4ο Φεστιβάλ Περφόρμανς Θεσσαλονίκης

Μουσεία, θέατρα, γκαλερί, μπαρ, καθώς και ανοικτοί χώροι και μνημεία σε ολόκληρη τη Θεσσαλονίκη –ανάμεσά τους και το Βυζαντινό Λουτρό της Άνω Πόλης, που ανοίγει ύστερα από 75 χρόνια- θα υποδεχτούν το 4ο Φεστιβάλ Περφόρμανς Θεσσαλονίκης, που πραγματοποιείται από τις 29 Ιουνίου ως τις 9 Ιουλίου, στο πλαίσιο του κεντρικού προγράμματος της 5ης Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης.

Καλλιτέχνες από την Ελλάδα και το εξωτερικό παρουσιάζουν τη δουλειά τους  στη διοργάνωση, που για μία ακόμη χρονιά θέτει στο επίκεντρο καίριους κοινωνικούς και πολιτικούς προβληματισμούς μέσα από την ιδιαίτερη εικαστική «γλώσσα» της περφόρμανς.

Τιμώμενο πρόσωπο του Φεστιβάλ είναι η Λήδα Παπακωνσταντίνου, από τις πρωτοπόρους της περφόρμανς στην Ελλάδα, με παράλληλη δραστηριότητα στο εξωτερικό (εκδήλωση  στο Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, 29 Ιουνίου, 20:00 και έκθεση της εικαστικού στον ίδιο χώρο με φιλμ, βίντεο, φωτογραφίες και αντικείμενα από παλιότερες περφόρμανς).  

Αφιέρωμα επίσης θα γίνει και στον διεθνούς φήμης Γερμανό καλλιτέχνη Ulay, γνωστό για τις πρωτοποριακές του περφόρμανς με την Marina Abramovic τις δεκαετίες ’60 και ’70.  Θα προβληθεί η ταινία Project Cancer, η οποία καταγράφει σκηνές από τη ζωή του καλλιτέχνη από τη στιγμή της διάγνωσής του με καρκίνο. Ο Ulay θα πραγματοποιήσει και τη μακράς διάρκειας διαδραστική περφόρμανς Code of Conduct (4 μέρες για 4 ώρες, Βυζαντινό Λουτρό). Το αφιέρωμα περιλαμβάνει και προβολές από παλιότερες περφόρμανς του καλλιτέχνη σε διάφορα σημεία της πόλης.

Κι ακόμη: εκθέσεις, video performances, workshop, ημερίδα και συναυλία συμπληρώνουν τη διοργάνωση.

Την επιμέλεια και τον συντονισμό του Φεστιβάλ έχει η Ειρήνη Παπακωνσταντίνου, Ιστορικός Τέχνης – Επιμελήτρια του ΚΜΣΤ.

Το πρόγραμμα (με χρονολογική σειρά)

Το Φεστιβάλ αρχίζει με το αφιέρωμα στην Λήδα Παπακωνσταντίνου, που θα περιλαμβάνει ανοιχτή συζήτηση με την καλλιτέχνη και παρουσίαση του συνολικού της έργου στον χώρο της περφόρμανς από την Συραγώ Τσιάρα, ιστορικό τέχνης και Διευθύντρια του ΚΣΤΘ (29 Ιουνίου, 20.00, Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης). Παράλληλα στον ίδιο χώρο θα εγκαινιαστεί η έκθεση της Λήδας Παπακωνσταντίνου με φιλμ, βίντεο, φωτογραφίες  και αντικείμενα από παλιότερες περφόρμανς  της καλλιτέχνιδος (29 Ιουνίου – 25 Ιουλίου).

Την ίδια ημέρα θα γίνει η συναυλία έναρξης / Opening Party του Φεστιβάλ με τη μουσική περφόρμανς των Harry Elektron & Rosita Νέα-Παλαιά Άσματα. Πρόκειται για ένα απρόβλεπτο σόου με δύο ερμηνευτές, μία επετειακή συναυλία με αφορμή τη συμπλήρωση  20 ετών από την γέννηση του Χάρη Έλεκτρον. (29 Ιουνίου, 22.30-24.00, The Residents Bar, Στρ. Καλάρη 4).

Προβολή της ταινίας Project Cancer και παρουσίαση / συζήτηση του Ulay με την Θούλη Μυρσιλόγλου (ιστορικό τέχνης και επιμελήτρια) και τον Αλέξανδρο Πλωμαρίτη (καλλιτέχνη). Στην ταινία διαφαίνεται το πώς ο Ulay αντιμετωπίζει την ασθένεια του ως το μεγαλύτερο πρότζεκτ της ζωής του, εξ ου και ο τίτλος Project Cancer.  (30 Ιουνίου, 20.00, Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης, Κτίριο Μ2).

Code of Conduct, μία μακράς διάρκειας διαδραστική περφόρμανς του Ulay (4 μέρες για 4 ώρες) μέσα στο Βυζαντινό Λουτρό. To μνημείο αποτελεί το μεγαλύτερο και πληρέστερα σωζόμενο Βυζαντινό λουτρό από τα λιγοστά που διατηρήθηκαν στον Ελλαδικό χώρο και το μοναδικό που διασώθηκε από τα λουτρά της Βυζαντινής Θεσσαλονίκης. Λειτούργησε ως λουτρό μέχρι το 1940, συμπεριλαμβάνεται στον κατάλογο μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO και μετά από 75 χρόνια ανοίγει ξανά με την περφόρμανς του Ulay.  Ο καλλιτέχνης ζητά από κάθε επισκέπτη να έρχεται με κάποιο αντικείμενο (οτιδήποτε είναι αυτό) στις αποχρώσεις του ροζ. Τα αντικείμενα αυτά θα τοποθετούνται στο χώρο και θα ολοκληρώσουν την εγκατάσταση της περφόρμανς (1-4 Ιουλίου, 16.00-20.00, Βυζαντινό Λουτρό, Θεοτοκοπούλου 13).

Ο Márcio Carvalho (Πορτογαλία) με την περφόρμανς Power Over Memory επιστρατεύει τους Clive Wearing (διάσημο ασθενή της νευρολογίας) και John Rambo (ανίκητο πολεμιστή της γνωστής σειράς ταινιών δράσης) εξερευνώντας τις σχέσεις μεταξύ αυτοβιογραφικής και συλλογικής μνήμης, αλλά και τους τρόπους με τους οποίους οι αναμνήσεις μας εξασθενούν ή εξελίσσονται (2 Ιουλίου, 22.00, Les Yper Yper, Γ. Σταύρου 4)  

Ο Carlos Martiel (Κούβα) ράβει πάνω στο σώμα του αστέρια βγαλμένα από 38 σημαίες χωρών. Μετουσιώνει έτσι το σώμα του σε μια επιφάνεια όπου η πολυμορφία και η ενότητα συγκλίνουν. Το Under the Same Sky θίγει θέματα όπως η μετανάστευση και η απαξίωση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και ζωής, για  πολιτικούς, οικονομικούς, εθνικούς αλλά και λόγους διαφορετικότητας. (3 Ιουλίου, 22.00, Studio Vis Motrix, Έδισον 4).

Η σιβυλλική περφόρμανς TranSfera των SUKA OFF (Πολωνία) αναπτύσσεται σε 5 κεφάλαια με κοινό χαρακτηριστικό τους την ανάδειξη της ανθρώπινης σωματικότητας σε όλες τις βιολογικές και φυσικές της πτυχές, τον προσδιορισμό του τρίτου φύλου, επιδιώκοντας να αποσαφηνίσει τις  διακρίσεις μεταξύ αρσενικού/θηλυκού (4 Ιουλίου, 22.00, Θέατρο Ανδρέα Βουτσινά, Λ. Σοφού 18, 5ος όροφος).

Η περφόρμανς NICHI NICHI KORE KO NICHI της ομάδας των Jonas Kocher, Δάφνη Στεφάνου, Janosch Perler και Ruedy Schwyn (Ελβετία-Ελλάδα) διερωτάται αν ο ήχος δημιουργεί την κίνηση ή το αντίθετο. Πρόκειται για μια ηχητική περφόρμανς και εγκατάσταση  που προτείνει ένα ασταθές και ποιητικό σύμπαν, ερμηνεύοντας την τέχνη ως διαδικασία επαναπροσδιορισμού και αμφισβήτησης του χώρου και της στιγμής (5 Ιουλίου, 21.00, Γενί Τζαμί, Αρχ. Μουσείου 30).

Η οπτικοακουστική περφόρμανς Grains της Surabhi Saraf (Ινδία – ΗΠΑ) διερευνά την ηχητική  ενέργεια η οποία περικλείεται σε έναν κόκκο. Μέσα από ένα μωσαϊκό ήχων και εικόνων αναδεικνύονται οι προβληματισμοί της καλλιτέχνιδας πάνω στη μετάλλαξη των δημητριακών –βάση διατροφής σε πολλούς πολιτισμούς (6 Ιουλίου, 22.00, Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης, Κτίριο Μ2).  

Στο Two Alone, με τις ρυθμικές, δυναμικές και διαδοχικές κινήσεις της στον χώρο, η Rhiannon Morgan (Ελλάδα- Βρετανία) αφηγείται την ιστορία μιας γυναίκας που συγκρούεται με την μοναξιά και το αίσθημα του κενού, την ανάγκη να υπάρχει και να κατανοήσει τα όρια του κόσμου γύρω της. (7 Ιουλίου, 20.00, Βασιλικό Θέατρο, Πλατεία Λευκού Πύργου).

Η Victoria Gray (Βρετανία) συμμετέχει με την περφόρμανς Ballast, μια σειρά λεπτεπίλεπτων και αδρών κινήσεων που μετουσιώνουν το σώμα σε ζωντανό γλυπτό. (7 Ιουλίου, 22.00, Πεδίο Δράσης Κόδρα – Κοιτώνες).

To Transforming Me, ένα δίγλωσσο σόλο της Μέντης Μέγα (Ελλάδα) αποτελεί ένα ιδιόμορφο έργο που περικλείει τον χορό, τον λόγο, το τραγούδι και τη γραφή και συνομιλεί με το κοινό επιχειρώντας να απαντήσει σε ερωτήματα, όπως “πώς αλλάζουμε σαν άνθρωποι και σαν κοινωνίες;” και “πώς αντιδρούμε σε έναν διαρκώς μετασχηματιζόμενο κόσμο;”. Ένα δίγλωσσο σόλο σε χορογραφία – εκτέλεση Μέντης Μέγα, δραματουργία Kate Adams και σύνθεση πρωτότυπης μουσικής από τον Χρύσανθο Χριστοδούλου. (8 Ιουλίου, 22.00, BlackBox, Βας. Όλγας 65).

Με την ομαδική περφόρμανς του Border Art Seminar (3-8 Ιουλίου) ολοκληρώνεται το ομότιτλο εργαστήριο του Γιώργου Μπακαλού (Ελλάδα). Οι συμμετέχοντες που επιλέχτηκαν από ανοιχτή πρόσκληση στο εργαστήριο εξερευνούν τα ετερόκλητα στοιχεία της περφόρμανς, τις δυνατότητες του σώματος ως μέσου διάδρασης  και την έννοια της ταυτότητας του ατόμου. (9 Ιουλίου, 21.00, Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης, Κτίριο Μ2).

Ημερίδα «Δράσεις και Αντι-δράσεις στο Ελληνικό Καλλιτεχνικό Πεδίο. Έρευνα και Προβληματισμοί για την Περφόρμανς στην Ελλάδα». Η ημερίδα πραγματεύεται τις άγνωστες πτυχές των επιτελεστικών δράσεων στην Ελλάδα από το 1970 έως σήμερα. Συμμετέχοντες: Αλεξάνδρα Αντωνιάδου, Χριστιάνα Γαλανοπούλου, Ειρήνη Γερογιάννη, Γλαύκη Γκότση, Φωτεινή Καλλέ, Αρετή Λεοπούλου, Κωστής Σταφυλάκης. Επιστημονικός συντονισμός: Αλεξάνδρα Αντωνιάδου, Ιστορικός της τέχνης. (3 Ιουλίου, 16.00-18.00, Περίπτερο 6, εντός ΔΕΘ-HELEXPO, είσοδος από Λεωφ. Στρατού & 3ης Σεπτεμβρίου).

Προβολές: Ulay 29 Ιουνίου-25 Ιουλίου, Donopoulos International Fine Arts – Αγ. Θεοδώρας 3, Nitra Gallery* – Φιλίππου 51, Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης- Αποθήκη Β1, Λιμάνι

*Η προβολή παρουσιάζεται παράλληλα με την έκθεση «Καλλιόπη Λεμού, At the Center of the World»

Video performance. Παρουσιάζονται βίντεο – έργα από το 2ο Cyprus International Performance Art Festival (επιμέλεια: Χριστίνα Γεωργίου), το project VIDEOPLAY από τη Λατινική Αμερική (επιμέλεια: Silvio De Gracia) και το Sofia Underground International Performance Art  Festival (επιμέλεια: Yono Panchev). Οι προβολές θα γίνουν από τις 29 Ιουνίου-09 Ιουλίου στο TABYA (Μελενίκου 14Γ).

Τέλος, με αφορμή την έκθεση του ΚΜΣΤ «Ο Καζιμίρ Μαλέβιτς και οι μαθητές του. 100 χρόνια από το Μαύρο Τετράγωνο», που διοργανώνεται στο πλαίσιο της 5ης Μπιενάλε ο Mischa Kuball πραγματοποιεί την περφόρμανς Public Square. Πρόκειται για μία δράση στο δημόσιο χώρο που απαιτεί τη συμμετοχή του κοινού κι ενσωματώνει την πόλη τόσο σε μια γιορτή του αριστουργήματος του Μαλέβιτς, όσο και στην καλλιτεχνική πράξη. Το κοινό συμμετέχει σε μια διαδήλωση, μια πολιτική πράξη: μια μεγάλη ομάδα ανθρώπων ντυμένη στα μαύρα και τα άσπρα θα σχηματίσει ένα μαύρο τετράγωνο σε λευκό πλαίσιο και θα παρελάσει στο κέντρο της πόλης. (16 Σεπτεμβρίου – η ώρα, το σημείο εκκίνησης και η διαδρομή θα ανακοινωθούν αργότερα).

Η 5η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης (23.06-30.09.2015) είναι η τελευταία διοργάνωση του τριμερούς σπονδυλωτού προγράμματος που ξεκίνησε το 2011 και υλοποιείται μέσω του Επιχειρησιακού Προγράμματος Μακεδονία-Θράκη 2007-2013 του ΕΣΠΑ που συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης) και την Ελλάδα. Η οργάνωση είναι του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης και πραγματοποιείται με τη συμμετοχή και συνεργασία της «Κίνησης των 5 Μουσείων Θεσσαλονίκης» και άλλων πολιτιστικών και εκπαιδευτικών φορέων, ινστιτούτων και ιδρυμάτων της πόλης, και την υποστήριξη του Δήμου Θεσσαλονίκης.

Φωτό: Carlos Martiel