Οι Σύντροφοι, του Α. Στρίντμπεργκ στο Θέατρο Τόπος Αλλού

Ένα άπαιχτο (στην Ελλάδα) και εν πολλοίς άγνωστο έργο του Στρίντμπεργκ θα παρουσιάσει φέτος ο Νίκος Καμτσής στο θέατρο ΤΟΠΟΣ ΑΛΛΟύ.

Οι «Σύντροφοι» είναι ίσως το μοναδικό έργο του Σουηδού που ο ίδιος δηλώνει σαν κωμωδία. Μια κωμωδία όμως που διατηρεί την ποίηση του Στρίντμπεργκ και προσεγγίζει και πάλι το αγαπημένο του θέμα της λυσσαλέας σύγκρουσης του αρσενικού με το θηλυκό, πάντα χωρίς οριστικό νικητή και χωρίς οριστική και αμετάκλητη έκβαση.

Οι «Σύντροφοι» γραμμένο το 1886 είναι το δεύτερο έργο μιας τριλογίας που άνοιξε με τον «Πατέρα» και έκλεισε με την «Μις Τζούλια».

Ο Αξελ και η Μπέρτα είναι ένα ερωτευμένο ζευγάρι ζωγράφων. Εκείνος πιο φτασμένος γίνεται ο μέντορας της Μπέρτα, που τώρα δοκιμάζει τις δυνάμεις και το ταλέντο της στο κόσμο των εικαστικών. Όλα αυτά γίνονται στην κατ΄ εξοχή καλλιτεχνική πρωτεύουσα του κόσμου, στο Παρίσι.

Η ζωή τους κινείται ανάμεσα στην καθημερινότητα και στην υπέρβαση της δημιουργίας και της έμπνευσης, μέχρι που αναγγέλλεται ο διαγωνισμός της Ανώτερης ακαδημίας τεχνών και γραμμάτων  για την ζωγραφική όπου καλούνται εκεί να επιβεβαιωθούν οι φιλοδοξίες των δημιουργών. Το ίδιο και της Μπέρτα.

Γιατί ο Αξελ έχει λάβει μέρος τα προηγούμενα χρόνια και έχει κερδίσει το μέγα βραβείο, καθιερώνοντας έτσι την αξία του στα καλλιτεχνικά πράγματα του Παρισιού. Η Μπέρτα όμως όχι. Όχι ακόμα. Επηρεάζει μετά από πίεση τον Αξελ να καταθέσουν και οι δύο έργα στον διαγωνισμό. Και για να το πάει και ένα βήμα παραπέρα προτείνει να βάλουν την υπογραφή τους ο ένας κάτω από τον πίνακα που φιλοτέχνησε ο άλλος.  Ο προτεστάντης Αξελ αρνείται αλλά η γυναίκα του βγάζει στη φορά όλα τα όπλα που διαθέτει. Θεμιτά και αθέμιτα.

Ελιγμοί, ερωτική πρόκληση, τρυφερότητα , λαγνεία, τσαχπινιά και σκέρτσα, απάτες και δόλος, όλα είναι παρόντα για να δαγκώσει ο Αξελ-Αδάμ τον απαγορευμένο καρπό, που του προσφέρει η Μπέρτα-Εύα.

Πλησιάζουμε λοιπόν όλο και πιο κοντά στην αρχέτυπη λυσσαλέα σύγκρουση και καταστροφή.

Ποιος κερδίζει στο τέλος δεν έχει σημασία. Σημασία έχει ότι η γη της επαγγελίας χάνεται και οι δύο ήρωες εξορίζονται.

Αλλά υπάρχει ένα άλλο ενδιαφέρον που κάνει το έργο πολυδιάστατο. Υπάρχει αυτό που έλεγε ο Μπρεχτ στον πρόλογο της «Ζούγκλας των πόλεων»: «Μην σας ενδιαφέρει ποιος νικάει στο τέλος. Επικεντρώστε την προσοχή σας στις τεχνικές των αντιπάλων, και στα μέσα που χρησιμοποιούν και κυρίως πως τα χρησιμοποιούν».

Στον λυσσαλέο αγώνα της Μπέρτας και του Αξελ όλα δοκιμάζονται. Όχι μόνο η ικανότητα και η δύναμη αλλά και η ηθική του αγώνα, Και είναι ένας αγώνας αέναος, που έρχεται από τα βάθη της ανθρώπινης ιστορίας και θα συνεχίζεται στο διηνεκές. Γι΄ αυτό και μας αφορά.

Γύρω από το ζεύγος ένας χορός προσώπων (όλοι Σκανδιναβοί, κανένας Παριζιάνος) κινείται και υποδαυλίζει το μένος, την λύσσα και τον φανατισμό των μονομάχων. Ένας γκροτέσκος και κωμικός χορός φαντασμάτων ανδρών και γυναικών υποστηρίζει το ένα η το άλλο στρατόπεδο, φανατίζεται με τη σύγκρουση και χορεύει κανιβαλικά γύρω από την φωτιά που έχει ανάψει, ρίχνοντας όσο περισσότερο λάδι μπορεί για να δει τα αποτελέσματα. Θρέφεται από την  καταστροφή και ηδονίζεται με τον αλληλοσπαραγμό των φύλλων με μια ηδονή πυρομανούς.  

Αν η κόλαση είναι οι άλλοι όπως λέει ο Σαρτρ τότε οι άλλοι, ο κόσμος όλος, υπάρχει μόνο μέσα από την σύγκρουση. Αν ο άνθρωπος είναι δημιουργός τότε η αποστολή του επιβεβαιώνεται μόνο μέσα από την καταστροφή του δημιουργήματος. Ένα αδιάκοπο πήγαινε-έλα ανάμεσα στη δημιουργία και την καταστροφή, ανάμεσα στη γέννηση και στο θάνατο. Αυτή την υπαρξιακή παλινδρόμηση ο Μπέκετ την τέλειωσε με μια φράση: «Επιχειρούμε ξανά και ξανά για να αποτύχουμε καλύτερα»(Try again, fail again, fail better).

Η παράσταση θα κάνει πρεμιέρα (καλώς εχόντων των πραγμάτων) στις 19 Νoεμβρίου.

Συντελεστές:

Μετάφραση (από τα αγγλικά), δραματουργική επιμέλεια κειμένου, σκηνοθεσία ΝΙΚΟΣ ΚΑΜΤΣΗΣ
Σκηνικό-Κοστούμια ΜΙΚΑ ΠΑΝΑΓΟΥ
Μουσική (lied) ΧΡΗΣΤΟΣ ΞΕΝΑΚΗΣ
Φωτισμοί ΝΙΚΟΣ ΚΑΜΤΣΗΣ-ΝΙΚΟΛΑΙ ΚΑΜΙΣΕΒ- (Κρ. Θέατρο Σόφιας)
Έντυπα Αφίσα TOPOS ARTE
Eπιμέλεια ύλης προγράμματος ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΠΟΛΙΤΟΥ
Βοηθοί Σκηνογράφου-ενδυματολόγου ΝΕΦΕΛΗ ΣΤΕΙΡΟΥ-ΓΕΩΡΓΙΑ ΚΑΡΑΤΖΑ

Η διανομή βασίστηκε σε ένα βασικό πυρήνα ηθοποιών που τα τελευταία χρόνια δουλέυουν μαζί στο ΤΟΠΟΣ ΑΛΛΟύ και είναι, ΕΙΡΗΝΗ ΜΠΑΛΤΑ, ΑΓΗΣΙΛΑΟΣ ΑΛΕΞΙΟΥ, ΝΙΚΟΣ ΚΑΡΑΣΤΕΡΓΙΟΣ, ΜΥΡΣΙΝΗ ΜΟΡΕΛΛΙ, ΑΝΔΡΕΑΣ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΑΚΗΣ, ΑΣΗΜΕΝΙΑ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ, ΜΑΡΚΕΛΛΑ ΣΤΑΜΟΥ, ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΧΑΡΑΛΑΜΠΙΔΟY .

Η Ελληνική μετάφραση στηρίχθηκε στο Αγγλικό κείμενο των Edith and Warner Oland.