Ταινία: Το πρόσωπο της ομίχλης, του Σεργκέι Λόζνιτσα

Ένας άνδρας περπατάει και η κάμερα τον ακολουθεί. Κόσμος έχει μαζευτεί τριγύρω και όλοι είναι …

Από την Ελένη Φιλίππου

θλιμμένοι. Το αργό βάδισμα του άνδρα συνοδεύεται τώρα από μια φωνή που βγαίνει απειλητικά από το μεγάφωνο και ανακοινώνει την θανατική ποινή δια απαγχονισμού τριών ανδρών, ως σαμποτέρ και αντιστασιακοί. Οι τρεις άνδρες προσπάθησαν να εκτροχιάσουν ένα τρένο. Ανάμεσά τους ήταν και ο Σισένια, εργάτης στους σιδηροδρόμους. Αυτός όμως αφέθηκε ελεύθερος. Οι τρεις άνδρες απαγχονίζονται, αλλά η κάμερα δεν γυρνάει να τους δει, καθώς μένει καρφωμένη στη θέα ενός κάρου γεμάτο κόκκαλα ζώων. Ο Σισένια θεωρείται δωσίλογος και θα λάβει την τιμωρία του από τους αντάρτες αντιστασιακούς. Οι αντάρτες, Μπούροφ και Βόιτικ θα αναλάβουν την εκτέλεση του προδότη. Μέσα στο πυκνό δάσος, ο Σισένια ξεκινάει να σκάβει τον λάκκο του με δυνατές φτυαριές. Ξαφνικά ακούγονται πυροβολισμοί και ο Μπούροφ πέφτει τραυματισμένος. «Το Πρόσωπο στην Ομίχλη» ξεκινάει την κεντρική του αφήγηση.

Ο Λόζνιτσα μας τοποθετεί στο υπό γερμανικής κατοχής περιβάλλον της ΕΣΣΔ με μια ιστορία που απέχει πολύ από επικές μάχες, εκστρατείες αντίστασης και αντιπολεμικά μηνύματα. Εδώ, ο Λόζνιτσα τραβάει ήρωες και θεατές μέσα σε ένα δάσος όπου η πυκνότητά του γίνεται το μεταφορικό εμπόδιο για την αναζήτηση της αλήθειας. Παρότι και οι τρεις βρίσκονται στην ίδια πλευρά του στρατοπέδου, μιλάνε την ίδια γλώσσα, μοιράζονται την ίδια ελπίδα απελευθέρωσης και μισούν τον ίδιο εχθρό, μια υποψία που δείχνει αδύνατο να διαλυθεί ή να επιβεβαιωθεί είναι ικανή να τους θέσει αυτομάτως σε αντίπαλα μέτωπα: Ο Σισένια που πρόδωσε και οι αντάρτες που εκδικούνται. Οι μοίρα και των τριών είναι τραγική, αλλά ο μόνος που καταφέρνει να συνειδητοποιήσει το αναπόφευκτο είναι ο Σισένια. Με ένα υπαρξιακό μονοπάτι μονόδρομο, η τραγικότητα του Σισένια, αποκαλύπτεται ανελέητη: Δύο φορές επιχείρησε να απολογηθεί και τις δύο φορές επήλθε ο θάνατος, ο οποίος σε καμιά από τις περιπτώσεις δεν ήταν λυτρωτικός. Η αποκατάσταση της αλήθειας παραμένει εκκρεμής και η δικαίωση και εξιλέωση του Σισένια δεν έρχονται ποτέ. Η ομίχλη που θα σκεπάσει τα πρόσωπά τους, θα θάψει εντός της λάθος ήρωες και λάθος δειλούς.
Αργή αφηγηματική ροή, η γραμμικότητα της οποίας διακόπτεται από παρελθοντικές παρεμβάσεις, πλάνα που άλλοτε είναι ανοιχτά και βγάζουν μια αντιφατική ομορφιά σημαίνοντος και σημαινόμενου και άλλοτε κλειστά για να στριμώξουν μέσα τους τον καταρρέοντα Λόγο. Ο Βλαντιμίρ Σβίρσκιυ μας δίνει έναν Σισένια, που θα μπορούσε εύκολα να είναι ήρωας του Ντοστογιέφσκι: το βάρος από τον τραυματισμένο αντάρτη που κουβαλά στους ώμους του αναδεικνύεται σε βάρος μιας μοίρας ανελέητης και άσπλαχνης, ένας σταυρός που ο κάτοχός του κουβαλά στωικά, γιατί πλέον ξέρει πως δεν μπορεί, και σίγουρα δεν θέλει πλέον, να κάνει αλλιώς.

Ο Λόζνιτσα στην δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία του (My Joy, 2010) διακρίθηκε στο Φεστιβάλ Καννών (2012) με το βραβείο της Διεθνούς Ένωσης Κριτικών και η διαγωνιστική πορεία του συνεχίστηκε με ανάλογες φεστιβαλικές βραβεύσεις προβάλλοντας στην μεγάλη οθόνη αυθεντικό, δημιουργικό ρωσικό σινεμά.

Σκηνοθεσία: Σεργκέι Λόζνιτσα
Σενάριο: Σεργκέι Λόζνιτσα (βασισμένο στο ομότιτλο μυθιστόρημα του Βασίλι Μπίκοφ, 1987)
Πρωταγωνιστούν: Βλαντιμίρ Σβίρσκιυ, Βλάντισλαβ Αμπάσιν, Σεργκέι Κολέσοφ
Διάρκεια: 127΄Διανομή: Seven Films

Από 7 Μαρτίου στους Κινηματογράφους