Στη σκηνή του θεάτρουAltera Pars θα ανέβει η παράσταση «Το σκοτάδι είναι πράσινο», σε κείμενο και σκηνοθεσία Αθηνάς Χατζηαθανασίου. Πρόκειται για μια πράσινη ιστορία για παιδιά. Το CultureNow μίλησε με τη σκηνοθέτιδα του έργου, ώστε να μάθουμε περισσότερα για αυτό το νέο έργο.
***
-Ποια είναι η υπόθεση του έργου «Το σκοτάδι είναι πράσινο»;
Βρισκόμαστε 100 χρόνια μετά, στο 2123. Ο Τάκης ο Ανακυκλωτάκης και η Μίνα η Εξοικονομίνα είναι δύο θεατρικές κούκλες, ρόλοι παιγμένοι από ηθοποιούς, που ζουν στο θέατρο «Ονειρευτείτε», αν και έχει κλείσει, γιατί οι άνθρωποι σταμάτησαν να ονειρεύονται. Το περιβάλλον έχει καταστραφεί, ο μεσιέ Ζαρντάν, ένα μικρό γλαστράκι, είναι το τελευταίο πράσινο στον κόσμο. Ένα μικρό φωτοβολταϊκό και μία πολύχρωμη ανεμογεννήτρια ξυπνούν και δίνουν αινιγματικές οδηγίες για το πώς μπορεί να σωθεί ο κόσμος. Θα καταφέρουν να κερδίσουν οι ήρωες τον κ. Σπαταλόπουλο το βιομήχανο και τον Πύρρο τον Εμπρηστίδη; Σίγουρα δεν μπορούν να το καταφέρουν μόνοι τους. Εκεί ακριβώς οι μικροί θεατές μ’ ένα διαδραστικό παιχνίδι βοηθούν την ιστορία να προχωρήσει και γίνονται μέρος της δράσης.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
-Γιατί αποφασίσατε να είναι διαδραστική η παράσταση, και με ποιον ακριβώς τρόπο εμπλέκετε τα παιδιά στην ιστορία που παρουσιάζετε;
Η άμεση συμμετοχή των θεατών στη δράση σπάει τον τέταρτο τοίχο και δημιουργεί μία πιο βιωματική εμπειρία από αυτήν της απλής θέασης. Επίσης η συγκεκριμένη παράσταση προάγει ούτως η άλλως τη συλλογικότητα και το «μαζί»: για τα πάντα απαιτείται ο συνδυασμός των ατομικών προσπαθειών. Έτσι, τα παιδιά γίνονται ερευνητές, επιθεωρητές και σερίφηδες και βοηθούν τα ίδια, από κοινού με τον Τάκη τον Ανακυκλωτάκη, τη Μίνα την Εξοικονομίνα και την ταξιθέτρια, τη δράση να προχωρήσει.
-Πώς καταλήξατε σε αυτόν τον ιδιαίτερο τίτλο;
Η Εύα Λαμπάρα, συνεργάτις και φίλη, σκέφτηκε να δέσει το σκοτάδι και το φόβο που μπορεί να έχουν κάποια παιδιά γι’ αυτό, με τις περιβαλλοντικές πρακτικές. Αλληγορία και κυριολεξία: κυριολεκτικά, το «πράσινο» συνδέεται με το σκοτάδι ως απλώς ένα σβηστό φως που εξοικονομεί ενέργεια και αλληγορικά, ως το σκοτάδι που, όταν η όραση εκλείπει, ανοίγει το δρόμο για τη φαντασία και τότε, μπορεί πράγματι να γίνει κόκκινο, κίτρινο, γαλάζιο ή και… πράσινο.
Επίσης το «πράσινο» χρώμα δεν κάνει το σκοτάδι κάπως πιο φωτεινό; Η μήπως το «σκοτάδι» σκοτεινιάζει το «πράσινο»; Ένα παιχνίδι λόγου που μένει να απαντηθεί σε όσους παρακολουθήσουν την παράστασή μας.
-Αποτέλεσε πρόκληση για εσάς το να ανεβάσετε ένα έργο, που από τη μια να έχει σαφή πρόθεση την περιβαλλοντική εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση των παιδιών, και από την άλλη να μη το διακατέχει ένας αυστηρός διδακτισμός;
Είναι θέμα στόχευσης νομίζω. Μπορεί η παράσταση να έχει εκπαιδευτικό χαρακτήρα αλλά πρωτίστως στοχεύει στην ψυχαγωγία. Θίγει θέματα κοινωνικά με διασκεδαστικό τρόπο, έτσι ώστε το εκπαιδευτικό κομμάτι να γίνεται ένα παιχνίδι. Προσπάθησα να αποφύγω πάση θυσία να κουνήσω το δάχτυλο στο θεατή. Επικεντρώθηκα όχι στο τι κάναμε λάθος, αλλά στο τι μπορεί να κάνουμε σωστό. Η δυστοπία ενός κατεστραμμένου κόσμου, που κάποτε θα ήταν απλώς επιστημονική φαντασία, τώρα ακροβατεί ανάμεσα στην επιστημονική φαντασία και το ρεαλισμό, με την κλιματική αλλαγή στο κατώφλι μας, με πανδημίες και πλημμύρες. Αυτή η δυστοπική εικόνα μιλάει από μόνη της και θεωρώ ότι ταξιδεύει τα παιδιά σε έναν άλλο κόσμο, ενώ παράλληλα τους αφορά στο «εδώ και τώρα». Αυτή η αντιπαράθεση του «σήμερα» με τη φαντασία είναι η ισορροπία μεταξύ εκπαίδευσης και ψυχαγωγίας που προσπάθησα να φέρω στη σκηνή, ώστε να αποφευχθεί ο διδακτισμός που κάθε άλλο παρά βιωματικός είναι.
-Γενικά, στα μάτια σας, ποια είναι τα συστατικά στοιχεία για μια καλή παιδική παράσταση;
Πρώτο και βασικότερο συστατικό στοιχείο είναι να μη θεωρούμε ότι τα παιδιά «δεν καταλαβαίνουν». Σε μικρές ηλικίες εντυπωσιάζονται από χρώματα και ήχους, αλλά μία παράσταση οφείλει να διαμορφώνει αισθητική. Οφείλει να είναι κάτι περισσότερο από πολύχρωμα κοστούμια και σκηνικά. Να είναι ένα βήμα μπροστά από την κατανόηση του παιδιού. Μεγάλωσα με τις ταινίες της Disney, που τις βλέπει εξίσου εύκολα ένας ενήλικας, που, όταν τις δει κανείς μεγάλος, ξεπηδούν καινούργια νοήματα που μπορεί να μην είχε αντιληφθεί συνειδητά σαν παιδί: αυτά είναι που διαμορφώνουν συνειδήσεις.
Δεύτερο συστατικό στοιχείο είναι οι συντελεστές να πιστεύουν στην παράσταση όσο πιστεύουν και σε μια παράσταση που απευθύνεται σε ενήλικες. Οι περισσότεροι καλλιτέχνες θεωρούν ότι δεν μπορούν να δείξουν τη δουλειά τους με το παιδικό θέατρο, πολλοί το κάνουν κυρίως για τα χρήματα, μιας και στο παιδικό η αγορά είναι μεγαλύτερη. Κι αυτό είναι η καταστροφή μιας παράστασης. Αν θεωρήσει ο κάθε συντελεστής, από τον παραγωγό μέχρι τον σκηνοθέτη και τους ηθοποιούς, ότι η ποιότητα της δουλειάς τους πρέπει να είναι μία σε όποιον κι αν απευθύνεται, είναι ένα μεγάλο βήμα για μια καλή παιδική παράσταση. Ο κόσμος απορεί όταν αναφέρω τις αλλαγές στο φωτισμό που έχουμε σχεδιάσει για «Το σκοτάδι είναι πράσινο». «Μα είναι πάρα πολλές, σε βραδυνή παράσταση θα βρεις τόσες αλλαγές και αν». Ποτέ μου δεν κατάλαβα γιατί να στερηθεί ένα παιδικό τις ατμόσφαιρες μιας παράστασης για ενήλικες.
Τρίτο και εξίσου σημαντικό στοιχείο είναι η «όρεξη». Η όρεξη να μιλήσεις στα παιδιά. Η όρεξη να δημιουργήσεις συναισθήματα. Η όρεξη να τους ανοίξεις καινούργιους κόσμους, να δείξεις ότι με τη φαντασία τους μπορούν να πάνε παντού. Για μένα είναι τρομερά δελεαστικό να απευθύνομαι σε αυτά τα «άγραφα χαρτιά» που τώρα φτιάχνουν την παλέτα της φαντασίας τους. Είναι σα να βάζεις ένα λιθαράκι στην προσωπικότητα τους και στο μέλλον. Μεγάλη ευθύνη, αλλά και πρόκληση.
-Έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον το γεγονός πως τα κοστούμια & τα σκηνικά της παράστασης είναι από ανακυκλώσιμα υλικά. Θα θέλετε να μας πείτε περισσότερα για τη δουλειά της συνεργάτιδάς σας, Ευγενίας Βησσαρίου, για «Το σκοτάδι είναι πράσινο»;
Η ιδέα ήταν να δείξουμε εν τοις πράγμασι την επαναχρησιμοποίηση υλικών. Με την Ευγενία Βησσαρίου συνεργαζόμαστε ήδη κάποια χρόνια τώρα. Ένα βαθιά δημιουργικό πλάσμα που δίνει όλο της τον εαυτό, με ο, τι κι αν καταπιάνεται. Ο περιορισμός να βρει ανακυκλώσιμα υλικά για να χρησιμοποιήσει δεν τη δυσκόλεψε καθόλου, μάλλον την ιντρίγκαρε. Βρήκε καπάκια από μπουκάλια για να φτιάξει το καπέλο του Τάκη, χρησιμοποίησε χαρτί για το σακάκι του, έφτιαξε σκουλαρίκια από χαρτί υγείας, έφτιαξε ένα φωτοβολταϊκό από χαρτόνια και άλλα πολλά. Το «χρησιμοποιώ κάτι ως κάτι άλλο» το πέτυχε στο μέγιστο βαθμό. Κι αυτό δεν είναι μόνο φιλοπεριβαλλοντικό, αλλά και η αρχή της ίδιας της φαντασίας: πώς αυτό που βλέπω μπορεί να είναι ταυτόχρονα και κάτι άλλο; Μια μικρή «αντίσταση» από εμάς για την αντίληψη «χρησιμοποιώ κάτι κι όταν δεν το χρειάζομαι πια το πετάω».
-Αν θέλετε και να μας συστήσετε και την καλλιτεχνική εταιρία CALD.
CALD σημαίνει Culturally And Linguistically Diverse. Είναι το «παιδάκι» που δημιουργήθηκε πριν 2 χρόνια με στόχο συνεργασίες με οποιονδήποτε θέλει να εκφραστεί καλλιτεχνικά, από οποιοδήποτε μέρος του κόσμου, άτομα όλων των ικανοτήτων και ενδιαφερόντων, άτομα μειονοτικών ομάδων ή και όχι, άτομα με αναπηρία και χωρίς, απλώς άτομα, δηλαδή, που έχουν κάτι να πουν. Βασικός στόχος μας είναι η δημιουργική δράση με κοινωνικό αντίκτυπο. Το θέατρο και η περφόρμανς φυσικά είναι στο επίκεντρο, λόγω της κατάρτισης της δικής μου και της ομάδας γενικότερα, αλλά θα ήθελα, μια μέρα, η CALD να γίνει κοιτίδα διακαλλιτεχνικών δράσεων. Και πιστεύω θα τα καταφέρουμε.
-Υπάρχει κάποιο άλλο επαγγελματικό σας σχέδιο που θα θέλατε να μοιραστείτε με τους αναγνώστες του CultureNow;
Ετοιμάζουμε τώρα και την «Εποχή του κυνηγιού», στο θέατρο Bios. Ένα έργο που, μόλις μου το έδωσε η Σοφία Γουργουλιάννη, είπα «αυτό θέλω να το κάνω». Έμφυλες ταυτότητες στο επίκεντρο με έναν διαφορετικό, σουρεαλιστικό τρόπο, που αγγίζει το θέατρο του παραλόγου. Με μια εξαιρετική πραγματικά ομάδα επί σκηνής μαζί μου, την Ελένη Παπαϊωάννου, την Παναγιώτα Χαϊδεμένου, τον Θοδωρή Χιντζίδη, αλλά και εκτός σκηνής, την Ευγενία Βησσαρίου ξανά, τον Θοδωρή Βράχα, τον Γιάννη Ζέρβα, την Ανδρονίκη Τσαγκαράκου, τον Πάνο Χουντουλίδη και την Άντα Κουγιά, ετοιμάζουμε μία πραγματικά ωραία παράσταση που δεν πρέπει να χάσετε. Θέατρο BIOS από 30 Νοεμβρίου και για λίγες μόνο παραστάσεις. Σας περιμένουμε με χαρά!
Διαβάστε επίσης:
Το σκοτάδι είναι πράσινο, της Αθηνάς Χατζηαθανασίου στο Altera Pars
