Ρυθμός, χρώμα, γέλιο, χαρά στη Φαύστα του Μπόστ: Κριτική θεάτρου

Πόσο χρήσιμος μας είναι σήμερα ο Μπόστ, πόσο απαραίτητο μας είναι το χαμόγελό του, όταν όλοι μας εν αρχή του 21ου αιώνα τελούμε εν ομηρεία του ίδιου μας του πολιτικού βίου; – Γιώργος Πεφάνης

Από την Ερριέττα Μπελέκου

Μία παράσταση «γιορτή» ανέβασε με επιτυχία το «Θεσσαλικό Θέατρο», συμπληρώνοντας 30 χρόνια από την μετατροπή του σε Δημοτικό θέατρο. Ο λόγος για την Φαύστα του Μπόστ, ένα ιδιόμορφο έργο που δεν μοιάζει με κανένα άλλο της σύγχρονης ελληνικής δραματουργίας, ιδιάιτερα αγαπητό στο ευρύ κοινό για το ¨εξοντωτικό¨ του χιούμορ. Ο συγγραφεας, σε αυτό το δείγμα παρωδιακής γραφής, σατιρίζει “με το γάντι” οικεία ήθη και αναγνωρίσιμα κοινωνικά φαινόμενα, και σαρκάζει το μικροαστικό οικοδόμημα και τον εξευτελισμό της γλώσσας. Επιπλέον, συνθέτει ένα έργο-κολάζ στο οποίο, ρίμες, σκοτωμένη καθαρεύουσα, δράμα και κωμωδία αναμειγνύονται. Η τραγικότητα υπολανθάνει κάτω από μία κωμική επιφάνεια, σε ένα “σκηνικό παιχνίδι” που στηρίζεται σε παράλογες καταστάσεις. Στον πυρήνα της πλοκής ένα κοριτσάκι, το Ριτσάκι, που χάνεται δύο φορές κάτω από περίεργες και εξωφρενικές συνθήκες. Η επιτυχία του έργου «οφείλεται στον αφελή μύθο, στην ιδιομορφία της γλώσσας, στην δυνατότητα των ηθοποιών να αυτοσχεδιάζουν και στην ελευθερία που παρέχει στους σκηνοθέτες να πειραματίζονται με τις απόψεις του», όπως είπε ο ίδιος ο Μπόστ.

Σκηνική πραγμάτωση

Με μικρές αλλαγές στο κείμενο και σεβασμό στον συγγραφέα, το αποτέλεσμα της σκηνοθετικής ματιάς του Κώστα Τσιάνου ήταν μία άρτια παράσταση με δημιουργικό οίστρο, φαντασία και χορευτικό ρυθμό, που σκόρπισε σπάταλα απόλαυση στο κοινό.

Τραγουδιστικά και μουσικοχορευτικά διαλείμματα, που συνιστούν ένα είδος «παρωδίας μέσα στη παρωδία» ενίσχυσαν την κωμική υπονόμευση, σε συνεργασία με τα γλωσσικά και κινησιακά σημεία των ηθοποιών.

Όσον αφορά τους ερμηνευτές, υπηρέτησαν επάξια τους «χάρτινους ρόλους» που μοιάζουν σαν να ξεπηδούν από τις γελοιογραφίες του Μπόστ. Αναστέλλεται οποιαδήποτε πορεία ταύτισης του θεατή με τον ηθοποιό και του ηθοποιού με το ρόλο του, οι χαρακτήρες προκύπτουν μέσα από τις πράξεις που απεικονίζουν. Υπερβολική σε όλα της, η Νικολέτα Βλαβιανού υποδύεται τη Φαύστα, αποδίδοντας με επιτυχία τη πνευματική και κοινωνική ημιμάθεια που εκφράζεται με την ¨ακουστική ανορθο-ομιλία¨ της.(- σίγουρα στις σκηνικές οδηγίες του Μπόστ υποφώσκει μία σκωπτική διάθεση απέναντι στο ελληνικό Διδακτικό Θέατρο και στο μελοδραματικό υποκριτικό ύφος -).

Ο Πάνος Σταθακόπουλος ξεκαρδιστικός στο ρόλο του Γιάννη και ως ψάλτης!, σπαρταριστή φιγούρα ο Σταύρος Νικολαϊδης ανταποκρίνεται με άνεση στους δύο ρόλους που υποδύεται με ιδιαίτερες χορευτικές δυνατότητες! Απ’ την άλλη, ο Χάρης Φλέουρας ως Ριτσάκι, με υπερτονισμένα τα στοιχεία μιμικής, υιοθέτησε επιτυχώς μηχανιστικές κινήσεις και κινήσεις κούκλας για να διακωμωδήσει την ρεαλιστική εικόνα της ζωής. Η Μαίρη Σαουσοπούλου, ο Βασίλης Γιαβρής και ο Ηλίας Μπερμπέρης παίζουν, χορεύουν, τραγουδούν μεταδίδοντας ενέργεια και γέλιο. Όλοι οι ηθοποιοί κινούνται στο απαιτούμενο υπερρεαλιστικό επίπεδο του έργου, αποτυπώνοντας το σουρεαλιστικό χιούμορ της μπόστειας πλοκής, παίζοντας το αφύσικο ως φυσιολογικό.

Ο Σπύρος Καβαλιεράτος ενορχήστρωσε την παράσταση με εξαίρετα μουσικά κομμάτια εμπνευσμένα από ελαφρά και λαϊκά τραγούδια και ελληνικές οπερέτες, που ερμηνεύονται ζωντανά από τους ηθοποιούς. Όλα συμπλήρωναν την εικόνα ενός εύθυμου περιβάλλοντος, από τον ήχο παιδικού τραγουδιού αντί για κουδούνι πριν την έναρξη της παράστασης, το νανούρισμα, το τσιφτετέλι, μέχρι τα ακουστικά εφέ και τις χορογραφίες του Κώστα Τσιάνου, που εκτελούνται άψογα από το υποκριτικό επιτελείο. Εύστοχα και λειτουργικά τα σκηνικά του Θάνου Καρώνη : πίνακες του Μπόστ γλάστρες με λουλούδια και ελάχιστα χρηστικά αντικείμενα. Στη μέση της σκηνής, πίσω από το πεδίο δράσης των ηθοποιών, ένα παράθυρο με αυλαία που εξυπηρέτησε το «θέατρο εν θεάτρω» και λειτούργησε σαν σχόλιο στην ίδια τη παράσταση. Οι περούκες, το έντονο μακιγιάζ που θύμισε όπερα στο Πεκίνο και κλόουν σε τσίρκο, τα κουστούμια και οι φωτισμοί που επιμελήθηκε το εργαστήρι του «Θεσσαλικού Θεάτρου» ακολούθησαν τη σκηνοθετική γραμμή πλαισιώνοντάς την αρμονικά. Άξια μνείας η Νίκη Τηγανιτάκη που χορογράφησε το τραγούδι Mack the knife του Μπ. Μπρεχτ και Κουρτ Βάιλ.

Τελικά, εγώ το διασκέδασα πολύ στην καταπράσινη Ρεματιά Χαλανδρίου, βλέποντας αυτή τη καλοκαιρινή Φαύστα που σε ταξιδεύει στις εικόνες μίας άλλης χαρούμενης Αθήνας, δίνοντας παράλληλα ένα κοινωνικό και πολιτικό πορτρέτο της σύγχρονης Ελλάδας. Μην τη χάσετε, την συστήνω ανεπιφύλακτα!

Ταυτότητα της παράστασης

Συγγραφέας: Μπόστ (Χρύσανθος Βοσταντζόγλου 1918-1955)
Σκηνοθεσία- Επεξεργασία κειμένου- Χορογραφίες: Κώστας Τσιάνος
Μουσική επιμέλεια: Σπύρος Καβαλιεράτος
Σκηνικά: Θάνος Καρώνης
Βοηθός σκηνοθέτη: Βασίλης Γιαβρής
Τις ενδυμασίες, τους φωτισμούς, το σχεδιασμό αφίσας και προγράμματος επιμελήθηκε το εργαστήρι του θεσσαλικού θεάτρου.

Διανομή (με σειρά εμφάνισης):
Νικολέττα Βλαβιανού, Σταύρος Νικολαίδης, Πάνος Σταθακόπουλος, Μαίρη Σαουσοπούλου, Βασίλης Γιαβρής, Χάρης Φλέουρας, Ηλίας Μπέρμπερης.

ΥΠΟΛΟΙΠΕΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΕΝΕΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ
• ΔΕΥΤΕΡΑ 26 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ ΒΟΛΟΣ
ΘΕΡΙΝΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ “ΜΕΛΙΝΑ ΜΕΡΚΟΥΡΗ” 9 μ.μ.
• ΤΡΙΤΗ 27 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ ΣΥΚΙΕΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
“ΑΝΟΙΧΤΟ ΔΗΜΟΤIKO ΘΕΑΤΡΟ ΜΑΝΟΣ ΚΑΤΡΑΚΗΣ” 9.μ.μ.
• ΤΕΤΑΡΤΗ 28 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ ΕΛΑΣΣΩΝΑ
“ΑΝΟΙΧΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ” 9μ.μ.
• ΠΕΜΠΤΗ 29 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ ΤΥΡΝΑΒΟΣ
“ΥΠΑΙΘΡΙΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ ΛΑΤΟΜΙ” 9μ.μ.
• ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 30 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ
ΥΠΑΙΘΡΙΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ “ΧΡΥΣΑΛΙΔΑ” ΑΓΙΑΣ 9μ.μ.
• ΣΑΒΒΑΤΟ 31 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ ΒΕΡΟΙΑ
“ΘΕΑΤΡΟ ΑΛΣΟΥΣ” 9μ.μ.