Καληνύχτα Μαργαρίτα. Ένα διαχρονικό αντιφασιστικό έργο, το οποίο όχι μόνον κατακρεούργησε με τον λόγο και την σκηνική του παρουσία την Χούντα των Συνταγματαρχών, αλλά κατάφερε να αποτελέσει σύμβολο αντίστασης ενάντια στους κανίβαλους αυτού του κόσμου.
Κάπου διαβάσαμε πως ο Ντάριο Φο έλεγε ότι οι θεατράνθρωποι, οι διανοούμενοι, οι ηθοποιοί, έχουν χρέος να αφηγούνται την ζωή στους νέους και τις νέες.
Και αν μας ρωτάτε, συμφωνούμε. Ο λόγος χωρίς ουσία, ο λόγος χωρίς ελευθερία, ο λόγος χωρίς εξιστορήσεις για την ίδια την ζωή είναι ένα σώμα δίχως ψυχή.
Ο Κώστας Γάκης λοιπόν, σκηνοθετεί και κρατάει την μνήμη ζωντανή, ανεβάζοντας το σπουδαίο έργο «Καληνύχτα Μαργαρίτα» με τους ακόμα σπουδαιότερους ανθρώπους του, να αντηχούν στις καρδιές μας.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
-Σκηνοθετείτε το έργο «Καληνύχτα Μαργαρίτα», στο νέο ραδιοφωνικό εγχείρημα του 9,84. Θα θέλατε να μας πείτε λίγα λόγια για τους λόγους που επιλέξατε το έργο αυτό;
Η ιστορικότητα του έργου με τις 2000 παραστάσεις σε όλη τη χώρα, ο αγώνας που έδωσαν οι συντελεστές του ενάντια στη χούντα των συνταγματαρχών, η συμβολή του στον αντιδικτατορικό, αντιφασιστικό αγώνα και την αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης στην Ελλάδα, όλα αυτά τα στοιχεία με έκαναν να δεχτώ αμέσως με συγκίνηση και ενθουσιασμό την πρόταση του Στέφανου Ληναίου για τη ραδιοσκηνοθεσία του έργου.
-Το «Καληνύχτα Μαργαρίτα» είναι ένα αντιφασιστικό έργο. Θεωρείτε πως η πολιτική και συνάμα ιστορική βαρύτητα που φέρει, σας δημιούργησε ένα «αίσθημα ευθύνης» ως πρός την προσέγγιση του;
Η ευθύνη φυσικά είναι τεράστια. Έπρεπε μέσα σε λίγο καιρό να βουτήξω σε πολύ βαθιά νερά πολιτικής σκέψης, κοσμοαλλαχτικής δράσης και μιας τέχνης που αποτελεί συνώνυμο μιας ηθικής η οποία τείνει να εκλείψει από τον πεζό και άνυδρο καιρό μας. Η Έλλη Φωτίου και ο Στέφανος Ληναίος λειτούργησαν σαν οδηγοί μου σε αυτό τον αγώνα για ένα ανέβασμα που να εμπεριέχει όλες εκείνες τις αρχές που εμπεριείχε το πρώτο ανέβασμα του έργου μέσα στη χούντα, το 1971. Με τις μαγικές πρόβες ο αρχική ανησυχία για την τεράστια αυτή ευθύνη μετατράπηκε σε μια ολοζώντανη πρόβα γεμάτη σπάνιο ψυχικό ρίγος, ήθος και διδάγματα που δεν θα ξεχάσω ποτέ..
-Πιστεύετε πως ο σημερινός ακροατής θα μπορέσει να βρει ομοιότητες ανάμεσα στην τωρινή ελληνική πραγματικότητα και στην εποχή που τοποθετείται χρονικά το έργο;
Φυσικά και θα βρει ομοιότητες και αναλογίες. Το έργο αυτό είναι διαχρονικό και λειτουργεί και σήμερα θαυμάσια ως πυξίδα πολιτικής σκέψης και δράσης, ως σύμβολο αγώνα, ως παρακίνηση μοναδική σε αντίσταση απέναντι σε κάθε είδους δυνάστη αλλά και ως δυνατό «ξυπνητήρι» συνειδήσεων. Επίσης στις φωνές των τριών αυθεντικών πρωταγωνιστών τους έργου, (Φωτίου-Ληναίος-Κελαντώνης) μπορεί κάθε ακροατής να βρει ουσία και ταύτιση στο παρόν και να ακολουθήσε ταυτόχρονα το βαθύ ρεύμα της μνήμης και της αντίστασης. Στις φωνές των νεωτέρων ηθοποιών του ραδιοφωνικού μας θιάσου θα ακούσει τον ισχυρό και ενθουσιώδη αναπαλμό όλης εκείνης της πρότερης εμπειρίας και τη μετουσίωση της σε σύγχρονη ανάσα ζωής.
-Κρίνοντας από την προσωπική σας εμπειρία, θα λέγατε πως η ραδιοφωνική σκηνοθεσία θεατρικών έργων ενέχει περισσότερες δυσκολίες συγκριτικά με την σκηνοθεσία δια ζώσης παραστάσεων;
Είναι κάτι εντελώς διαφορετικό και ταυτόχρονα μαγικό. Αν στο “κανονικό” θέατρο ηθοποιός σημαίνει φως στο ραδιοφωνικό θέατρο ηθοποιός σημαίνει φωνή. Κάθε ανάσα, κάθε λυγμός, κάθε κόμπιασμα, κάθε επιτάχυνση στο λόγο του ηθοποιού προκαλεί αλλεπάλληλα κύματα συναισθηματικών μεταπτώσεων και ένα πλήθος πνευματικών διεργασιών στους ακροατές. Είχαμε την τύχη να έχουμε δίπλα μας τρεις μετρ του ραδιοφωνικού θεάτρου και μάθαμε πολλά δίπλα τους αυτό το δίμηνο που διήρκεσε η προετοιμασία. Ο Ληναίος, η Φωτίου και ο υπέροχος Χρήστος Κελαντώνης μας “αλλάξανε τα φώτα” (με την πιο αγνή έννοια) και μάς έδωσαν το φως τους και τη γνώση της εμπειρίας τους στο απαιτητικό αυτό είδος.
-Για αρκετούς μήνες, τα θέατρα είχαν αναστείλει την λειτουργία τους. Τι συναισθήματα σας γέννησε αυτή η υγειονομική και συνάμα πολιτική απόφαση;
Ανάμεικτα. Τα θέατρα θα έπρεπε εδώ και καιρό να είναι ανοιχτά γιατί έχει αποδειχθεί ότι είναι εξαιρετικά ασφαλείς χώροι όπου τηρούνται ευλαβικά και πολιτισμένα όλα τα πρωτόκολλα ασφαλείας. Θεωρώ τεράστιο λάθος να αντιμετωπίζονται ως εστίες υπερμετάδοσης και πιστεύω ακράδαντα ότι πρέπει να μείνουν στο εξής ανοιχτά γιατί η τέχνη του θεάτρου μπορεί να προσφέρει ψυχοπνευματική ανακούφιση μοναδική στις πονεμένες ψυχές της κρίσης και των πάσης φύσεως εγκλεισμών.
-Θεωρείτε πως η πολιτική αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της τέχνης;
Από την “Κατσαρίδα” που ήταν η πρώτη σκηνοθεσία μου έως την “Ιστορία Χωρίς Όνομα” που παίζεται αυτές τις μέρες στα ανοιχτά μας θέατρα όλες μου ανεξαιρέτως οι παραστάσεις αγκαλιάζουν το πολιτικό στοιχείο. Εξάλλου με την ομάδα μου, την ομάδα θεάτρου Άναμ(μ)α αλλά και όλη τη συλλογικότητα “Αλφα Μικρό-μια συντροφιά ονειροπόλων” που μοιραζόμαστε όνειρα και δράσεις στο θέατρο Άλφα αγωνιζόμαστε καθημερινά για ένα θέατρο κοσμοαλλαχτικό, ένα θέατρο ζεστασιάς και θεραπείας, ένα θέατρο πολυφωνίας και συμπερίληψης. Πιστεύω ακράδαντα ότι το θέατρο ήταν, είναι και θα είναι ένα υπέροχο χωνευτήριο κοσμοαλλαχτικών ιδεών και πολιτικής σκέψης. Ως εκ τούτου είναι τιμή μου να συμμετάσχω στην ιστορική αυτή αναβίωση του πλέον πολιτικού θεατρικού έργου της χώρας μας.
