Οι βραδιές στην Αίθουσα Δημήτρης Μητρόπουλος συνεχίζονται με σελίδες μουσικής δωματίου και

συγκεκριμένα με τη συναυλία του ελληνικού τρίο Transcription Ensemble, το οποίο θα παρουσιάσει την Πέμπτη 8 Μαρτίου (ώρα έναρξης: 20.30) έργα Μπετόβεν, Μάλερ και Σούμαν σε συνεργασία με τον διεθνούς φήμης Ρουμάνο σολίστ της βιόλας Βλαντίμιρ Μέντελσον.

Η συναυλία εντάσσεται στο πλαίσιο της Σειράς Μουσικές Βραδιές στην Αίθουσα Δημήτρης Μητρόπουλος.

 

Λούντβιχ βαν Μπετόβεν (1770-1827): Τρίο για πιάνο αρ. 5 σε ρε μείζονα, έργο 70, «Το φάντασμα». Το έργο 70 του κορυφαίου κλασικιστή αλλά και πατέρα του Ρομαντισμού Λούντβιχ βαν Μπετόβεν είναι μία από τις δημοφιλέστερες σελίδες του ρεπερτορίου της μουσικής δωματίου. Απαρτίζεται από δύο Τρίο για πιάνο (αρ. 1 & 2). Και τα δύο τρίο ολοκληρώθηκαν το φθινόπωρο του 1808 στην Βιέννη, αμέσως μετά τη σύνθεση της Ποιμενικής Συμφωνίας, κατά τη διάρκεια μιας ιδιαίτερα επισφαλούς –από οικονομικής απόψεως– περιόδου για τον μεγάλο Γερμανό μουσουργό, ο οποίος είχε ήδη αρχίσει να παρουσιάζει συμπτώματα κώφωσης και να διάγει βίο μοναχικό. Τα δύο τρίο εκδόθηκαν έναν χρόνο αργότερα. Ερμηνεύονται και τα δύο από πιάνο, βιολί και τσέλο. Στο Τρίο για πιάνο αρ. 5 σε ρε μείζονα, που είναι γραμμένο στην τονικότητα της ρε μείζονος και είναι τριμερές, αναπαράγονται αρκετά θέματα από το δεύτερο μέρος της Συμφωνίας αρ. 2 του Μπετόβεν. Το Τρίο για πιάνο αρ. 5, έργο 70 επονομάζεται «Φάντασμα» λόγω του ιδιαζόντως ζοφερού ύφους του αργού δεύτερου μέρους του. Κάποιοι μελετητές υποστηρίζουν ότι είναι πιθανόν το συγκεκριμένο Largo να βασίζεται σε συνθετικά σχεδιάσματα του Μπετόβεν για την όπερα «Μάκβεθ», ένα σχέδιο που τον απασχολούσε εκείνη την περίοδο αλλά ουδέποτε ευοδώθηκε.

Γκούσταβ Μάλερ (1860-1911): Κουαρτέτο για πιάνο σε λα ελάσσονα. Κληρονόμος της υστερορομαντικής παρακαταθήκης και προάγγελος του μοντερνισμού, ο Γκούσταβ Μάλερ υπήρξε μία από τις πιο σημαντικές και περίπλοκες καλλιτεχνικές προσωπικότητες στην ιστορία της μουσικής. Αν και η αξία του ως ασυναγώνιστου διευθυντή ορχήστρας αναγνωρίστηκε γρήγορα, ο Μάλερ δυσκολεύτηκε να επιβληθεί ως συνθέτης. Στο ευρύ κοινό είναι περισσότερο γνωστός ως συμφωνιστής, προπάντων δε, για το κοσμαγάπητο Adagietto του από το Τρίτο Μέρος της Πέμπτης Συμφωνίας, το οποίο ακούστηκε στην ταινία «Θάνατος στην Βενετία» του Βισκόντι. Εκτός από συμφωνίες, ο Μάλερ έγραψε επίσης έξοχα Λήντερ και περιορισμένο αριθμό έργων μουσικής δωματίου. Τα τελευταία τα συνέθεσε σε νεαρή ηλικία. Το Κουαρτέτο για πιάνο σε λα ελάσσονα αποτελεί μία από τις πρώιμες συνθετικές απόπειρες του μεγάλου μαέστρου και μουσουργού. Φέρεται ότι το έγραψε σε ηλικία 15 ή 16 ετών όταν ήταν πρωτοετής φοιτητής του Ωδείου της Βιέννης και είναι ένα από τα λίγα νεανικά του έργα που έχουν διασωθεί. Αποτελείται από ένα και μοναδικό μέρος –είναι ημιτελές και συμπληρώθηκε το 1988 από τον Ρώσο συνθέτη Άλφρεντ Σνίτκε–, ερμηνεύεται από πιάνο, βιολί, βιόλα και τσέλο και έχει διάρκεια σχεδόν 15 λεπτά. Το Κουαρτέτο για πιάνο σε λα ελάσσονα πρωτοπαρουσιάστηκε στο Ωδείο της Βιέννης στις 10 Ιουλίου 1876 με τον συνθέτη στο πιάνο. Η πρώτη δημόσια εκτέλεσή του πραγματοποιήθηκε λίγους μήνες αργότερα, τον Σεπτέμβριο της ίδιας χρονιάς, στο Ίγκλαου της Μοραβίας, γενέτειρα του Γκούσταβ Μάλερ.

Ρόμπερτ Σούμαν (1810-1856): Κουαρτέτο για πιάνο σε μι ύφεση μείζονα, έργο 47. Ο Σούμαν είχε γεννηθεί την ίδια χρονιά με τον Σοπέν και μοιράστηκε μαζί του, όπως με άλλες μορφές του ευρωπαϊκού Ρομαντισμού, ένα οριακό πεπρωμένο: πρόωρος θάνατος, κλονισμένη σωματική υγεία, διαταραγμένος ψυχισμός, απώλεια αγαπημένων προσώπων, προβληματική προσωπική ζωή… Είναι επόμενο λοιπόν, στη μουσική του Σούμαν, το σκότος και το φως συνυπάρχουν, αν και η έλξη του συνθέτη για το ερεβώδες συχνά υπερτερεί. Συναισθηματικός αλλά και επαναστατικός, ο Ρόμπερτ Σούμαν, εντρύφησε με πάθος στις παρτιτούρες προγενέστερων συνθετών και στα βιβλία των ρομαντικών λογοτεχνών και μελέτησε πιάνο με υπερβάλλοντα ζήλο. Όμως, αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το όνειρό του για σολιστική καριέρα όταν παρέλυσαν οι τένοντες του χεριού του λόγω της χρήσης μιας συσκευής μυικής ενδυνάμωσης δικής του επινόησης. Ως συνθέτης δοκίμασε τις δυνάμεις του σε πολλές μουσικές φόρμες. Το 1842 στράφηκε στη μουσική δωματίου, με την οποία δεν είχε ασχοληθεί σχεδόν καθόλου έως τότε. Αυτήν ακριβώς τη χρονιά και μάλιστα μέσα σε λίγες μόλις εβδομάδες, ο Σούμαν έγραψε το τετραμερές Κουαρτέτο για πιάνο σε μι ύφεση μείζονα, έργο 47, το οποίο, σύμφωνα με τους ειδικούς, χαρακτηρίζεται από εξαιρετική διαύγεια και μελωδική πυκνότητα και φέρει επιρροές από τους Χάιντν, Μότσαρτ και Μπετόβεν.

Το Transcription Ensemble, που έχει την έδρα του στη Θεσσαλονίκη, δημιουργήθηκε το 2007 από τους επιτυχημένους σολίστ της νέας γενιάς Γιώργο Κανδυλίδη (βιολί), Χρήστο Γρίμπα (βιολοντσέλο) και Νίκο Ζαφρανά (πιάνο). Το τρίο έχει αναπτύξει αξιόλογη καλλιτεχνική δραστηριότητα που περιλαμβάνει ρεσιτάλ και συναυλίες μουσικής δωματίου στην Ελλάδα, την Ευρώπη και την Βόρειο Αμερική. Πρόσφατα, το Transcription Ensemble παρουσίασε στη Θεσσαλονίκη ένα επιτυχημένο αφιέρωμα στη ρωσική κονστρουκτιβιστική μουσική του 20ού αιώνα με έργα σε πρώτη πανελλήνια εκτέλεση. Στόχος του συνόλου, όπως φαίνεται άλλωστε και από το όνομά του (transcription=μεταγραφή), είναι η ανάδειξη δημοφιλών έργων σε μεταγραφή για μικρό σύνολο, ένα ρεπερτόριο που ήταν ιδιαίτερα διαδεδομένο πριν από την επινόηση του φωνόγραφου, καθώς τότε, με τις μεταγραφές και τις παραφράσεις τους, οι συνθέτες ανταποκρίνονταν στην ανάγκη του κοινού να ακούει αγαπημένα του έργα σε ιδιωτικούς ή μικρούς χώρους. Πολλοί διάσημοι μουσουργοί ασχολήθηκαν στο παρελθόν με αυτό το είδος: ο Μπετόβεν, ο Λιστ, ο μαθητής του Μότσαρτ Χούμμελ.

Τα μέλη του Transcription Ensemble πραγματοποίησαν τις σπουδές τους στην Ελλάδα και το εξωτερικό: στην Μουσική Ακαδημία του Τρόσσινγκεν, καθώς και σε Πανεπιστήμια Μουσικής και Τεχνών της Γερμανίας, των Η.Π.Α., της Αυστρίας και της Βρετανίας. Οι Κανδυλίδης, Γρίμπας και Ζαφρανάς έχουν επίσης διακριθεί σε διεθνείς διαγωνισμούς και έχουν λάβει μέρος σε πολλά μουσικά φεστιβάλ εντός και εκτός ελληνικών συνόρων. Ο βιολονίστας Γιώργος Κανδυλίδης και ο τσελίστας Χρήστος Γρίμπας είναι μόνιμα μέλη της Κρατικής Ορχήστρας Θεσσαλονίκης ενώ ο πιανίστας Νίκος Ζαφρανάς είναι ιδρυτικό μέλος του πιανιστικού συνόλου Piandaemonium. Το Transcription Ensemble έχει ακόμη στο ενεργητικό του συμμετοχές σε ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές παραγωγές, καθώς και σε πολλές μουσικοπαιδαγωγικές δράσεις.

O Βλαντίμιρ Μέντελσον όχι μόνο είναι ένας από τους πιο περιζήτητους ερμηνευτές της μουσικής δωματίου, αλλά και ένας δημιουργικός και παραγωγικός συνθέτης που γράφει για σόλο όργανα, ορχήστρες δωματίου, συμφωνικά σύνολα, σχήματα μουσικής δωματίου και χορωδίες. Επίσης, έχει συνθέσει μπαλέτα και παρτιτούρες για το θέατρο και τον κινηματογράφο. Προερχόμενος από οικογένεια με μακρά μουσική παράδοση, ο Μέντελσον μελέτησε βιόλα και σύνθεση στην πατρίδα του. Έχει καταξιωθεί, εδώ και πολλά χρόνια, τόσο ως σολίστ όσο και ως μέλος σχημάτων μουσικής δωματίου. Ως διακεκριμένος ερμηνευτής της βιόλας, εμφανίζεται συχνά σε διεθνή φεστιβάλ συνεργαζόμενος με λαμπρούς αστέρες του μουσικού στερεώματος. Από το 2002 είναι μέλος του περίφημου Κουαρτέτου Ενέσκου, με το οποίο έχει δώσει πολλές συναυλίες σε μεγάλες αίθουσες σε όλο τον κόσμο. Επιπλέον, ο Βλαντίμιρ Μέντελσον έχει λάβει μέρος σε πολλές παραγωγές γνωστών δισκογραφικών εταιρειών. Ασχολείται συστηματικά με τη διδασκαλία (Κονσερβατουάρ των Παρισίων, Χάγη, Έσσεν, Μπολόνια) και τακτικά δίνει σεμινάρια τελειοποίησης σε πολλές χώρες. Το προηγούμενο καλοκαίρι, δίδαξε σε master class που διοργανώθηκε στην Θεσσαλονίκη. Από το 2005, ο Βλαντίμιρ Μέντελσον είναι Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Φεστιβάλ Μουσικής Δωματίου του Κούμο (Φινλανδία).