Διακόσια χρόνια μετά τον θάνατο του Ε.Τ.Α. Χόφμαν το έργο του δεν παύει να μας εκπλήσσει και να μας συναρπάζει: Μια αινιγματική πεπλοφόρος κι ένας αλλόκοτος homunculus με ηλεκτροφόρα πλεξούδα αναζητούν στο Βερολίνο του 1820-1821 τον ήρωα στρατηλάτη που θα ξεκινήσει την Eλληνική Eπανάσταση, ενώ ο φαντασιόπληκτος βαρόνος Τέοντορ φον Ζ. ανακαλύπτει ένα γαλάζιο πορτοφόλι στο Τιργκάρτεν. Δυο παθιασμένοι φυσιογνώστες εξερευνητικής αποστολής ερίζουν μέχρι θανάτου για μια «αιματόχαρη» νησιώτισσα. Μια μαρκησία και ο εξομολογητής της κατηγορούνται για μια δολοφονία χωρίς θύμα. Κι ο ίδιος ο Ε.Τ.Α. Χόφμαν, σε ένα εξωλογοτεχνικό κείμενό του, εξιχνιάζει μια απόπειρα γυναικοκτονίας στη Δυτική Πρωσία του 1814. Από το παλίμψηστο του κειμένου, τον βερολινέζικο λαβύρινθο και τις ονειρικές διεργασίες της εθνογένεσης μεταφερόμαστε στις «νότιες θάλασσες» και στο πρώτο λογοτεχνικό έργο που γράφτηκε για τη Χαβάη. Κι από μια παράδοξη υπόθεση στη Γαλλία του 17ου αιώνα στο μυστήριο του δηλητηριασμένου καφέ. «Οι παρεξηγήσεις» και «Τα μυστήρια», «Χαϊματόκχαρεε», «Η μαρκησία Ντε Λα Πιβαρντιέρ» και «Η περίπτωση του Βίλχελμ Ζ.»: Πέντε σημαντικά και ιδιαίτερα κείμενα του Ε.Τ.Α. Χόφμαν για πρώτη φορά σε ελληνική μετάφραση.
Ε.Τ.Α. Χόφμαν
Ο Ε.Τ.Α. Χόφμαν (Ernst Theodor Amadeus Hoffmann) γεννήθηκε το 1776 στο Κένιξμπεργκ της τότε Ανατολικής Πρωσίας και πέθανε το 1822 στο Βερολίνο. Ο Χόφμαν υπήρξε μια από τις πιο πολυσχιδείς προσωπικότητες της εποχής του και ανήκε σε δύο κόσμους· με τα δικά του λόγια, βρισκόταν «το πρωί στο δικαστήριο με τις δικογραφίες και το βράδυ στον Ελικώνα», καθώς στη σύντομη ζωή του υπήρξε δικαστικός λειτουργός αλλά και μουσικός, ζωγράφος, κριτικός, διευθυντής θεάτρου και συγγραφέας. Συνδιαμόρφωσε μια φάση του ρομαντικού κινήματος που επικαθορίστηκε, κυρίως μετά το 1815, από τη διαδικασία των παλινορθώσεων, την καταστολή των επαναστάσεων, την ταυτόχρονη διεύρυνση της εκβιομηχάνισης και την ισχυροποίηση του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής. Το ενδιαφέρον του για τις σκοτεινές πτυχές του «καθημερινού κόσμου», για όσα κρύβει η μάσκα της αστικής, «φιλισταϊκής», ύπαρξης, με τους φόβους, τα απωθημένα και τις μανίες της, αλλά και για τις περιοχές όπου συμπλέκονται το «πραγματικό» και το «ονειρικό» βρήκε την έκφρασή του σε διηγήματα, νουβέλες, μυθιστορήματα. Μεγάλο μέρος αυτού του υλικού συγκεντρώθηκε στα Φανταστικά διηγήματα, στα Νυχτερινά διηγήματα και στη συλλογή με τίτλο Οι αδελφοί του Σεραπίωνος, στην οποία εντάχθηκε και «Η δεσποινίς ντε Σκιντερί». Ο Χόφμαν έζησε ως καλλιτέχνης που στρέφεται εναντίον των συμβάσεων της εποχής του αλλά και ως νομικός που αντέδρασε στην αυθαιρεσία του πρωσικού αστυνομικού κράτους, ιδίως από το 1819 κι έπειτα. Το λογοτεχνικό έργο του άσκησε αποφασιστική επιρροή σε συγγραφείς πέρα από τα όρια του γερμανικού κόσμου και των αρχών του δέκατου ένατου αιώνα.
Εξώφυλλο: Κυριακή Μαυρογεώργη
