Ευτυχής, όπως ο Οδυσσέας…: Ομαδική έκθεση στην Αίθουσα Τέχνης Μορφές

Στο εορταστικό πλαίσιο «10 Χρόνια Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Χανίων – Ελαιουργείον» και με την συνεργασία της Αίθουσας Τέχνης Μορφές και του Ελληνογαλλικού Συλλόγου Χανίων θα πραγματοποιηθεί εικαστική έκθεση με τίτλο τον πρώτο στίχο από ποίημα του Ιωακείμ ντυ Μπελαί (Joachim Du Bellay, 1522-1560) «Ευτυχής, όπως ο Οδυσσέας…» (γαλλικά: «Heureux qui, comme Ulysse…») στην Αίθουσα Τέχνης Μορφές.

Την εικαστική επιμέλεια της έκθεσης έχουν ο Δρ. Κωνσταντίνος Β. Πρώιμος μαζί με τον Ιωάννη Ν. Αρχοντάκη, ενώ την καλλιτεχνική διεύθυνση της Αίθουσας Τέχνης Μορφές έχει ο Ηλίας Ηλιάκης.

Στην έκθεση συμμετέχουν οι καλλιτέχνες: Δημοσθένης Γαλλής, Νίκος Γιαβρόπουλος, Ανδρέας Ζυμβραγός, Βέρα Καλλιανίδη, Κατερίνα Καλογεράκη, Κάρολος Καμπελόπουλος, Μαρία Κελαϊδή, Αλέξανδρος Μαγκανιώτης, Ελένη Μανωλαράκη, Γιάννης Π. Μαρκαντωνάκης, Ιωάννης Μονογυιός, Νικόλας Μουρ, Γρηγόρης Νιόλης, Πέτρος Ξενάκης, Σύλβια Πετσούρα, Χρυσούλα Σκεπετζή, Άρις Στοΐδης και Κυριάκος Χατζημιχαηλίδης.

Ο τίτλος της έκθεσης «Ευτυχής, όπως ο Οδυσσέας…» (Heureux qui, comme Ulysse…) είναι ο πρώτος στίχος από το ποίημα του Ιωακείμ ντυ Μπελαί που έγινε κινηματογραφικό έργο από τον Ανρί Κολπί το 1970 και τραγούδι από τον Ζωρζ Μπρασέν και κατέχει προφανώς μια ξεχωριστή θέση στην Γαλλική κουλτούρα. Ο ποιητής επικαλείται τον Οδυσσέα και τον Ιάσονα, τους περίφημους ήρωες της ελληνικής μυθολογίας, για να δηλώσει το νόστο για την πατρίδα μετά την περιπέτεια σε ταξίδια και διαμονές σε μέρη κοσμοπολίτικα, όπως η Ρώμη της όψιμης Αναγέννησης. Για να εκτιμήσει κανείς τον τόπο του πρέπει μάλλον να φύγει από αυτόν και να προσπαθήσει να γνωρίσει τον κόσμο. Ο Οδυσσέας είναι εκείνο το όνομα με την ευρωπαϊκή αξία που συμβολίζει την περιπέτεια και το νόστο.

Συμβολίζει όχι μόνο τη διαδρομή που συνδέεται άμεσα με το ταξίδι αλλά επίσης και την περιπέτεια που συνδέεται με τη λογοτεχνία και το μοντερνισμό γενικότερα μαζί με όλα τα διακυβεύματα και τα προτάγματά του, όπως άλλωστε τα παρουσίασε το 1922 ο ιρλανδός συγγραφέας Τζέιμς Τζόυς (1882-1941) με το μνημειώδες έργο του που φέρει τον ομώνυμο τίτλο: «Οδυσσέας». Το εγκώμιο του Έλληνα μυθικού ήρωα από τον αναγεννησιακό Γάλλο ποιητή και από τον μοντέρνο Ιρλανδό συγγραφέα μας επιτρέπουν να ξανασκεφτούμε το θέμα της ευτυχίας και της τέχνης, της πατρίδας και του σύγχρονου ήθους στην εξερεύνηση του κόσμου μέσα σε ένα ευρύτερο ευρωπαϊκό πλαίσιο με πανανθρώπινες αξίες.

Συμπληρώνοντας 10 χρόνια ενεργής πολιτιστικής παρουσίας, το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Χανίων – Ελαιουργείον παρουσιάζει μια σειρά εικαστικών εκθέσεων με επετειακό χαρακτήρα και πνεύμα εξωστρέφειας. Στόχος είναι να παρουσιαστεί σε νέους συσχετισμούς και εικαστικούς συνδυασμούς διερεύνησης η σύγχρονη τέχνη του 21ου αιώνα μέσα από τις ελληνικές και διεθνείς συλλογές του Μουσείου, αλλά και η παρουσίαση του έργου νέων δημιουργών σε συνδυασμό με το καταξιωμένο έργο των σύγχρονων δασκάλων της τέχνης, τόσο εντός όσο και εκτός Ελλάδας. Με τη συνεργασία ιδρυμάτων και φορέων πολιτισμού του εξωτερικού επιχειρείται ένας διαπολιτισμικός διάλογος μέσω της σύγχρονης τέχνης. Η πρώτη παρουσίαση της έκθεσης έγινε στην Αίθουσα Τέχνης Δεσμός στο Παρίσι (Galerie Desmos, 14 rue Vandamme, 75014 Paris).

Η νέα παρουσίαση της έκθεσης γίνεται από το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Χανίων – Ελαιουργείον στην Αίθουσα Τέχνης Μορφές (Γοβατζιδάκη 18, Παλιά Πόλη, Ρέθυμνο, Κρήτη) με την υποστήριξη του Ελληνογαλλικού Συλλόγου Χανίων στο πλαίσιο του Εικαστικού προγράμματος ΧΑΝΙaRT 2019, συνδιοργανώνεται από την Περιφέρεια Κρήτης, την Περιφερειακή Ενότητα Χανίων και το Δήμο Πλατανιά. Στην έκθεση παρουσιάζονται έργα ζωγραφικής, χαρακτικής, κολάζ και βιντεοτέχνης, η διάρκειά της θα είναι μέχρι τις 20 Ιουλίου 2019. Ανοικτά από Δευτέρα μέχρι Σάββατο 10:00-14:00 και Τρίτη, Πέμπτη, Παρασκευή 18:00-21:00 με Ελεύθερη Είσοδο.

Ο Ιωακείμ ντυ Μπελαί (Joachim Du Bellay) είναι εξέχων γάλλος ποιητής της Αναγέννησης που γεννήθηκε στo Λιρέ του Ανζού το 1522. Σπούδασε δίκαιο στο Πανεπιστήμιο του Πουατιέ και μαζί με άλλους διανοούμενους σχημάτισε την ομάδα «Πλειάδες» με στόχο τη δημιουργία αριστουργημάτων στη γαλλική γλώσσα τόσο καλών όσο αυτά των Λατίνων και των Αρχαίων Ελλήνων. Το 1549 συνέταξε το συλλογικό μανιφέστο «Υπεράσπιση και απεικόνιση της γαλλικής γλώσσας».

Το μανιφέστο είναι ένα αίτημα υπέρ της γαλλικής γλώσσας και συντάχθηκε δέκα χρόνια μετά το διάταγμα του Βασιλιά Φραγκίσκου Α’ (1494-1547) με το οποίο επέβαλε τη γαλλική ως γλώσσα διοίκησης και δικαίου στο Βασίλειο της Γαλλίας αντικαθιστώντας τη λατινική γλώσσα. Ο Ιωακείμ ντυ Μπελαί έγραψε ποίηση στα γαλλικά και οι πιο σημαντικές του συλλογές με σονέτα είναι: «Η Ελιά», «Οι Αρχαιότητες της Ρώμης» και «Οι θλίψεις» στην οποία συμπεριλαμβάνεται και το σονέτο «Ευτυχής, όπως ο Οδυσσέας…». Μετά από ένα περιπετειώδες ταξίδι στη Ρώμη πέθανε την 1η Ιανουαρίου 1560, στο Παρίσι, σε ηλικία 37 ετών.

Η Αίθουσα Τέχνης “Μορφές” ιδρύθηκε από τον Ηλία Ηλιάκη το 1991 στην καρδιά της Παλιάς Πόλης του Ρεθύμνου. Στόχος της λειτουργία της είναι η συνειδητή καλλιτεχνική αποκέντρωση και η υπεύθυνη ενημέρωση του φιλότεχνου κοινού για τις εικαστικές τάσεις που διακρίνονται στη νεώτερη και σύγχρονη τέχνη. Η Αίθουσας Τέχνης “Μορφές” οργανώνει ατομικές και ομαδικές εκθέσεις από όλους τους χώρους της σύγχρονης τέχνης και τα κριτήρια επιλογών των έργων που παρουσιάζει βασίζονται στην ποιότητα και στην αυθεντικότητα της καλλιτεχνικής δημιουργίας φέρνοντας σε άμεση επαφή τους Κρήτες με τους θεωρητικούς της τέχνης, τους καλλιτέχνες, τα έργα τους και τις σύγχρονες εικαστικές αναζητήσεις έκφρασης.

O Ελληνο-Γαλλικός Σύλλογος Χανίων μόλις γιόρτασε τα 30 χρόνια του και έχει μια μακρά, διαρκή και έντονη παρουσία στα πολιτιστικά δρώμενα των Χανίων. Ιδρύθηκε με σκοπό την ανάπτυξη και την καλλιέργεια των δεσμών μεταξύ της Ελλάδας και της Γαλλίας και την διάδοση του πνεύματος αλληλεγγύης μεταξύ των δύο χωρών. Διοργανώνει πολιτιστικές, επιστημονικές και κοινωνικές εκδηλώσεις σε συνεργασία με ανάλογους φορείς και με προσκεκλημένους ανθρώπους του πνεύματος, της επιστήμης και της τέχνης. Έχει δημιουργήσει μια γαλλόφωνη βιβλιοθήκη με περισσότερους από 1500 τίτλους χάρη σε δωρεές. Η βιβλιοθήκη βρίσκεται στο «Μοναστήρι του Καρόλου», Ίδρυμα Κάρολος Καμπελόπουλος, στην Παλιά Πόλη των Χανίων.

H Μη Κερδοσκοπική Εταιρία Πολιτισμού «Ελαιουργείον – Εργοστάσιο Τέχνης» δημιουργήθηκε με σκοπό να σώσει από την ερήμωση και τον αφανισμό το Παλιό Ελαιουργείο του Αγροτικού Συνεταιρισμού Ζυμπραγού στο Νομό Χανίων της Κρήτης. Στόχος της είναι να στεγάσει στους χώρους του εκδηλώσεις πολιτισμού, μετατρέποντάς το σε έναν τόπο μνήμης και ένα πεδίο δράσεων στην ενδοχώρα του νησιού.

Το κτίριο του Παλιού Ελαιουργείου αποτελείται από τον κεντρικό οικοδομικό πυρήνα που κατασκευάστηκε με λιθοδομή τη δεκαετία του 1920 και από πτέρυγες – δορυφόρους κατασκευασμένες σε διαδοχικές οικοδομικές φάσεις ως τη δεκαετία του 1970. Το 1980 σταμάτησε η λειτουργία του ως λιοτρίβι και αφέθηκε να καταρρέει γοργά. Κατά την ανασυγκρότησή του στόχος ήταν η διατήρηση των πρωταρχικών υλικών του κτιρίου με τον αυθεντικό τεχνολογικό του εξοπλισμό με όσο το δυνατόν λιγότερες παρεμβάσεις. Ο μηχανικός εξοπλισμός του ελαιοτριβείου είναι Ελληνικής Κατασκευής(!) από τις αρχές της δεκαετίας του 1960 και διατηρήθηκε σαν σημείο μνήμης και αναφοράς των αρχικών λειτουργιών του χώρου.

Σήμερα το «Ελαιουργείον – Εργοστάσιο Τέχνης» είναι ένας πολυδιάστατος πολιτιστικός οργανισμός. Απαρτίζεται από την «Πινακοθήκη Εικαστικών Τεχνών Χανίων» που στόχο της έχει τη διοργάνωση εκπαιδευτικών προγραμμάτων και την παρουσίαση περιοδικών εικαστικών εκθέσεων, και το «Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Χανίων» που σκοπός του είναι η διαφύλαξη, η παρουσίαση και η ανάδειξη των μόνιμων συλλογών του «Ελαιουργείου» και η προώθηση μαζί με τη μελέτη των διαδραστικών επαφών της Σύγχρονης Τέχνης με τον Άνθρωπο. Παράλληλα από το «Ελαιουργείον – Εργοστάσιο Τέχνης» εκπορεύονται έξι μεγάλα προγράμματα Επικοινωνίας, Συνεργασίας, Ανάπτυξης & Πολιτισμού: 1.«Ο Δρόμος των Μουσείων», 2.«Ο Κύκλος των Φαραγγιών», 3.«ΧΑΝΙaRT – Εικαστικές Διαδρομές στο Νομό Χανίων», 4.«Τέχνη & Οίνος – Τα Οινοποιεία Δυτικής Κρήτης στηρίζουν τον Πολιτισμό», 5.«Δημιουργική Φιλοξενία Καλλιτεχνών – Olivepress Art Residency» & 6.«Το Βήμα της Τέχνης».

Το παλιό λιοτρίβι που αναγεννήθηκε σε «Εργοστάσιο Τέχνης», βρίσκεται στο χωριό Δρομόνερο, 33 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της πόλης των Χανίων (30 λεπτά με το αυτοκίνητο), πάνω στον οδικό άξονα που οδηγεί στο γραφικό ψαροχώρι του Λιβυκού Πελάγους με τις μαγικές παραλίες: την Παλαιόχωρα.