Dr Josephine Γιαννακοπούλου: Ιt don t mean a thing if it ain t got that Swing

Εάν ζεις και κυκλοφορείς στην Αθήνα τα τελευταία 3 χρόνια είναι σχεδόν αδύνατον να μην έχεις δει, ακούσει ή διαβάσει κάτι σχετικό με το Swing…

…  Η θεματολογία ποικίλει – από ελαφρά σχόλια επικεντρωμένα στην στιλιστική άποψη του οπαδών του Swing, διθυράμβους για την μουσική των Big Bands, μέχρι φιλότιμες κάποιες φορές προσπάθειες ανάλυσης του γιατί το Swing έχει ξαφνικά τέτοια απήχηση κι ένα ήδη μεγάλο, πιστό κοινό στη χώρα μας.

Για εμάς, πρωταρχική ερώτηση παρ’ όλα αυτά θα πρέπει να είναι το σε τί αφορά το Swing; Θα ήταν αφελές κι ίσως εγωκεντρικό από μέρους μας το να θεωρήσουμε ότι οι Athens Swing Cats φέραμε το Swing στην Ελλάδα. Πολύ πριν από την εμφάνισή μας υπήρχε αρκετός κόσμος ο οποίος άκουγε αυτή τη μουσική, ενώ μουσικά συγκροτήματα μετρημένα στα δάκτυλα του ενός χεριού προωθούσαν κάτι παρεμφερές. Αυτό όμως δεν ήταν αρκετό για να γίνει αυτή η αναγέννηση του Swing, το Swing revival όπως λέγεται διεθνώς. Από ό,τι φαίνεται, η μουσική από μόνη της δεν ήταν αρκετή στο να τραβήξει το ενδιαφέρον ενός μεγαλύτερου κοινού. Κάποιο βασικό συστατικό έλειπε. Άρα επακόλουθη σκέψη είναι ότι το Swing δεν είναι μόνο μουσική. Το Swing ήταν ένα από τα δυνατότερα μουσικά κινήματα του περασμένου αιώνα. Γεννημένο στην Αμερική της δεκαετίας του 1930, μία πολύ δύσκολη περίοδο για την παγκόσμια ιστορία, αντιτάχθηκε σε πολλά ταμπού που μάστιζαν την Αμερικανική κοινωνία. Το βασικότερο όλων ήταν η κατά μέτωπο επίθεση στο φαινόμενο του ρατσισμού εναντίον των μαύρων. Το διάσημο Cotton Club, είναι ίσως το πιο τρανταχτό παράδειγμα αυτής της ρατσιστικής διάθεσης: ενώ έδινε την ευκαιρία σε μαύρους καλλιτέχνες (όπως οι Count Basie, Cab Calloway, Duke Ellington, The Nicholas Brothers, Ella Fitzgerald, Fats Waller, Dizzy Gillespie, Louis Armstrong, Billie Holiday) να παρουσιάσουν τη δουλειά τους, αυτοί ήταν ξεκάθαρα οι διασκεδαστές του λευκού κοινού θαμώνων του Club αφού η είσοδος στους μαύρους ήταν απαγορευμένη.

Το Swing βρήκε το σπίτι του σε ένα άλλο Club του Harlem, το διάσημο Savoy Ballroom. Λειτουργώντας την ίδια περίοδο με το Cotton Club, το Savoy ήταν το μόνο μέρος όπου λευκοί και μαύροι συνυπήρχαν. Λευκοί και μαύροι μουσικοί έπαιζαν μαζί, διοργανώνοντας μάλιστα τις διάσημες ‘’Battle of the Bands’’ οι οποίες έκριναν το ποιά Big Band ήταν πιο αρεστή στους χορευτές του Savoy Ballroom. Οι χορευτές ήταν ίσως το πιο δυνατό συστατικό της επιτυχίας του Savoy Ballroom. Το Lindy hop, ο ξέφρενος χορός που συνόδευε τη Swing μουσική μπορεί να μην γεννήθηκε αλλά σίγουρα αποθεώθηκε εκεί ενώνοντας πολλές εκατοντάδες μαύρων και λευκών οπαδών. Αλλιώς γνωστό και ως ‘’The Home of Happy Feet’’, το Savoy Ballroom έγινε το ορόσημο μίας ολόκληρης γενιάς κι ενός κινήματος που μέσω της ξέφρενης μουσικής και του χορού εξέφραζε νέες ιδέες ενάντια σε βαθιά ριζωμένες αντιλήψεις.  Χαρακτηριστικό της Swing μουσικής είναι ο πολύ έντονος και σταθερός ρυθμός από τα κοντραμπάσα και τα drums (ενίοτε και το πιάνο) ενώ τα σόλο στα χάλκινα ή στα σαξόφωνα και κλαρινέτα δημιουργούν ενδιαφέροντες διαλόγους μεταξύ των διαφορετικών οργάνων. Ο ρυθμός ακόμα και στα πιο αργά κομμάτια είναι τόσο ξεσηκωτικός που είναι δύσκολο ακούγοντας τον να μην χτυπήσουμε ρυθμικά τα πόδια μας. Για αυτόν ακριβώς τον λόγο ο χορός είναι άμεσα συνδεδεμένος με τη Swing μουσική. Το ένα συστατικό ακολουθεί και συμπληρώνει το άλλο για τη δημιουργία μίας εμπειρίας. 

Έτσι ακριβώς εμείς ως Athens Swing Cats θεωρούμε και προωθούμε το Swing, ως μία ολοκληρωμένη εμπειρία. Αυτό το οποίο επικρατούσε στη χώρα μας ήταν μία ελλιπής εικόνα του Swing βασισμένη μόνο στην ακρόαση της αντίστοιχης μουσικής. Αυτό όμως έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τον ίδιο λόγο δημιουργίας και ύπαρξης αυτού του είδους. Το Swing δεν ήταν η αποστειρωμένη μουσική του σαλονιού, αλλά ξεσηκωτική μουσική για ατελείωτες ώρες χορού. Ο χορός λοιπόν ήταν το συστατικό που έλειπε από τη χώρα μας για το Swing revival που είχε ήδη γίνει σε άλλες χώρες από τα τέλη της δεκαετίας του 1980.  Σίγουρα δεν υπονοώ ότι όποιος ακούει Swing οφείλει να είναι σε θέση να στροβιλίζεται και να χορεύει κάθε φορά που ακούει Benny Goodman! Ο καθένας από εμάς ενδεχομένως να νιώθει τη μουσική διαφορετικά. Αυτό στο οποίο αναφέρθηκα είναι η εισαγωγή τέτοιων ακουσμάτων για την απήχηση σε ένα μεγαλύτερο κοινό που ίσως και να μην ήξερε καν το τι είναι το Swing. Ο αντίστοιχος χορός, επειδή ακριβώς είναι άμεσος, γρήγορος, γεμάτος ενέργεια και ζωντάνια μας βοήθησε στο να επιτύχουμε αυτό ακριβώς και να διαδώσουμε αυτό που τόσο αγαπάμε.

Info:

Η Dr Josephine Γιαννακοπούλου είναι artistic manager των Athens Swing Cats. Για τη δράση των Athens Swing Cats επισκεφτείτε τη σελίδα τους στο internet: www.AthensSwingCats.com