Ποιοι έχουν δικαίωμα στον δημόσιο χώρο; Και ποιοι αποφασίζουν ποιο κομμάτι της πόλης αξίζει να διασωθεί; Ένα σωματικό, πολιτικό έργο για την αθέατη πλευρά του αστικού μας τοπίου, για την ασχήμια που κουβαλά τις ιστορίες της, για την πλατεία-«ομφαλό» αλλά και «τουαλέτα» της Αθήνας, για την καρδιά μιας πόλης που χτυπάει ακόμα — πιο δυνατά απ’ όσο νομίζουμε. Μια μετακινούμενη παράσταση πάνω και γύρω από την Ομόνοια από μια νεανική ομάδα που θα γράψει ιστορία, είναι βέβαιο!
***
Η παράσταση “POVerty guide / Οδηγός Εξαθλίωσης” προέκυψε μέσα από την ανάγκη μας να μιλήσουμε για την περιοχή του κέντρου γύρω από την Ομόνοια, από την οποία μπορεί να περνάμε καθημερινά – από την οποία ταυτόχρονα μπορεί να φοβόμαστε να περάσουμε – και σίγουρα προσπαθούμε να μην δούμε ένα κομμάτι της: το κομμάτι των ανθρώπων στους οποίους πραγματικά ανήκει.
Συναντηθήκαμε σαν ομάδα στο Εργαστήριο Νέων Δημιουργών της Πειραματικής Σκηνής του Εθνικού Θεάτρου τον Μάρτιο του 2025 και εκεί είχαμε την ευκαιρία να μοιραστούμε αυτή την ανάγκη για μια θεατρική παράσταση για την ανθρωπογεωγραφία της περιοχής – για τους ανθρώπους για παράδειγμα που συναντά κανείς στον δρόμο του (και συχνά αποστρέφει το βλέμμα του) περπατώντας από την Ομόνοια μέχρι το κτήριο Τσίλλερ για να δει μια παράσταση. Από εκεί, η Χριστιάνα Γαλανοπούλου του φεστιβάλ MIR μας εμπιστεύτηκε δίνοντάς μας χώρο στο φετινό πρόγραμμά του φεστιβάλ και την ευκαιρία να πραγματοποιήσουμε την ιδέα μας για μια τέτοια παράσταση.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Δημιουργήσαμε μια παράσταση σπονδυλωτή, που διαδραματίζεται σε εσωτερικούς αλλά και εξωτερικούς χώρους της πόλης, μια παράσταση που παίζει ανάμεσα σε διάφορες παραστατικές γλώσσες. Το χτύπημα και η σιωπή που το ακολουθεί ορίζουν στην παράστασή μας έναν χρόνο που παλινδρομεί ανάμεσα στην βια και την σιωπή – την σιωπή της εγκατάλειψης, της περιθωριοποίησης και της αποσιώπησης – της εξαίρεσης των ανθρώπων της Ομόνοιας από τον δημόσιο λόγο με οποιονδήποτε άλλον τρόπο πέρα από την θέση τους ως ένα πρόβλημα προς επίλυση.
Έχει κυλήσει αρκετός χρόνος από την Ομόνοια του Γιώργου Ιωάννου και του 1980, η περιοχή έχει αλλάξει, τα δημόσια ουρητήρια της πλατείας δεν υπάρχουν πια – τα μόνα δημόσια ουρητήρια της περιοχής είναι στην Βαρβάκειο – η ανθρωπογεωγραφία της περιοχής έχει κι αυτή αλλάξει κάπως, ίσως να μην είναι πια ένας χώρος “που συχνάζουν υποψιασμένα κορμιά”, ίσως το ψωνιστήρι να μην είναι τόσο διαδεδομένο εδώ όσο παλιότερα (αν και μπορεί και να κάνω λάθος σε αυτό), αλλά ακόμα στην πλατεία και τη γύρω περιοχή μπαίνει εύκολα η ταμπέλα “περιθώριο” – κι ας έχει ελαφρώς αλλάξει το τι φωτογραφίζεται ως περιθωριακό. Παραμένει όμως αυτό το αποκλειόμενο κομμάτι της κοινωνίας εκείνο ακριβώς που με τον αποκλεισμό του φωτίζει την πραγματική ουσία ολόκληρης της συμβολικής μας τάξης.
Διασχίζοντας την περιοχή με λίγο περισσότερη προσοχή, δεν είναι δύσκολο κανείς να διαπιστώσει οτι μια πιθανή αλλαγή ετοιμάζεται: τα όρια της περιοχής στενεύουν, δρόμοι “καθαρίζουν”, πεντάστερα ξενοδοχεία ανοίγουν εκεί που κανείς θα περίμενε μόνο εγκαταλελειμμένα ερείπια και ξενοδοχεία ημιδιαμονής. Αναρωτιέμαι που θα βρίσκονται σε δέκα χρόνια οι άνθρωποί της, ποιός θα θυμάται αυτό το κομμάτι της αστικής ιστορίας, αν θα υπάρξει κάποιος που θα έχει καταγράψει την περιοχή και τους ανθρώπους της, για να θυμόμαστε οτι εδώ ήταν τα στέκια της πρέζας, εκεί τα μπουρδέλα, πιο πέρα ο ένας δρόμος μικρογκέτο ή ο άλλος. Μπορεί σήμερα περπατώντας τους δρόμους αυτούς να αποστρέφουμε το βλέμμα μας ή να αποφεύγουμε τα στενά από φόβο – αλλά ίσως χρωστάμε στους ανθρώπους αυτούς του “περιθωρίου” – του υπογείου όπως έλεγε Πετρόπουλος – τουλάχιστον την καταγραφή της ύπαρξής τους στην αστική μας ιστορία.
O συγγραφέας και δραματουργός Γιώργος Δασκαλάκης ζει στην Αθήνα και το Βερολίνο. Ως απόφοιτος του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, αρχικά εργάστηκε ως software developer. Στη συνέχεια σπούδασε στη Σχολή Πυροδότησης Θεατρικής Γραφής των Θ. Τριαρίδη και Β. Χατζηγιαννίδη, στο Θέατρο Πορεία, ενώ το 2025 συμμετείχε στο Εργαστήρι Νέων Δημιουργών της Πειραματικής Σκηνής του Εθνικού Θεάτρου. Ως μέλος της Θεατρικής Ομάδας του Ε.Μ.Π. ασχολήθηκε χρόνια με το θέατρο κάνοντας διάφορα σεμινάρια, ενώ το 2010 σκηνοθέτησε το Closer του P. Marber. Έχει σκηνοθετήσει δύο μικρού μήκους ταινίες (Arboreal, 2022, και Στο τέλος του Δρόμου, 2014) και έχει εργαστεί σε γυρίσματα ταινιών στο Βερολίνο (dffb και HFF). Το 2024 έγραψε το θεατρικό έργο Κρέας – the musical.
Ο σκηνοθέτης, ηθοποιός και drag artist Θέµης Θεοχάρογλου αποφοίτησε από το Τμήμα Θεάτρου του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης με κατευθύνσεις την Υποκριτική και τη Σκηνοθεσία. Ως ηθοποιός συνεργάστηκε με το Θέατρο Μικρό Χορν (2024), το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών (2023, 2022), το Θέατρο Οδού Κυκλάδων (2021-22), το Εθνικό Θέατρο (2019-20, 2017-18) και το Θέατρο Τέχνης (2018). Ως σκηνοθέτης έχει παρουσιάσει τα έργα Πράγα, του Javier De Dios (Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, 2022-24), Συνάντηση με τη Μήδεια και τη Φόνισσα (2019), Περπατώ εις το Δάσος (2017), Μπέτυ και Το πράσινό μου το φουστανάκι (2014-15).
Photo credit: Νεφέλη Παπαναστασοπούλου