Είδαμε την «Κοιλάδα των εκπλήξεων» του Πήτερ Μπρουκ στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά

Η Κοιλάδα των Εκπλήξεων του Πήτερ Μπρουκ στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά! 

Αναμφισβήτητα, ήταν μία από τις σημαντικότερες θεατρικές ειδήσεις της φετινής σαιζόν. Η συνεισφορά του Πήτερ Μπρουκ στο θέατρο, στην όπερα, στον κινηματογράφο αλλά και στη λογοτεχνία είναι τεράστια. Στη μνημειώδη καριέρα του, που εκτείνεται σε 70 περίπου χρόνια, πάντα εξερευνούσε βαθιά φιλοσοφικά ερωτήματα για τον πολιτισμό, τη φύση, τον άνθρωπο. Απόλυτα δικαιολογημένο λοιπόν και τώρα το sold out των πέντε προγραμματισμένων παρατάσεων αλλά και η έξτρα παράσταση που προστέθηκε λόγω αυξημένης ζήτησης εισιτηρίων.

«Η Κοιλάδα των εκπλήξεων», το τελευταίο έργο του 89χρονου σκηνοθέτη, το οποίο συνυπογράφει και συν- σκηνοθετεί με την Marie-Hélène Estienne, αντικατοπτρίζει την αδιάκοπη πνευματική του αναζήτηση· Το βλέμμα του, ξεπερνά τους πολιτισμούς, διαπερνά τον άνθρωπο και εξερεύνα τα μυστήρια και τις δυσλειτουργίες του εγκεφάλου του.

Σ’ αυτή την «θεατρική αναζήτηση», που συνδυάζει την επιστήμη και τον μυστικισμό με τη ζωή και το θέατρο, συνυπάρχουν αρμονικά εμπειρίες ανθρώπων με συναισθησία ή άλλες νευρολογικές ιδιαιτερότητες, πραγματικές και μη, αποσπάσματα από το αρχαίο περσικό ποίημα Το συνέδριο των πουλιών του Φαρίντ Ουντίν Ατάρ και την Κόλαση του Δάντη.

Στις ιστορίες τριών διαφορετικών και υπέροχων ανθρώπων, τις οποίες αφηγούνται οι ηθοποιοί αβίαστα και με έναν συγκινητικό τρόπο, παρακολουθούμε πως «η ανάμιξη των αισθήσεων» προκαλεί αντιφατικές εμπειρίες. Μέσα από μία συναρπαστική και διασκεδαστική εξερεύνηση του φαινομένου της συναισθησίας βλέπουμε πώς ο άνθρωπος μπορεί να προσαρμόζεται σε οποιαδήποτε κατάσταση, χρησιμοποιώντας το μυαλό του, και να επιβιώνει παρά τις αντιξοότητες.

Πώς θα ήταν άραγε ο κόσμος αν οι μουσικές νότες συνδυάζονταν με χρώματα, οι αριθμοί με σχήματα και οι λέξεις με εικόνες;

Μινιμαλιστική ομορφιά

Σε ένα σχεδόν άδειο χώρο (κάποιες ξύλινες καρέκλες, ένα τραπέζι με ρόδες, ένας καλόγερος), ο οποίος με τη βοήθεια της φαντασίας μπορεί να γεμίσει από άπειρες εικόνες, το μικρό αλλά πολυσυλλεκτικό επιτελείο, 3 ηθοποιοί και 2 μουσικοί, αναλαμβάνει να μας ταξιδέψει στην «Κοιλάδα των εκπλήξεων» …

Κύριος χαρακτήρας στην ιστορία είναι η Σάμυ Κώστα, μία γυναίκα με ανδρικό όνομα, φαινόμενο για την εντυπωσιακή της μνήμη! Ο εγκέφαλός της δημιουργεί εικόνες που της επιτρέπουν να ανακτήσει αμέτρητες αποθηκευμένες πληροφορίες, τις οποίες όμως δεν μπορεί να σβήσει. Από δημοσιογράφος γίνεται «νούμερο» σε σόου και στο τέλος αντικείμενο επιστημονικής μελέτης. Η βραβευμένη Kathy Hunder (Κατερίνα Χατζηπατέρα), με την βραχνή της φωνή και την μικροσκοπική της παρουσία, καταφέρνει να μας περιγράψει τις εμπειρίες και τον ψυχικό κόσμο της ηρωίδας, αστεία αλλά και συγκινητικά. Οι δύο επιστήμονες που την εξετάζουν (Marcello Magni και Jared McNeill) προσπαθούν να την καθησυχάσουν ότι μπορεί να είναι ένα φαινόμενο, αλλά όχι το μοναδικό.

Ακολουθεί ένας νεαρός άνδρας, ο οποίος βλέπει διάφορα χρώματα όταν ακούει τζαζ και δημιουργεί έργα τέχνης στο πάτωμα της σκηνής, που γίνεται καμβάς με τις απαραίτητες εναλλαγές στον φωτισμό (Philippe Vialatte). Την ιστορία του συνοδεύουν δύο μουσικοί, Raphaël Chambouvet και Toshi Tsuchitori, που βρίσκονται ζωντανά επί σκηνής καθ’ όλη τη διάρκεια της παράστασης, αγκαλιάζοντας όμορφα με τις δυτικές και ανατολίτικες μελωδίες τους τις αφηγήσεις.

Στη συνέχεια, ο Marcello Magni, βγάζει την άσπρη ρόμπα του νευρολόγου και υποδύεται έναν τρίτο άνθρωπο, ο οποίος εμφανίζει ιδιοδεκτικές διαταραχές και δεν μπορεί να συντονίσει τα μέρη του σώματός του, παρά μόνο κοιτάζοντάς τα! Ο ευφυής ηθοποιός, με μεγάλη ευελιξία και αυτοσχεδιαστικό οίστρο, μεταμορφώνεται σε μονόχειρα μάγο που κάνει ταχυδακτυλουργικά τεχνάσματα με την τράπουλα –τα οποία συμπεριλαμβάνουν και την ενεργή συμμετοχή του κοινού-.

Η παράσταση κλείνει ποιητικά και μυσταγωγικά, με ένα απόσπασμα από Το συνέδριο των πουλιών και ένα κομμάτι ιαπωνικής μουσικής που εκτελεί ο Toshi Tsuchitori με το φλάουτό του, δίνοντας παράλληλα την εντύπωση πως η έρευνά του “ιερού” σκηνοθέτη δεν σταματάει εδώ, αντίθετα, πρόκειται να συνεχιστεί και στο μέλλον.

Αν και οι ιδέες του Σουφισμού και τα δόγματα του ισλαμικού μυστικισμού προέρχονται από έναν κόσμο μακρινό για τους περισσότερους έλληνες θεατρόφιλους, εμφανίζονται καθολικά στην απλή γλώσσα της παράστασης.

Η πραγματική ουσία του θεάτρου του Πήτερ Μπρουκ είναι πως μέσα από μία μαγευτική απλότητα μιλάει για την πολυπλοκότητα του κόσμου, τα μεγάλα και τα σύνθετα ερωτήματα της ζωής.

Το θέατρό του δεν χρειάζεται πολλά πράγματα για να γίνει, άλλωστε το γράφει και ο ίδιος στον Άδειο Χώρο:

«Μπορώ να πάρω οποιονδήποτε άδειο χώρο και να τον ονομάσω γυμνή σκηνή.Ένας άνθρωπος διασχίζει αυτό το άδειο χώρο, ενώ ένας άλλος τον παρακολουθεί. Αυτά είναι όλα όσα χρειάζομαι για να έχω μία θεατρική πράξη».

Έστω κι αν βρισκόμουν σε θέση περιορισμένης ορατότητας και για περίπου 90 λεπτά όρθια, αυτή την παράσταση θα την θυμάμαι!