Το δωμάτιο στο βάθος του σπιτιού – Χόρχε Γκαλάν: Κριτική βιβλίου

Με εγγύηση τη μεταφραστική αρτιότητα του Αχιλλέα Κυριακίδη, κυκλοφόρησε από τις εκδ. Ψυχογιός, «Το δωμάτιο στο βάθος του σπιτιού» του Χόρχε Γκαλάν, ενός νέου συγγραφέα που αυτή την περίοδο βρίσκεται υπό διωγμόν στη χώρα του, το Ελ Σαλβαδόρ, επειδή τόλμησε να γράψει ένα βιβλίο για τον εμφύλιο σπαραγμό της.

Πρόκειται για το πρώτο βιβλίο του βραβευμένου συγγραφέα που μεταφράστηκε στα Ελληνικά και αποτελεί ένα ισχυρό δείγμα σύγχρονου μαγικού ρεαλισμού, γραμμένου με μια ιδιαίτερα τρυφερή ποιητική γραφή. Ο Γκαλάν γράφει με την ίδια ζεστασιά ακόμη και όταν αναφέρεται σε έναν παραλίγο βιασμό, μια δικτατορία, αποχωρισμούς, ακόμη και για θαύματα που δεν συντελέστηκαν ποτέ ή για ανθρώπινες σχέσεις που χάθηκαν μέσα στο χρόνο και στη δίνη της Ιστορίας.

Επίγονος των Μαρκές και Χουάν Ρούλφο ο Γκαλάν υπογράφει ένα εντυπωσιακά ανθρώπινο βιβλίο. Η πραγματικότητα εμπλέκεται με τη φαντασία σε ένα αξεδιάλυτο παρόν, οι ιστορίες φαντασμάτων, οι θρύλοι και το παραμύθι, όλα συνυπάρχουν σε μια γοητευτική ιστορία όπου κυριαρχούν άνθρωποι που δε γερνούν, άντρες που πεθαίνουν σε μεγάλη ηλικία μετά από την τρίτη ερωτική τους περίπτυξη με τη νεαρή γυναίκα τους, παιδιά που μιλούν για θαύματα-ανάλογα με αυτά του Ιησού- σε πολύ μικρή ηλικία, κατάρες με τις οποίες στοιχειώνονται αδέλφια, γυναίκες που συνομιλούν με τους ανέμους, άλλες που εμφανίζονται από το πουθενά και αναλαμβάνουν τους ρόλους τους, άλλες που διαβάζουν το μέλλον στα σημάδια ολόγυρά τους, προοιωνίζονται το κακό, προειδοποιούν για ό,τι βλέπουν να έρχεται, βουτούν στο μυστήριο για να κυνηγήσουν το θαύμα και με αυτό τον τρόπο, τελικά, να καταφέρουν να κοιτάξουν κατάματα τη ζωή τους.

Γραμμένο όπως ένας λαϊκός μύθος, με την απλότητα του λόγου και τη λυρική φύση της εκφοράς του, με υπέροχες υπερβολές και ανάγλυφες εικόνες, το βιβλίο αυτό είναι ένα απίστευτα γοητευτικό μωσαϊκό μαγείας, υπερρεαλιστικής ερμηνείας και κοινωνικής ανθρωπογεωγραφίας του Ελ Σαλβαδόρ. Άλλωστε η απόδοση της λατινοαμερικανικής ατμόσφαιρας είναι ένα από τα στοιχεία του βιβλίου που συναρπάζει τον αναγνώστη και τον εντάσσει μέσα σ’ αυτό.

Ο αφηγηματικός κόσμος του Γκαλάν κινείται στις περιγραφές  γυναικών. Δείγματα όλες των περίφημων γυναικών του μαγικού ρεαλισμού με τις υπερφυσικές δυνάμεις και τη σαγηνευτική παρουσία που τις κάνει ικανές να ξεπερνούν τα περιχαρακωμένα όρια ενός πατριαρχικού πρότυπου ζωής. Κύριο πρόσωπο του βιβλίου η γιαγιά Μαγδαλένα. Δηλώνει πως είναι μάγισσα και μέσα από αυτή την ιδιότητά της βιώνει τη δύναμη του υπερφυσικού. Αφουγκράζεται τα ισχυρά του ρεύματα και συνταράζεται από αυτά. Στις διηγήσεις της στον εγγονό της ο αναγνώστης θα γνωρίσει αρκετές πτυχές της Ιστορίας του Ελ Σαλβαδόρ. Η αφήγησή της θα είναι ο τρόπος με τον οποίο περνά η βιωμένη ιστορική μνήμη στη νεότερη γενιά και παράλληλα ο τρόπος με τον οποίο ο συγγραφέας κατορθώνει να δώσει λεπτομέρειες της σύγχρονης Ιστορίας της χώρας του. Η λαϊκή φωνή της καταγεγραμμένης μνήμης μέσα στο σύγχρονο παρόν και η παράδοσή της στις επόμενες γενιές.

Η σχέση του συγγραφέα με την Ποίηση καθοδηγούν τη γραφή του και το βιβλίο γίνεται όλο μια τρυφερή παραμυθία που στοχεύει να δείξει τις αλήθειες μιας ολόκληρης κοινωνίας, διαλέγοντας τον μύθο, λες και αυτός είναι ο πιο σίγουρος δρόμος για να τις φανερώσει. Οι αντιφάσεις σβήνουν, καθώς όλα ομαλοποιούνται υπό το πρίσμα της αλληγορίας και το μυθιστόρημα του Χόρχε Γκαλάν γίνεται ένα βαθιά ανθρώπινο βιβλίο, συγκινητικό και ταυτόχρονα τόσο ιδιαίτερο, γραμμένο με τη γλυκύτητα του παραμυθιού από έναν δεξιοτέχνη πεζογράφο.

Το βιβλίο του Χόρχε Γκαλάν, Το δωμάτιο στο βάθος του σπιτιού, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός.