Τα περισσότερα κείµενα αυτού του βιβλίου συζητούν µια σκοτεινή πλευρά των τριών µονοθεϊσµών, εκείνη που αφορά τη µεταξύ τους σχέση, η οποία είχε για κύριο γνώρισµά της τη µισαλλοδοξία και σφραγίστηκε συχνά από το χυµένο αίµα, και ας αναγνωρίζουν και οι τρεις ως κοινό πατέρα της πίστης τους τον Αβραάµ. Το πρότυπο αυτού του µίσους είναι ο χριστιανικός αντιιουδαϊσµός. Εχθρότητα, συχνά µάλιστα σφοδρότερη, χώρισε και τους πιστούς της ίδιας θρησκείας µεταξύ τους: η Ευρώπη έχει πικρή πείρα αυτής της εχθρότητας µε τους οµολογιακούς θρησκευτικούς πολέµους του 16ου αιώνα και σήµερα είµαστε µάρτυρες αιµατηρής εχθρότητας στο εσωτερικό του Ισλάµ.

Γίνεται ωστόσο λόγος στις σελίδες του βιβλίου και για ορισµένες φωτεινές περιπτώσεις ανθρώπων, χριστιανών περισσότερο, που άφησαν πίσω τους αιώνες µισαλλοδοξίας και έζησαν και πέθαναν για έναν κόσµο φιλοξενίας και ελευθερίας. Την ειρηνική συνύπαρξη των πιστών των διαφόρων θρησκειών, την οποία δεν µπόρεσαν να την εγγυηθούν οι ίδιες, την εγγυά¬ται το δηµοκρατικό, ουδετερόθρησκο κράτος, γι’ αυτό θα έπρεπε και οι ίδιες οι θρησκείες να το υπερασπίζονται παντού και χωρίς εξαιρέσεις.

Σταύρος Ζουµπουλάκης

O Σταύρος Ζουµπουλάκης γεννήθηκε το 1953 στη Συκιά Λακωνίας. Σπούδασε νοµική και φιλολογία στην Αθήνα και φιλοσοφία στο Παρίσι. Υπηρέτησε πολλά χρόνια στη Μέση Εκπαίδευση. Από το 1998 ως το 2012 διετέλεσε διευθυντής του περιοδικού Νέα Εστία. Είναι πρόεδρος, από το 2008, του ΔΣ του Άρτου Ζωής. Τον Φεβρουάριο 2013 ορίστηκε πρόεδρος του Εφορευτικού Συµβουλίου της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος. Το 2015 αναγορεύτηκε επίτιµος διδάκτορας του Τµήµατος Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας του Πανεπιστηµίου Ιωαννίνων. Το 2017 τιµήθηκε µε το Κρατικό βραβείο δοκιµίου–κριτικής για το βιβλίο του Υπό το φως του µυθιστορήµατος (2015) και µε το Βραβείο της Ακαδηµίας Αθηνών – Ίδρυµα Πέτρου Χάρη για το βιβλίο του Ο στεναγµός των πενήτων. Δοκίµια για τον Παπαδιαµάντη (2016).