54ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης: Ανοιχτοί Ορίζοντες

Δυνατές κινηματογραφικές συγκινήσεις υπόσχονται φέτος οι «Ανοιχτοί Ορίζοντες», το τμήμα που παρουσιάζει τις πιο πρωτοποριακές φωνές του ανεξάρτητου παγκόσμιου σινεμά.

Διακεκριμένοι δημιουργοί υπογράφουν ορισμένες από τις πιο αξιόλογες ταινίες που θα προβληθούν στο 54ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Ανάμεσά τους, ο Ρομάν Πολάνσκι, που επιστρέφει με ένα ερωτικό παιχνίδι για δυο πρόσωπα, ο αιχμηρά πολιτικός Μοχάμαντ Ρασούλοφ ο σπουδαίος εκπρόσωπος του σύγχρονου ιαπωνικού σινεμά Χιροκάζου Κόρε Έντα, ο καυστικός μυθοπλάστης Ούλριχ Ζάιντλ, ο πολυβραβευμένος Πάβελ Παβλικόφσκι, η Κέλι Ράιχαρτ απ’ τις πιο οξυδερκείς φωνές του αμερικανικού ανεξάρτητου σινεμά, ο προκλητικός Ξαβιέ Ντολάν και η Βαλέρια Μπρούνι Τεντέσκι σε άλλη μια βαθιά προσωπική ταινία.

Παράλληλα, μια νέα ενότητα με τίτλο «Currents» /«Ρεύματα» εγκαινιάζεται στο τμήμα με ταινίες πειραματικού ύφους οι οποίες αφηγούνται γνώριμες ιστορίες με ριζοσπαστικό τρόπο. Χαρακτηριστικά παραδείγματα, η βραβευμένη κομεντί Χανκ και Άσα του Τζέιμς Ε. Νταφ, το μοντέρνο βωβό φιλμ Η φωνή των άφωνων του Μαξιμόν Μόνιχαν, αλλά και το μυστικιστικό Ένα ξόρκι για να διώξεις το σκοτάδι των Μπεν Ράσελ και Μπεν Ρίβερς.  

Φέτος οι ταινίες των «Ανοιχτών Οριζόντων» προσεγγίζουν ένα ευρύ θεματικό πεδίο με αφηγηματική οικονομία και διεισδυτική ματιά. Στις Ειδικές Προβολές θα παρουσιαστεί η νέα δουλειά του Ρόμαν Πολάνσκι με τίτλο Η Αφροδίτη με τη γούνα. Διασκευάζοντας το ομώνυμο θεατρικό έργο του Ντέιβιντ Ιβ, ο πολωνός σκηνοθέτης ενορχηστρώνει με μαεστρία τα σεξουαλικά παιχνίδια υποταγής και δύναμης ανάμεσα σε μια ηθοποιό κι έναν σκηνοθέτη, τους οποίους υποδύονται αντίστοιχα οι Εμμανουέλ Σενιέ και Ματιέ Αμαλρίκ.

Ορμώμενος από τις προσωπικές του αναζητήσεις ως πατέρας, ο Χιροκάζου Κόρε-Έντα υπογράφει το οικογενειακό δράμα Πατέρας και γιος (βραβείο κριτικής επιτροπής και βραβείο Οικουμενικής Επιτροπής-Ειδική Μνεία στο φεστιβάλ των Καννών). Στο επίκεντρο αυτής της βαθιά συναισθηματικής ιστορίας βρίσκονται οι πατριάρχες δύο οικογενειών που ανακαλύπτουν ότι, εξαιτίας ενός λάθους, μεγαλώνουν ο ένας τον γιο του άλλου.  

Σε εντελώς διαφορετικό κλίμα κινείται το πολιτικό θρίλερ Τα χειρόγραφα δεν καίγονται του Μοχάμαντ Ρασούλοφ (βραβείο FIPRESCI στο φετινό φεστιβάλ των Καννών). Βασισμένη σε πραγματικά γεγονότα, η ταινία καυτηριάζει τις διώξεις, τη λογοκρισία και τις πρακτικές καταστολής καλλιτεχνών και διανοουμένων από το ιρανικό καθεστώς, μέσα από την ιστορία ενός συγγραφέα, τα απομνημονεύματα του οποίου πρέπει να καταστραφούν πάση θυσία. Τα γυρίσματα πραγματοποιήθηκαν κάτω από άκρα μυστικότητα, καθώς και ο ίδιος ο Ρασούλοφ εξακολουθεί να τελεί υπό απαγόρευση της σκηνοθετικής του δραστηριότητας και εξόδου από τη χώρα.

Στα τραύματα της δικής του πατρίδας εστιάζει ο Πάβελ Παβλικόφσκι στο ασπρόμαυρο δράμα Ida (βραβείο FIPRESCI στο φεστιβάλ του Τορόντο), αναμοχλεύοντας το παρελθόν της Πολωνίας. Ηρωίδα του, μια νεαρή καλόγρια αντιμέτωπη με ένα σοκαριστικό οικογενειακό μυστικό που καλά κρατεί από την περίοδο της γερμανικής κατοχής. Με τη σειρά του, στην ταινία Παράδεισος της Ελπίδας, που ολοκληρώνει ιδανικά την τριλογία του Παραδείσου, ο Ούλριχ Ζάιντλ διεισδύει στα άδυτα της εφηβικής σεξουαλικότητας και ιντριγκάρει τα όρια του θεατή, μέσα από το γνώριμο ακραίο στυλ του.

H Κέλι Ράιχαρτ στο πολιτικά φορτισμένο θρίλερ Κινήσεις στο σκοτάδι διατυπώνει ερωτήματα περί ηθικής και κοινωνικής επανάστασης, με επίκεντρο μια ομάδα οικολογικών ακτιβιστών οι οποίοι, έπειτα από μια εξτρεμιστική πράξη, δεν βγαίνουν αλώβητοι, όπως αρχικά νόμιζαν. Στους κεντρικούς ρόλους οι Τζέσε Άιζενμπεργκ, Ντακότα Φάνινγκ και Πίτερ Σκάρσγκαρντ.  

Στο ημιαυτοβιογραφικό Ένας πύργος στην Ιταλία, η Βαλέρια Μπρούνι Τεντέσκι μιλά για τον έρωτα και το θάνατο, σκιαγραφώντας το τέλος εποχής για μια μεγαλοαστική ιταλική οικογένεια που βλέπει τα προνόμιά της να χάνονται. Από την πλευρά του, ο Ξαβιέ Ντολάν παραδίδει την πιο ώριμη ως τώρα ταινία του, το Tom At the Farm, βασισμένο στο ομώνυμο θεατρικό έργο του Μισέλ Μαρκ Μπουσάρντ, ένα ατμοσφαιρικό ψυχολογικό θρίλερ γεμάτο ένταση και σεξουαλικότητα. Την κινηματογραφική του επανεμφάνιση κάνει και ο τσέχος σκηνοθέτης Γιαν Χρέμπεϊκ (γνωστός από τα φιλμ Παιχνίδια διχασμού και εγκυμοσύνης και Κάθε ψέμα κρύβει μια αλήθεια) με την ταινία Μήνας του μέλιτος, όπου ένας απρόσκλητος καλεσμένος διαταράσσει τη φαινομενική γαλήνη στο γάμο ενός ζευγαριού, με απρόβλεπτες εξελίξεις.

Με σημαντικά βραβεία από μεγάλα διεθνή φεστιβάλ φτάνουν στη Θεσσαλονίκη ταινίες που προκάλεσαν αίσθηση. Ανάμεσά τους, τα φιλμ Η Βικ + η Φλο είδαν μια αρκούδα του Ντενί Κοτέ (βραβείο Alfred Bauer στο φεστιβάλ Βερολίνου), Αγόρια απ’ τα ανατολικά του Ρομπέν Καμπιγιό (βραβείο Οριζόντων στο φεστιβάλ Βενετίας) και Όταν σε είδα της Ανμαρί Τζασίρ (βραβείο του τμήματος Works in Progress της Αγοράς του 52ου ΦΚΘ, βραβείο NETPAC στο φεστιβάλ Βερολίνου). Στους «Ανοιχτούς Ορίζοντες» συναντάμε και δύο ταινίες που αποτελούν τις επίσημες προτάσεις των χωρών τους για το Όσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας: Πρόκειται για τα φιλμ Το μεγάλο τετράδιο του Γιάνος Σας (Ουγγαρία) και Ο σκύλος μου ο Κίλερ της Μίρα Φορνάι (Σλοβακία).

Στο περιθώριο της κοινωνίας και σε ακραίες ανθρώπινες καταστάσεις διεισδύουν τρεις ταινίες του τμήματος. Στα άδυτα του υπόκοσμου εστιάζουν το Βορειοδυτικά του Μίκαελ Νόερ και το Σάλβο των Αντόνιο Πιάτσα και Φάμπιο Γκρασαντόνια. Παράλληλα, στο ντοκιμαντέρ Ενδιάμεσος σταθμός ο Καβέ Μπαχτιαρί καταθέτει μια εκ των έσω ματιά στο κρίσιμο μεταναστευτικό ζήτημα. Ο σκηνοθέτης έζησε μαζί με μια ομάδα παράνομων μεταναστών και κινηματογράφησε την σκληρή καθημερινότητά τους στη σύγχρονη Αθήνα.

Ένα από τα θέματα που απασχολούν έντονα τους δημιουργούς είναι οι οικογενειακοί δεσμοί. Ο Ματ Πόρτερφιλντ πραγματεύεται επώδυνες επανασυνδέσεις στο Ήμουν παλιά πιο σκοτεινός, ενώ οι ήρωες της ταινίας Ονταγιακά του Νομπούτερου Ούτσιντα καλούνται να πάρουν κρίσιμες αποφάσεις. Ιδιαίτερα εύθραυστες ισορροπίες μέσα στους κόλπους της οικογένειας αποτυπώνονται στις ταινίες Τα δάκρυα του Πάμπλο Δελγάδο Σάντσες και Η αποδόμηση του Σεμπαστιέν Πιλότ.

Η νεότητα ιδωμένη μέσα από σκληρές αλλά και τρυφερές ιστορίες ενηλικίωσης, αποτελεί σημαντική πηγή έμπνευσης στις ταινίες Ιστορία στην Καμπάλα των Κάσπερ Μπίσγκαρντ και Ντόναλντ Μουγκίσα, Κρύψτε τα χαμόγελά σας του Ντάνιελ Πάτρικ Καρμπόουν και Τα γαλάζια μάτια του Αλί του Κλάουντιο Τζοβανέζι. Σε διάφορες γωνιές του κόσμου, οι νέοι αγωνίζονται για επιβίωση, έρχονται αντιμέτωποι με ηθικά διλήμματα, αμφισβητούν και επαναστατούν.

Τέλος, οι δημιουργοί μεταφράζουν» μυθοπλαστικά ιστορίες από την καθημερινή ζωή, οι οποίες εκπλήσσουν μέσα στην απλότητά τους, ενώ παράλληλα θίγουν με οξυδέρκεια «δύσκολες» θεματικές όπως η σεξουαλικότητα και η εγκληματικότητα. Χαρακτηριστικά παραδείγματα, οι ταινίες Μια δασκάλα της Χάνα Φιντέλ, Έξι πράξεις του Τζόναθαν Γκουρφίνκελ και Ταλέα της Καταρίνα Μύκσταϊν.   

Το πλήρες πρόγραμμα της ενότητας «Ανοιχτοί Ορίζοντες» θα ανακοινωθεί σύντομα.

Η ενότητα «Ανοιχτοί Ορίζοντες» χρηματοδοτείται, μεταξύ άλλων δράσεων του 54ου ΦΚΘ, από την Ευρωπαϊκή Ένωση – Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, στο πλαίσιο του ΠΕΠ Κεντρικής Μακεδονίας 2007-2013.