Η Ομάδα Ονειρόδραμα ετοίμασε φέτος τη νέα διαδραστική παράσταση- εργαστήρι «Μια τελεία…», εμπνευσμένη από το γνωστό βιβλίο «Η Τελεία» του Πίτερ Ρέινολντς, για τα μικρότερα παιδιά (3-8 ετών) βοηθώντας τα στο να αναπτύξουν την αυτοπεποίθηση και την αυτοεκτίμησης τους.
Μια απολαυστική ιστορία με χιούμορ και ευαισθησία που αφυπνίζει τη σημασία της ενσυναίσθησης (να δίνουν αλλά και να δέχονται βοήθεια) και πόσο σημαντικό είναι να μοιράζονται τα προβλήματά τους με τους άλλους. Προτρέπει τα παιδιά να καλλιεργούν νέες δεξιότητες, ακόμα όταν χρειάζονται πολύ εξάσκηση. Το εργαστήρι συμπεριλαμβάνει και ομαδικές δραστηριότητες που ενισχύουν τη χαρά της συνεργασίας και ευνοούν τη δημιουργική φαντασία των παιδιών.
-Η παράσταση που σκηνοθετείτε είναι βασισμένη στο βιβλίο του Πίτερ Ρέινολντς, «Η Τελεία». Γιατί επιλέξατε το συγκεκριμένο παιδικό ανάγνωσμα με την ομάδα Ονειρόδραμα και πώς διαφοροποιείται το κείμενο της παράστασής σας από αυτό;
«Η τελεία» είναι ένα υπέροχο βιβλίο. Βλέπουμε ένα παιδί το οποίο για κάποιο λόγο δεν ζωγραφίζει και η δασκάλα το παροτρύνει να ζωγραφίσει έστω και μια τελεία. Την επόμενη μέρα το παιδί βλέπει την “τελεία” του κρεμασμένη στην τάξη ανάμεσα στις ζωγραφιές των άλλων παιδιών και τότε όλα αλλάζουν. Το παιδί ξεκινά μια πορεία για να ανακαλύψει τον δημιουργικό του εαυτό.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Στο βιβλίο βλέπουμε με έναν απλό και ουσιαστικό τρόπο πώς η τέχνη μπορεί να μας ανοίξει τους ορίζοντες. Αρκετά χρόνια τώρα δουλεύω με κείμενα και παραστάσεις για παιδιά με κοινωνικό πρόσημο. Πέρυσι, ήταν μια παράσταση για την ενσυναίσθηση και το “ρόλο” του θύματος, του θύτη και του παρατηρητή σε καταστάσεις εκφοβισμού. Μια δράση που με βοήθησε να καταλάβω τον τρόπο με τον οποίο πλέον τα παιδιά αντιλαμβάνονται τη διαφορετικότητα, τον τρόπο με τον οποίο εκφράζουν τα συναισθήματά τους. Ένιωσα την ανάγκη να δημιουργηθεί μια παράσταση η οποία θα προσπαθήσει ίσως να φωτίσει τις διεργασίες που δημιουργούνται μέσα σε ένα άτομο το οποίο έχει χαμηλή αυτοεκτίμηση. Η επαφή μας με την τέχνη βοηθά σε πολύ μεγάλο βαθμό σε αυτό. Τότε ήρθε μια ιδέα στο να ασχοληθούμε με την «Τελεία». Όταν την διάβασα ξεδιπλώθηκε μέσα μου η πορεία ενός ατόμου το οποίο συνεχώς επαναλαμβάνει την φράση “δεν μπορώ” και ό,τι αυτή η φράση μπορεί να κρύβει. Γιατί δεν μπορεί; Τι είναι αυτό που μας κρατάει δέσμιους από το να προσπαθήσουμε έστω κι αν αποτύχουμε κάτι καινούργιο;
Έτσι λοιπόν με την Ομάδα Ονειρόδραμα δουλέψαμε το κείμενο.
Η παράσταση είναι εμπνευσμένη από το βιβλίο και έτσι διαφοροποιείται σε μεγάλο βαθμό. Βλέπουμε ένα παιδί, τον Πέρρυ, να μην “τολμά” να προσπαθήσει κάτι καινούργιο, να λέει συνεχώς “δεν μπορώ” και αυτό να επηρεάζει την ψυχοσύνθεσή του, την συμπεριφορά και τον χαρακτήρα του, και φυσικά τη σχέση του με τα υπόλοιπα άτομα γύρω του. Μέχρι την στιγμή που θα έρθει σε επαφή με την τέχνη, με την βοήθεια της δασκάλας του, που τον πιέζει να ζωγραφίσει έστω και μια τελεία. Όταν ο Πέρρυ κάνει την αρχή τότε όλα αλλάζουν μέσα του και γύρω του. Βλέπουμε λοιπόν την πορεία ενός ατόμου πως αλλάζει αποκτώντας περισσότερη αυτοεκτίμηση. Μια τελεία… Είναι μόνο η αρχή!
-Γιατί έχετε αποφασίσει με την ομάδα σας να αποφεύγετε στερεοτυπικές μορφές κλασικών ηρώων παραμυθιών στις παραγωγές σας;
Γιατί οι άνθρωποι είμαστε τόσο διαφορετικοί και δυστυχώς τα “κλασικά παραμύθια” εκφράζουν μια πολύ μικρή μερίδα.
Μεγάλωσα σε μια εποχή όπου η συμπεριλιπτικότητα, η διαφορετικότητα ήταν άγνωστες εντελώς λέξεις. Μεγάλωσα σε ένα σχολικό περιβάλλον που αυτόματα είχε επιλέξει για μένα τα πάντα, τα ρούχα που θα φοράω, τις δραστηριότητες που θα συμμετέχω μόνο από το φύλο μου. Οποιαδήποτε επιθυμία μου έπρεπε να συμβαδίζει με το τι κάνουν τα άτομα του ίδιου φύλου με εμένα. Έβλεπα παιδιά στην τάξη μου τα οποία “πάλευαν” μέσα τους για να συμπεριφερθούν σαν αγόρια ή σαν κορίτσια. Αυτά τα παιδιά δεν είχαν κανένα βιβλίο ή παραμύθι ή παράσταση που να μπορεί να τα εκφράσει γιατί κάθε φορά που βλέπεις μια παράσταση ψάχνεις ασυνείδητα να “συνδεθείς” με κάποιον ήρωα. Θέλω τα παιδιά μέσα από τις παραστάσεις να μπορούν να δουν τον εαυτό τους, να ταυτιστούν με κάποιον. Ερχόμαστε σε επαφή με εκατοντάδες παιδιά κάθε μέρα, παιδιά στο φάσμα του αυτισμού, παιδιά με σύνδρομο down, παιδιά με διαφορετική θρησκεία, χρώμα, καταγωγή, παιδιά χωρίς γονείς ή παιδιά μονογονεϊκών οικογενειών ή παιδιά με γονείς του ίδιου φύλου, παιδιά που ίσως αργότερα στην ζωή του κάνουν φυλομετάβαση. Τόσα μοναδικά και διαφορετικά παιδιά, τόσες διαφορετικές και μοναδικές συμπεριφορές. Το θέατρο είναι ένας κόσμος που μας χωράει όλους. Θέλω τα παιδιά να νιώθουν πως η τέχνη και το θέατρο είναι ένας ασφαλής τόπος όπου μπορούν να εκφράσουν τον εαυτό τους και να είναι αποδεκτά.
Τα κλασικά παραμύθια όπως τα ξέρουμε εμείς δεν έχουν σχέση με τις ρίζες τους. Πρόκειται για μύθους και ιστορίες πολύ παλιότερες. Η βάση των περισσότερων κλασικών παραμυθιών προέρχεται από την προφορική παράδοση κάθε περιοχής με ρίζες στα αρχαία χρόνια και φυσικά οι ιστορίες αυτές δεν προορίζονταν για παιδιά. Πολύ αργότερα συνέλεξαν αυτές τις ιστορίες και τις προσάρμοσαν ώστε να γίνουν παιδικά αναγνώσματα και εκεί έρχεται η απορία μου, ποιος αποφάσισε πως αυτά πρέπει να τα ακούν παιδιά; Για ποιο λόγο; Ποιος ήταν ο στόχος; Να διαπαιδαγωγήσουμε τα παιδιά ώστε να υπομένουν πάντα ελπίζοντας πως κάποια στιγμή η καλή μοίρα θα μεταμορφώσει την κολοκύθα σε άμαξα; Ή πως μια καλή πριγκίπισσα πρέπει να περιμένει ένα πρίγκιπα να την σώσει; ‘Η ένας πρίγκιπας έχει υποχρέωση να είναι δυνατός με σπαθί και άλογο, ώστε να σώσει μια πριγκίπισσα;
-Ποια είναι τα μηνύματα που θέλετε να περάσετε στα παιδιά με τη συγκεκριμένη παράσταση;
“Δεν μ’αρέσουν οι κανόνες στο χαρτί μου,
βάζω χρώμα με πινέλο την ψυχή μου,
ξυπνά το θάρρος και δεν υπάρχουν λάθος”
Είναι ένας στίχος από ένα τραγούδι που έγραψε η Στέλλα Μουδάτσου για την παράσταση. Το τραγουδά ο Πέρρυ όταν πλέον αρχίζει να ανακαλύπτει την χαρά που του δημιουργεί η επαφή του με την τέχνη. Όταν γίνεται ένα κλικ και αλλάζει τρόπο σκέψης, αρχίζει να ανακαλύπτει τις δεξιότητες του χωρίς να απαιτεί από τον εαυτό του να είναι ο καλύτερος σε ό,τι κάνει. Υπάρχουν παιδιά που αγχώνονται να είναι οι καλύτεροι στις δραστηριότητες, να κερδίζουν πάντα, να βγαίνουν πρώτοι, παιδιά που φοβούνται να χάσουν ή να προσπαθήσουν με τον φόβο ότι θα χάσουν. Αυτά τα μηνύματα θέλουμε να περάσουμε. Είμαι μοναδικός, ξεχωριστός και ό,τι κάνω, το κάνω μοναδικά, διαφορετικά. Ακόμη κι αν σκουντουφλήσω και πέσω θα το προσθέσω στην χορογραφία της ζωής μου. Όπως είπε και μια φίλη που είδε πρόβα “Μπήκα τελεία και βγήκα Θαυμαστικό”.
-Η παραγωγή «Μια τελεία… είναι μόνο η αρχή!» αποτελείται από τρεις ενότητες. Θέλετε να μας πείτε πώς συνδέεται η θεατρική παράσταση με τις άλλες δύο;
Από πέρυσι ξεκινήσαμε να εντάσσουμε ένα βιωματικό εργαστήρι στο τέλος της παράστασης. Το «Μπες στα παπούτσια μου» ήταν μια πολυσύνθετη παράσταση -εργαστήρι όπου τα παιδιά στο τέλος συμμετείχαν στο βιωματικό εργαστήρι με θέμα την ενσυναίσθηση, τη διαφορετικότητα και τον σχολικό εκφοβισμό. Αυτό είχε πολύ μεγάλη ανταπόκριση από τα παιδιά και τις/τους εκπαιδευτικούς. Έτσι, αποφασίσαμε πως στην παράσταση “Μια τελεία…Είναι μόνο η αρχή!” Θα δημιουργήσουμε ένα αντίστοιχο εργαστήρι με θέμα την ενίσχυση της αυτοπεποίθησης.
Είναι πολύ σημαντικό αμέσως μετά την παράσταση τα παιδιά με την εποπτεία των ηθοποιών να βιώσουν κάτι αντίστοιχο με ό,τι βίωσε ο ήρωας. Στο εργαστήρι τα παιδιά θα συμμετέχουν σε κάποια “παιχνίδια” γνωριμίας και εμπιστοσύνης και στο τέλος με αφορμή την ζωγραφική θα συνεργαστούν όλα μαζί και θα δημιουργήσουν μια δίκη τους ιστορία. Θέλουμε τα μικρότερα παιδιά νιώσουν πως όταν συνεργάζονται μπορούν να καταφέρουν πολλά. Επίσης, πως ο καθένας μας έχει διαφορετικές δεξιότητες και τα μεγαλύτερα να κατανοήσουν πως η προσπάθεια είναι πιο σημαντική από το αποτέλεσμα. Πως δεν έχει σημασία να είσαι ο καλύτερος σε κάτι, αρκεί να χαίρεσαι με αυτό που κάνεις. Μια τελεία… Είναι μόνο η αρχή!
-Με την παράσταση «Μια τελεία…Είναι μόνο η αρχή!», τα παιδιά δε θα περιοριστούν στο ρόλο του θεατή, αλλά θα έχουν ενεργό ρόλο στη δράση. Τι πιστεύετε πως προσθέτει αυτό στην εμπειρία των παιδιών;
Πολλά. Ενθουσιάζονται με την ιδέα πως θα δράσουν στην σκηνή. Είναι σημαντικό να καταλάβουν πως μπορούν εύκολα μέσα από το θέατρο να εκφράσουν τον δημιουργικό τους εαυτό. Νιώθουν πλέον βιωματικά πως ίσως βρεθούν και εκείνα στη θέση που βρέθηκαν οι ήρωες που μόλις είδαν. Επίσης για τους γονείς και τις/ους εκπαιδευτικούς είναι σημαντικό να παρακολουθήσουν τον τρόπο με τον οποίο εκφράζεται και συμπεριφέρεται το παιδί. Πολλές φορές βλέπουμε έκπληκτους γονείς με τις απαντήσεις που δίνουν τα παιδιά τους ή τον τρόπο που εκφράζονται, διότι μέσα από το άγχος τους “να διαπαιδαγωγήσουν σωστά το παιδί τους” ξεχνούν τις περισσότερες φορές να το ρωτούν, να το ακούν ουσιαστικά, να ζητούν την γνώμη του. Δίνουμε χρόνο και χώρο στο παιδί και έτσι εκφράζει αφιλτράριστα τον/ην εαυτό/ή του/ης
-Ποια πιστεύετε πως είναι η σημασία του να έχουν τα παιδιά ποικίλα ερεθίσματα και να έρχονται σε επαφή με την τέχνη από μικρή ηλικία;
Είναι και επιστημονικά αποδεδειγμένο πως βοηθά στην ομαλή συναισθηματική αλλά και κοινωνική ανάπτυξη του ατόμου, από μικρή ηλικία, η επαφή με την μουσική, την ζωγραφική, το θέατρο. Ανοίγει τους ορίζοντες, ξεδιπλώνει την φαντασία, μπορεί το παιδί να “παίζει” ρόλους και υποσυνείδητα να κάνει “πρόβα” για τον ρόλο που θα επιλέξει στην ζωή του. Βοηθά όχι μόνο στο μυαλό και την ψυχή, αλλά και στην αναγνώριση, κατανόηση και έκφραση των συναισθημάτων. Βοηθά στην σωματική ανάπτυξη και την μικροκινητική και φυσικά στην ομαλή κοινωνικοποίηση.
Απορώ πραγματικά με τον τρόπο που αντιμετωπίζει η πολιτεία την τέχνη στο σχολείο, πώς τα καλλιτεχνικά μαθήματα έχουν “δευτερεύουσα” σημασία στην εκπαίδευση. Από την άλλη βέβαια, βλέπω με μεγάλη χαρά την ταχύτητα με την οποία ανοίγουν καινούργιοι χώροι και κέντρα δημιουργικής απασχόλησης παιδιών. Επίσης, οι σύλλογοι γονέων και κηδεμόνων πόσο ωραία δουλειά κάνουν σε πολλά σχολεία, με καλλιτεχνικά μαθήματα και δραστηριότητες εκτός σχολικού ωραρίου.
-Υπάρχει κάποιο άλλο επαγγελματικό σας σχέδιο που θα θέλατε να μοιραστείτε μαζί μας;
Συνεχίζουμε για δεύτερη χρονιά την παράσταση-εργαστήριο «Μπες στα παπούτσια μου!» Ταυτίσου με την διαφορετικότητα αυτοσχεδιάζοντας. Μια παράσταση- εργαστήριο με θέμα την Ενσυναίσθηση, όπου και φέτος απ’ ό,τι φαίνεται πάει για sold out, διότι έχει γεμίσει τους πρώτους μήνες καθημερινές για σχολεία, είτε στο θέατρο, είτε στο χώρο του σχολείου και μετά τις γιορτές ίσως περιοδεύσει σε κάποιες πόλεις στην Ευρώπη.
