε με τη μυθική Αρκαδία• καθώς και από τις πρώτες εκδόσεις του τυπογραφείου, μαζί με τα έργα του αθάνατου Ομήρου και τους πολιτικούς λόγους του Ισοκράτη, ήσαν τα υποβλητικά ειδύλλια του Θεόκριτου, του δημιουργού της βουκολικής ποίησης.
Από την Αρχαιότητα έως τις μέρες μας, το ίχνος της Αρκαδίας δεν απουσίασε ποτέ από το εικονολόγιο της Δύσης, εξ ου και δικαίως μπορούμε να ισχυριζόμαστε ότι το αρκαδικό στοιχείο δεν υπήρξε μόνο φορέας ελληνισμού αλλά και σημαντική συνιστώσα του πολιτισμού μας.
Σήμερα, την ώρα που η δημοκρατία της «αθηναϊκής οδού» εξακολουθεί να είναι στον κόσμο μας μια πρόκληση και ένα desideratum, οι αξίες και οι στάσεις της «αρκαδικής οδού» εξακολουθούν και αυτές να είναι –πέρα από κληρονομιά– επείγουσα ανάγκη για την αντιμετώπιση, δια της πολιτικής και της εκπαιδευτικής οδού, των οικολογικών και κοινωνικών προκλήσεων του τωρινού πολιτισμού μας.»
Οι ομιλητές
Ο Τηλέμαχος Μαράτος μεγάλωσε στην θάλασσα, ταξιδεύοντας όλο τον κόσμο στο καράβι του πατέρα του μαζί με την μάνα και τα αδέρφια του. Έγινε καπετάνιος σε πολύ νεαρή ηλικία, αλλά άφησε την θάλασσα τριάντα χρόνων. Με εξαίρεση την ναυτική τέχνη, οι άλλες σπουδές του ήταν ακατάστατες και ανεπιτυχείς. Έζησε πολλά χρόνια στην Αγγλία και σε άλλα μέρη του κόσμου. Στην Ελλάδα γύρισε στα τέλη της δεκαετίας του εβδομήντα. Άρχισε να γράφει το 1979, κατά τύχη, κατόπιν προτροπής του Μίμη Παπαναγιώτου, διευθυντή τότε της Καθημερινής.
Στην Καθημερινή έγραψε για πολλά χρόνια χρονογράφημα αλλά και επιφυλλίδες και άλλα, όπως ιστορικά άρθρα, κριτική θεάτρου και μουσικής, με ιδιαίτερη έμφαση στον Βάγκνερ και στο Φεστιβάλ του Μπαϊρόιτ το οποίο παρακολούθησε επί εικοσιπέντε χρόνια. Πολλά κείμενά του της Καθημερινής έχουν δημοσιευτεί στο βιβλίο “Η άλλη πλευρά” (εκδ. «Ολκός», 1989). Έχει συνεργαστεί και με άλλες εφημερίδες, όπως Μεσημβρινή, Ακρόπολις και Εστία, με τα περιοδικά ΕΝΑ, Bazaar, Νέμεσις και με το αγγλικό Spectator. Είχε εκπομπή σχολίου στον 98, 4 και στην τηλεόραση του Seven, και Κλασσικής μουσικής στο Τρίτο Πρόγραμμα της ΕΡΑ. Έχει εκδώσει τα μυθιστορήματα «ΒΑΡΔΙΑΝΟΙ» και «ΜΙΓΕΛ ΘΑΛΑΣΣΙΝΟΣ» (Εκδ. «Κάκτος»). Επί πολλά έτη υπήρξε μέλος του ΔΣ του αμφιθεάτρου του Σπύρου Ευαγγελάτου. Είναι ιδρυτικό μέλος και τώρα Πρόεδρος της «Εταιρείας Μελέτης Ελληνικής Ιστορίας» («Ε.Μ.Ε.ΙΣ»)
O Πέδρο Ολάγια (Pedro Olalla González de la Vega- Αστούριας, Ισπανία 1966) είναι συγγραφέας, ελληνιστής, καθηγητής, μεταφραστής, φωτογράφος και κινηματογραφιστής. Είκοσι επτά πρωτότυποι τίτλοι σε διάφορες γλώσσες και μια μακρά σειρά πρωτοβουλιών σε διάφορες χώρες σηματοδοτούν τη δημιουργική σταδιοδρομία αυτού του Ισπανού φιλέλληνα που κατοικεί στην Αθήνα. Τα λογοτεχνικά και οπτικοακουστικά του έργα– τα οποία μελετούν και προβάλλουν τον ελληνικό πολιτισμό συνδυάζοντας με έντονα προσωπική γλώσσα λογοτεχνικά, επιστημονικά και εικαστικά στοιχεία– έχουν κερδίσει την εκτίμηση και την αναγνώριση ενός απαιτητικού κοινού και πολλών φορέων κύρους όπως η Ακαδημία Αθηνών, το Ίδρυμα Α.Σ. Ωνάσης και το Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ. Για το σύνολο του έργου του και για τη συνεισφορά του στην προώθηση του ελληνικού πολιτισμού, έχει δεχθεί, μεταξύ άλλων σημαντικών διακρίσεων, τον τιμητικό τίτλο του Πρεσβευτή Ελληνισμού.
Η συζήτηση θα μεταδοθεί ζωντανά από το Εθνικό Δίκτυο Έρευνας & Τεχνολογίας.
