«Η μέρα χωρίς όνομα»: Ένας ζηλωτής αστυνόμος αντιμέτωπος με αινίγματα

“Οι νεκροί γυρίζουν και ξαναγυρίζουν όποτε θέλουν, κάθονται στο τραπέζι μας και μας μιλάνε ͘ κι εμείς δεν μπορούμε να ξεφύγουμε, θέλοντας και μη τους ακούμε, τη μια ώρα μετά την άλλη, όλη νύχτα ͘ μετά φεύγουν, αλλά ξέρουμε ότι θα ξανάρθουν, πάλι και πάλι”. Ένα κορίτσι 17 χρονών βρίσκεται κρεμασμένο και η μητέρα μην αντέχοντας την απώλεια της κόρης της οδηγείται και αυτή στο απονενοημένο διάβημα με τον ίδιο ακριβώς τρόπο. Αλήθεια πόσο εύκολο είναι να οδηγηθεί ένας άνθρωπος στο να πάρει την απόφαση να βάλει τέλος στην ζωή του, ποιες είναι εκείνες οι συνθήκες που τον καθιστούν τόσο ευάλωτο και τόσο εύθραυστο, τόσο απελπισμένο και απεγνωσμένο που η μόνη λύση που διαβλέπει είναι η αυτοκτονία;

Ο αρχαίος ημών φιλόσοφος Επίκουρος είχε πει κάποτε πως ο θάνατος δεν θα πρέπει να μας απασχολεί, επειδή όταν εμείς υπάρχουμε, ο θάνατος δεν είναι παρών και όταν ο θάνατος είναι παρών, εμείς δεν υπάρχουμε. Σε αυτό το συμπέρασμα καταλήγει ίσως και ο αναγνώστης διαβάζοντας την ιστορία της οικογένειας Βίντερ, η οποία περιγράφεται τόσο δεξιοτεχνικά από τον σπουδαίο συγγραφέα Φρίντριχ Άνι. Η κοπέλα που αποφασίζει να δοκιμάσει να βάλει τέλος στην ζωή της δεν έχει επίγνωση του κινδύνου που εγκυμονεί για αυτήν. Ζώντας έναν οικογενειακό εφιάλτη και έχοντας απαυδήσει από την καταπίεση των γονιών της και ζητώντας παράλληλα μία άλλη αντιμετώπιση παίρνει την πρωτοβουλία να τους ταρακουνήσει. Πόσο μακριά όμως είναι άραγε ο θάνατος από τη ζωή και πόσο μπορεί κανείς να παίζει με την φωτιά και να κινείται στα όρια του σχοινοβάτη αψηφώντας τον κίνδυνο ενώ από κάτω έχει το απόλυτο κενό;

Στα όρια της ύπαρξης και της ανυπαρξίας

Ο συγγραφέας επιτελεί κάτι πολύ ιδιαίτερο, επιστρατεύει μία τεχνική εξαιρετικά πετυχημένη καθώς χρησιμοποιεί την αστυνομική πλοκή και τον ήρωα Γιάκομπ Φρανκ με μοναδική επιθυμία να βασίσει πάνω εκεί την αφήγησή του και να στηρίξει όλη τη δομή του μυθιστορήματος. Δεν είναι σκοπός του να γράψει ένα αστυνομικό μυθιστόρημα και πετυχαίνει πραγματικά τον στόχο του αυτόν, ο αναγνώστης βρίσκεται ενώπιος ενωπίω με την σκληρή πραγματικότητα ενός πατέρα που όχι μόνο αντιμετωπίζει την απώλεια της κόρης του και της γυναίκας του αλλά θεωρείται και κατηγορούμενος και ύποπτος βασικός για τον θάνατό της. Υπήρξε άραγε ο ιθύνων νους μιας κακοποίησης εις βάρος της κόρης του, έγινε εκείνος η αφορμή λόγω της συμπεριφοράς του να δώσει η κόρη του τους τίτλους τέλους στην ζωή της;

Ο Άνι, ο οποίος έχει ουκ ολίγες φορές βραβευτεί για το έργο του, πραγματεύεται με ιδιαίτερη ευφυή τρόπο ένα δύσκολο θέμα στο οποίο όμως προσδίδει άμεσα κοινωνικό πρόσωπο χωρίς επιτήδευση και χωρίς καμία επιθυμία να εκμεταλλευτεί απερίσκεπτα ένα κατά τα άλλα τραγικό γεγονός που προσελκύει γενικότερα το ενδιαφέρον και δημιουργεί αναμφίβολα συμπόνια. Η παρουσία του τραγικού πατέρα, που είναι σαν να βγαίνει από αρχαία τραγωδία ως αυτός που θυσιάζεται να ζήσει με την ανάμνηση των γυναικών της ζωής του, είναι στην ουσία εκείνος που έρχεται αντιμέτωπος με μία ωμή πλην όμως απόλυτα πραγματική πραγματικότητα την οποία και βιώνει. Βρίσκεται σε απόλυτη σύγχυση και ψυχολογικό σοκ προσπαθώντας να κατανοήσει τους λόγους που η κόρη του και η γυναίκα του δεν είναι πια μέρος της ζωής του. Σε αυτό το πλαίσιο, αυτό που του μαυρίζει την ζωή είναι ο ρόλος της κοινωνίας γύρω του, αυτοί που τον κρίνουν και τον κατακρίνουν ως τον εύκολο αποδιοπομπαίο τράγο αυτής της ανείπωτης για αυτόν τραγωδίας.

Αίνιγμα η ανάλυση της ανθρώπινης φύσης

Ο αστυνόμος Γιάκομπ Φρανκ, ένας ήπιων τόνων αστυνόμος με πείρα και ψύχραιμος στην διαλεύκανση τέτοιων περίπλοκων υποθέσεων είναι πάνω κάτω ο κλασσικός ντετέκτιβ που βρίσκουμε στις αστυνομικές ιστορίες. Μοιάζει όμως στην περίπτωση αυτή περισσότερο με έναν ερευνητή που ξεδιπλώνει μπροστά μας ένα πολύ ανθρώπινο πρόσωπο, έναν ευαίσθητο άνθρωπο και έναν επίμονο κυνηγό και “καλλιτέχνη” της εξιχνίασης, ο οποίος ενδιαφέρεται για την ψυχολογία των υπόπτων τους οποίους ρωτά και ανακρίνει. Αυτό που ουσιαστικά πετυχαίνει ο Άνι είναι ο αστυνόμος να γίνει συμπαθής, να γίνει και αυτός κύριος και κεντρικός πρωταγωνιστής και σε αυτόν να αφεθεί ο αναγνώστης σκιαγραφώντας με την φαντασία του το πρόσωπό του ακολουθώντας κάθε βήμα του. Πρόκειται για έναν συνεπή και άκρως πετυχημένο επαγγελματία, ο οποίος έχει αυτοπεποίθηση και την πεποίθηση πως θα βρει την άκρη του νήματος από τον λαβύρινθο.

Ο κόσμος της ανθρώπινης ψυχής είναι και αυτός ένα από τα κύρια στοιχεία που ο συγγραφέας καλείται να αναδείξει και να εξηγήσει. Σε αυτό τον πίνακα που ο Άνι ζωγραφίζει η ψυχολογία των ανθρώπων είναι το κύριο συστατικό και πως θα μπορούσε να γίνει αλλιώς αφού η αυτοκτονία εδώ λαμβάνει χώρα δις και ο αναγνώστης έχει την περιέργεια να μάθει τι μυστικό κρύβεται πίσω από αυτές τους δύο τραγικούς θανάτους. “Η αιτία, επομένως που η γυναίκα αποφάσισε να βάλει τέλος στη ζωή της με τον ίδιο τρόπο που το είχε κάνει η κόρη σας ίσως δεν είναι η απαρηγόρητη θλίψη της για την τραγική απώλεια, αλλά η ντροπή της γι’ αυτό που υποτίθεται ότι κάνατε στην Έστερ. Η Ντόρις δεν άντεξε άλλο την αβεβαιότητα”.

Είναι αλήθεια πως ο συγγραφέας παίζει ανοιχτά με την ανασφάλεια του ίδιου του αναγνώστη μέσω δύσβατων μονοπατιών μέχρι να αποκαλυφθεί η αλήθεια πίσω από την σκηνή. Η ζωή είναι από μόνη της ένα αίνιγμα και ένα πέπλο μυστηρίου κρύβεται πίσω από κάθε της στιγμή, σαν εκείνους τους πίνακες του Τζόρτζιο ντε Κίρικο όπου οι άνθρωποι ανδρείκελα έχουν σιωπήσει και τώρα λόγο έχουν μόνον οι πράξεις τους, πράξεις που όμως πονάνε και πληγώνουν.

Αποσπάσματα του βιβλίου

“Ήταν μόνος του. Έξω ήταν ο κόσμος κι εδώ μέσα αυτός. Ο αιθέρας του έστελνε φωνές και μελωδίες από το ίδιο ξεχασμένο από το Θεό σύμπαν όπου η αναλαμπή από καιρό σβησμένων άστρων παρίστανε το φως – χωρίς όμως να καταφέρνει να τον ξεγελάσει. Γιατί στις δικές του φλέβες, σκέφτηκε παίρνοντας το ποτήρι του και κάνοντας ένα βήμα προς το γωνιακό τραπέζι, στις δικές του φλέβες κυλούσε ακόμη ο παλιός καιρός, ανατιναγμένος πριν από είκοσι χρόνια, και τον βασάνιζε μέχρι μέσα στα κόκαλά του”

Διαβάστε επίσης:

Friedrich Ani – Η Μέρα Χωρίς Όνομα