“Έφυγε” από τη ζωή ο μεγάλος σκηνοθέτης Βιτόριο Ταβιάνι

Ο Βιτόριο Ταβιάνι και ο αδερφός του Πάολο έγιναν γνωστοί ως οι Αδελφοί Ταβιάνι, οι οποίοι από την αρχή μέχρι το τέλος της καριέρας τους εργάζονταν πάντα μαζί.

Οι Πάολο και Βιτόριο Ταβιάνι γεννήθηκαν στο χωριό Σαν Μινιάτο της Τοσκάνης. Σπούδασαν στο Πανεπιστήμιο της Πίζας, μουσικολογία και ιστορία της τέχνης ο Πάολο και νομική ο Βιτόριο, αλλά στράφηκαν γρήγορα στον κινηματογράφο. Αρχικά ασχολήθηκαν με την κριτική κινηματογράφου και τη δημιουργία κινηματογραφικών λεσχών στην περιοχή τους. Στη συνέχεια υπήρξαν σκηνοθέτες πολλών ντοκιμαντέρ για την ιταλική τηλεόραση, ενώ γύρισαν και μικρού μήκους ταινίες.

Πρώτη τους ταινία είναι το ντοκιμαντέρ μικρού μήκους «Σαν Μινιάτο Ιούλης ’44» (1954) (συνεργάστηκαν στο σενάριο οι Βαλεντίνο Ορσίνι και Τσέζαρε Τζαβατίνι), με θέμα τη ναζιστική θηριωδία που έπληξε το χωριό τους. Το ίδιο θέμα θα τους απασχολήσει αργότερα στην ταινία «Η Νύχτα του Σαν Λορέντζο» (1982). Το 1962 πραγματοποίησαν το ντεμπούτο τους με τη μεγάλου μήκους ταινία «Ένας άντρας στην Πυρά» (1962), σε συσκηνοθεσία με τον Βαλεντίνο Ορσίνι. Η συνεργασία τους συνεχίστηκε και στην επόμενη ταινία, τους «Παράνομους του Έρωτα» (1967).

Κάθε ταινία των Ταβιάνι μοιάζει σαν ένα κεφάλαιο ενός μεγάλου βιβλίου, που συγγράφουν οι ίδιοι από τις αρχές της δεκαετίας του 1960. Το έργο τους συχνά έχει την αφετηρία του στη λογοτεχνία, αφού περιλαμβάνει πλήθος διασκευών έργων κλασικών συγγραφέων όπως του Τολστόι, του Γκαίτε, του Πιραντέλο, του Αλέξανδρου Δουμά (πατρός). Το «Χάος» (1984), ίσως η καλύτερη ταινία των αδελφών Ταβιάνι, είναι μια σπονδυλωτή στη δομή της ποιητική μεταφορά διηγημάτων του Λουίτζι Πιραντέλο, που με αφορμή λαϊκούς μύθους και παραδόσεις, επιχειρούν να προσεγγίσουν πώς επιδρά το φεγγάρι στους ανθρώπους.

Οι ταινίες «Ο Σαν Μικέλε είχε έναν κόκορα» (1973), «Αλονζανφάν» (1974), «Πατέρας Αφέντης» (1977), «Το Λιβάδι» (1979), «Η Νύχτα του Σαν Λορέντζο», «Χάος», «Καλημέρα Βαβυλωνία» (1987) αναδεικνύονται σε μια σειρά από λυρικές, συγκινητικές και μεγαλειώδεις οπτικές συμφωνίες που σχολιάζουν πολυδιάστατα το τέλος μιας εποχής, των προσδοκιών και των κατακτήσεών της.

Έχουν γυρίσει περισσότερες από 20 ταινίες για την τηλεόραση και τον κινηματογράφο από τη δεκαετία του 1960, με αποκορύφωμα τη βράβευσή τους το 2012 στο Φεστιβάλ Βερολίνου με τη Χρυσή Άρκτο Καλύτερης Ταινίας για το ντοκιουντράμα «Ο Καίσαρας πρέπει να πεθάνει» (2012). Είναι υπεύθυνοι για μερικές από τις καλύτερες ταινίες του ευρωπαϊκού κινηματογράφου του 20ου αιώνα.

Θεωρούνται οι τελευταίοι μεγάλοι auteurs του άλλοτε κραταιού ιταλικού κινηματογράφου. Στην καριέρα τους έχουν κερδίσει βραβεία στα Φεστιβάλ Καννών, Βενετίας, Βερολίνου, Μόντρεαλ, Μόσχας, Βαγιαδολίδ, κ.ά.

Τελευταία τους ταινία είναι το Una questione privata (2017).

Το 2015 το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης αναγόρευσε τους Αδερφούς Ταβιάνι σε Επίτιμους Διδάκτορες του Τμήματος Ιταλικής Γλώσσας και Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ, για την προσφορά τους στις τέχνες, στα γράμματα και στον πολιτισμό και γιατί συνδύασαν με επιτυχία την τέχνη του κινηματογράφου με την παγκόσμια γραμματεία και, ιδιαίτερα, με την ιταλική και την αρχαία ελληνική λογοτεχνία.

Πληροφορίες βιογραφικού: Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

Φωτογραφία: Ο Paolo (αριστερά) και ο Vittorio Taviani (δεξιά)