Έλενα Παπαδοπούλου: Το «Ένα Μόνο Γράμμα» είναι ένα κοινωνικό μυθιστόρημα

Ένα μόνο γράμμα ήταν αρκετό για να φέρει τα πάνω κάτω στη ζωή της Κατερίνας. Ένα κομμάτι χαρτί, γραμμένο με προσμονή από τον εφτάχρονο γιο της. Λέξεις από μελάνι που άνοιξαν τις ρωγμές και άφησαν το παρελθόν να ξεχυθεί και να την κατασπαράξει.

Πρόσωπα που πέρασαν αλλά δεν λησμονήθηκαν ποτέ αρχίζουν να έρχονται στο προσκήνιο. Από τη μία ο Νίκος, το στήριγμά της σε μία από τις πιο δύσκολες περιόδους της ζωής της, και από την άλλη ο Γρηγόρης, η προσωποποίηση του εφιάλτη της, ο άνδρας που στοίχειωσε μέχρι και το τελευταίο κύτταρό της. Ένα άγγιγμα αγάπης και ένα άλλο γεμάτο πόνο και μίσος…

Αυτήν τη φορά, όμως, πρέπει να παλέψει. Για τον Άγγελο, που ρωτά αν ο πατέρας του γνωρίζει για εκείνον. Για τον εαυτό της, που αγωνίζεται να πάρει μια ανάσα μέσα από τη σκοτεινή θάλασσα των αναμνήσεων. Και για έναν νέο έρωτα που γεννιέται και πρέπει να πατήσει σε πιο σταθερές βάσεις.

-Φέτος εκδώσατε το πρώτο σας βιβλίο με τίτλο «Ένα Μόνο Γράμμα», από τις εκδόσεις Χάρτινη Πόλη. Αρχικά, θα θέλατε να μας πείτε μερικά λόγια για το πώς γεννήθηκε το ενδιαφέρον σας για τη λογοτεχνία;

Από πολύ μικρή διάβαζα. Τα πρώτα βιβλία στη «λίστα μου» (τουλάχιστον που θυμάμαι) ήταν κάτι παραμύθια με νεράιδες, μιλάμε για σειρά με ίσως και εκατό τίτλους. Εν τέλει νομίζω η γιαγιά μου, που με κρατούσε όταν δούλευαν οι γονείς μου, πρέπει να τα βαρέθηκε, γιατί το καλοκαίρι πριν το νήπιο μου αγόρασε ένα βιβλίο με ασκήσεις και μου έμαθε να διαβάζω. Το βιβλίο που πραγματικά με έκανε να αγαπήσω τη λογοτεχνία όσο τίποτε άλλο ήταν ο Χάρι Πότερ. Ήταν δώρο όταν πήγαινα στη δευτέρα δημοτικού από μια συμμαθήτριά μου. Ο μπαμπάς ερχόταν και χτυπούσε την πόρτα κάθε βράδυ. «Πέρασε η ώρα. Πήγαινε για ύπνο» μου έλεγε και εγώ παρακαλούσα για ένα ακόμα κεφάλαιο.

-Πώς και πότε ξεκίνησε η συγγραφική σας πορεία;

Ξεκίνησα στα επτά, όταν πήγαινα δευτέρα δημοτικού. Το θυμάμαι σαν να ήταν χθες, διότι είχα γράψει τετρασέλιδη έκθεση σε πρώτο πρόσωπο. Υποτίθεται είχα βρεθεί σε ένα κάστρο πάνω σε σύννεφο, στο οποίο κατοικούσε ένας απόμακρος αλλά καλός πρίγκιπας τον οποίο παντρεύτηκα στο τέλος. Τώρα θα μου πείτε για το θυμάμαι αυτό… Γιατί τον έλεγαν πρίγκιπα Γιάννη, πηγαίναμε στην ίδια τάξη και η δασκάλα με έβαλε να διαβάσω τη συγκεκριμένη έκθεση μπροστά σε όλους! Οι πιο –θα λέγαμε– σοβαρές συγγραφικές απόπειρες άρχισαν όταν ήμουν 16.

-Περιγράψτε μας εν συντομία την ιστορία του βιβλίου σας.

Το «Ένα Μόνο Γράμμα» είναι ένα κοινωνικό μυθιστόρημα, παρότι έχει και στοιχεία από άλλα είδη και βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα. Περιστρέφεται γύρω από τη ζωή της Κατερίνας, η οποία είναι μία νέα, ανύπαντρη μαμά ενός επτάχρονου αγοριού. Οι ισορροπίες στη ζωή της ανατρέπονται όταν ο γιος της Άγγελος της ζητάει να γράψει ένα γράμμα στον μπαμπά του. Ένα τόσο μικρό πράγμα πυροδοτεί μια σειρά εξελίξεων που οδηγούν την Κατερίνα στα επικίνδυνα μονοπάτια του παρελθόντος, πίσω σε ανθρώπους και γεγονότα που παλεύει να ξεχάσει.

-Ένα νευραλγικό στοιχείο που χαρακτηρίζει το βιβλίο είναι το γεγονός ότι στηρίζεται σε πραγματικά γεγονότα. Λαμβάνοντας υπόψιν αυτόν τον παράγοντα, θα θέλατε να μας πείτε λίγα λόγια για τη διαδικασία διαμόρφωσης της πλοκής;

Ξεκινώντας το βιβλίο, είχα ένα μικρό πλεονέκτημα, που δεν έχουν όλοι οι συγγραφείς ξεκινώντας: γνώριζα την αρχή, τη μέση και το τέλος. Έστω τα πιο βασικά γεγονότα της ιστορίας, που έχουν παραμείνει και ίδια. Ωστόσο, επειδή κάτι είναι αληθινό δε σημαίνει ότι είναι και αληθοφανές. Επίσης, όπως είναι λογικό, κάποια πρόσωπα και καταστάσεις έπρεπε να προστεθούν, ώστε να ενωθούν τα διάσπαρτα κομμάτια και να γίνουν ένα βιβλίο. Ό,τι προστέθηκε θα έλεγα πως αποτελεί μια εκ του ασφαλούς μαντεψιά. Η κυρία Σοφία δεν υπάρχει, αλλά για να ξέρω εγώ την ιστορία της «Κατερίνας» σημαίνει πως την εκμυστηρεύτηκε σε κάποιον, έτσι δεν είναι; Άρα η πλοκή θα έλεγα πως είχε πολύ κόψε-ράψε. Συχνά πυκνά έπρεπε να γυρίζω, να αλλάζω κάτι μικρό, να ελέγχω τα στοιχεία που είχα μαζέψει από την έρευνά μου πάντα με στόχο να εξηγήσω πώς η αρχή οδήγησε φυσικά στο τέλος που ήδη γνώριζα.

-H κεντρική ηρωίδα του βιβλίου, η Κατερίνα, βασίζεται σε ένα υπαρκτό πρόσωπο. Tι θα λέγατε πως είναι πιο εύκολο για εσάς; Η δημιουργία ενός χαρακτήρα από το μηδέν ή η αποτύπωση των χαρακτηριστικών ενός προσώπου που ήδη υπάρχει;

Ευκολότερο για μένα είναι να πλάσω κάποιον από την αρχή. Όπως θα δείτε, το βιβλίο επικεντρώνεται στον ψυχισμό της Κατερίνας. Προσπάθησα πολύ να δείξω τον πρέποντα σεβασμό τόσο στην ιστορία όσο και στην πραγματική «Κατερίνα» και όλες τις «Κατερίνες» εκεί έξω. Ωστόσο, πολλές φορές ένιωθα πως υπήρχε ένα όριο στο τι μπορούσα να κάνω με τον χαρακτήρα. Στην ουσία, παρ’ ότι σίγουρα πρόσθεσα κάποια χαρακτηριστικά και «έβαλα κάποια λόγια στο στόμα της», δεν είναι δική μου χαρακτήρας, αλλά υπαρκτό πρόσωπο.

-Τα ζητήματα με τα οποία καταπιάνεστε στο «Ένα Μόνο Γράμμα» είναι αρκετά ευαίσθητα και οι εμπειρίες που περιγράφονται τραυματικές. Ποια θα λέγατε πως είναι η σημασία του να υπάρχουν σήμερα αφηγήσεις που πραγματεύονται τη σεξουαλική βία από την πλευρά ανθρώπων που την έχουν υποστεί;

Είναι για μένα ύψιστης σημασίας. Πριν γράψω το βιβλίο έκανα αρκετή έρευνα και διάβασα πολλές μαρτυρίες γυναικών, που έπεσαν θύμα κακοποιητικής συμπεριφοράς. Αρκετές εξέφρασαν την ανησυχία αλλά και το «παράπονο» ότι άτομα από το κοντινό τους περιβάλλον τις αντιμετώπιζαν διαφορετικά αφότου τους αποκάλυψαν τα γεγονότα. Πολλές, υπερβολικά πολλές, αποκάλυψαν ότι κανείς δε γνωρίζει τι τους συνέβη. Οπότε κατά κάποιο τρόπο, ένιωσα πως αυτές οι ιστορίες δεν πρέπει να μένουν θαμμένες.

Το θέμα της σεξουαλικής βίας συχνά αγγίζεται φευγαλέα από άλλα βιβλία για ευνόητους λόγους. Ωστόσο, όσο ευαίσθητο και αν είναι, όσο οδυνηρό, είναι καθημερινότητα για εκατομμύρια γυναίκες εκεί έξω. Οι φωνές τους πρέπει επιτέλους να ακουστούν.

-Θα θέλατε να μοιραστείτε μαζί μας ορισμένα από τα μελλοντικά σας σχέδια;

Μόλις κυκλοφόρησε από το Moonlight Tales και το βιβλιοπωλείο-εκδοτικός Bookstagram ένα συλλογικό έργο, στο οποίο συμμετέχω με ένα ποίημα και ένα διήγημα, το “And they lived happily ever after?”. Πέρα από αυτό, έχω μόλις ξεκινήσει να γράφω κάτι καινούριο. Πρόκειται για μια ακόμα αληθινή ιστορία που επικεντρώνεται σε τρεις γενιές γυναικών και διάφορα ζητήματα όπως ο γάμος, το προξενιό, η ενδοοικογενειακή βία και οι διαγενεακές σχέσεις. Ωστόσο, βρίσκεται ακόμη σε πολύ πρώιμο στάδιο και προχωράει αργά.

Διαβάστε επίσης:

Ένα Μόνο Γράμμα: Ένα βιβλίο βασισμένο σε αληθινά γεγονότα από την Έλενα Παπαδοπούλου