Μέγαρο Μουσικής Αθηνών: Το μουσικό σαλόνι της Γεωργίας Σάνδη

Mια εκδρομή στο Παρίσι του 19ου αιώνα, σε ένα τοπίο απόλυτα ρομαντικό, φιλόξενο σε μεγάλες στιγμές της τέχνης και σε θρυλικά πάθη, μας …

προτείνει ο πιανίστας Δημήτρης Τουφεξής για το βράδυ της Δευτέρας 6 Φεβρουαρίου. 

Με τη μουσική του Φρεντερίκ Σοπέν και του Φραντς Λιστ ο ξεχωριστός Έλληνας πιανίστας δημιουργεί την ατμόσφαιρα, η οποία τροφοδότησε ένα από τα πιο θρυλικά πάθη στην ιστορία του ρομαντισμού, τη σχέση του ιερού αστέρα της δυτικής μουσικής Φρεντερίκ Σοπέν και της πρώτης μοντέρνας, απελευθερωμένης γυναίκας, Γεωργίας Σάνδη.

Ο Δημήτρης Τουφεξής θα παίξει στο πρώτο μέρος : βαλς(σε λα ύφεση μείζονα, ‘του αποχαιρετισμού’ & αρ.1 σε ρε ύφεση μείζονα, έργο 64), νυχτερινά(σε ντο δίεση ελάσσονα opus posthumous & έργο 48, αρ.1 σε ντο ελάσσονα), το πρελούδιο αρ.15 σε ρε ύφεση μείζονα, έργο 28 ‘της βροχής’, την Πολονέζα σε λα ύφεση μείζονα, έργο 53 ‘Ηρωική’ και την μπαλάντα αρ.4 σε φα ελάσσονα, έργο 52 του Σοπέν και στο δεύτερο: την Consolation αρ.3 σε ρε ύφεση μείζονα, την Liebestraum αρ.3 σε λα ύφεση μείζονα, τη Μεγάλη Σπουδή κατά Παγκανίνι σε μι ύφεση μείζονα, αρ.2, το Σονέτο 123 του Πετράρχη σε λα ύφεση μείζονα και το βαλς του Μεφιστοφελή του Λιστ. Η Κλειώ-Δανάη Οθωναίου θα διαβάσει αποσπάσματα από τα ημερολόγια του Σοπέν και του Λιστ και από κείμενα της Γεωργίας Σάνδη. Την επιμέλεια των κειμένων έχει κάνει ο Δημήτρης Τουφεξής.

Η εκδήλωση εντάσσεται στη Σειρά «Μουσικές βραδιές στην Αίθουσα Δημήτρης Μητρόπουλος».

Η σχέση του Σοπέν και της Σάνδη υπήρξε αντικείμενο διαμάχης, υποθέσεων και ρομαντικών εξιδανικεύσεων, από την πρώτη στιγμή που συναντήθηκαν το 1836 στο σαλόνι της ερωμένης του Φραντς Λιστ, Μαρί ντ’ Αγκούλ. Ήταν ίσως το πρώτο ειδύλλιο διασημοτήτων στην ιστορία και κράτησε δέκα χρόνια με εντάσεις και διακυμάνσεις που έκαναν το μύθο και την αλήθεια απόλυτα αξεδιάλυτο. Η σχέση τους άρχισε και τέλειωσε μέσα στο περιβάλλον των μεγάλων σαλονιών, αυτών των παρισινών ναών του 19ου αιώνα, όπου οι κυρίες της υψηλής κοινωνίας, του κόσμου, αλλά και των ηδονών άνοιγαν τις πόρτες τους στις τέχνες και τις προκλητικές παραβάσεις των ηθών της εποχής.

Σοπέν και Σάνδη ήταν και οι δυο διάσημοι στην εποχή τους και πρωταγωνιστικές φιγούρες του Ευρωπαϊκού Ρομαντισμού.
Εκείνος, καθιερωμένος δάσκαλος, πιανίστας, συνθέτης, γεννημένος στην Πολωνία το 1810 και εκπατρισμένος στο Παρίσι από το 1831 μέχρι το θάνατό του το 1847, ήταν μια διασημότητα των παρισινών σαλονιών.

Παραδειγματικός ρομαντικός, κομψός, ευαίσθητος, βαθειά καθολικός και συντηρητικός, με δυο μεγάλα πάθη: την Πολωνία και την τέχνη του. Η φυματίωση, που τον ταλαιπωρούσε από πολύ νωρίς, σφράγισε την ύπαρξή του, επηρέασε την προσωπικότητα και τη συμπεριφορά του και τον οδήγησε σε έναν πρόωρο θάνατο. Η μόνιμη σωματική του αδυναμία καθόρισε τον τρόπο που έβλεπε τον εαυτό του και τον τρόπο που τον έβλεπαν οι άλλοι και η Γεωργία Σάνδη, τον τρόπο που το μέλλον θα αποτιμούσε τον ίδιο και τη μουσική του.

Η Γεωργία Σάνδη ήταν το απόλυτο αντίθετο του Σοπέν. Γεννημένη στο Παρίσι το 1804, από καλή οικογένεια, βαφτίστηκε Αμαντίν Ωρόρ Λυσίλ Ντυπέν, άλλαξε το όνομά της όταν άρχισε τη λαμπερή λογοτεχνική της καριέρα, εγκατέλειψε τη γυναικεία περιβολή και υιοθέτησε το ανδρικό ντύσιμο, έγινε φλογερή σοσιαλίστρια, φεμινίστρια πριν το φεμινισμό, πολέμια της θρησκοληψίας και οπαδός της προόδου.

Για την Ευρώπη η Σάνδη ήταν το σύμβολο του Ρομαντισμού και του Φιλελευθερισμού, μοιραία, αντικείμενο πόθου και θαυμασμού όλων των διάσημων της εποχής και όταν συναντήθηκε με τον Σοπέν είχε ήδη ζήσει τη ζωή της με τρόπο αδιανόητο για την εποχή: παντρεύτηκε, μεγάλωσε δυο παιδιά, εγκατέλειψε τον άνδρα της, έγινε ερωμένη διάσημων λογοτεχνών και μουσικών, έγραψε χιλιάδες σελίδες λογοτεχνίας, δοκιμίων και θεάτρου και φρόντιζε την καριέρα και το όνομά της μέχρι το θάνατό της το 1876.

Αυτό το αταίριαστο ζευγάρι συνδέθηκε μέσα από τη δύναμη των αντιθέσεών του. Ο Σοπέν τρομοκρατήθηκε στην αρχή και προσπάθησε να την αποφύγει, η Σάνδη ένιωσε από την πρώτη στιγμή έλξη, «σύγχυση και ταραχή», όπως έγραψε η ίδια, κατάπληκτη γιατί «δεν παρασυρόμουν εύκολα». Έκανε εκείνη το πρώτο βήμα και ζήτησε από τον Λιστ να φροντίσει να συναντηθούν. Ο Λιστ στην αμφιλεγόμενη βιογραφία του για τον Σοπέν γράφει: « Ο Σοπέν έδειχνε να τρέμει την Μαντάμ Σάνδη περισσότερο από κάθε άλλη γυναίκα. Εκείνη κατάφερε να τον αποπλανήσει». Τον αποπλάνησε και τον  κατέκτησε χωρίς να παραδοθεί: «Δεν έχω καμιά επιθυμία να εγκαταλειφθώ σε ένα πάθος αν και ακόμα σιγοκαίει μια φωτιά στην καρδιά μου», έγραψε αργότερα.

Για τη Σάνδη ήταν ένας από τους πολλούς διάσημους άντρες της ζωής της – Αλφρέντ ντε Μυσέ, Φραντς Λιστ κ.α. Για τον Σοπέν η Σάνδη ήταν ο έρωτας της ζωής του, ερωμένη, μητέρα, νοσοκόμα, σύντροφος και μούσα. Μετά το τέλος της σχέσης τους, το 1847 δεν έγραψε σχεδόν τίποτα και πέθανε δυο χρόνια αργότερα. Στο ημερολόγιό του βρέθηκε ένας φάκελος με τα αρχικά Γ/Φ και μέσα μια μπούκλα από τα μαλλιά της.

Ο Δημήτρης Τουφεξής γεννήθηκε στην Αίγυπτο, όπου από την ηλικία των 3 ετών μυήθηκε στον κόσμο της μουσικής από τον πατέρα του. Σε ηλικία μόλις 10 ετών απέσπασε διπλή υποτροφία από την περίφημη Julliard School of Music της Νέας Υόρκης όπου πραγματοποίησε όλες τις μουσικές σπουδές του. Ενθουσίασε τους κριτικούς από το ντεμπούτο του κιόλας στο Carnegie Hall της Νέας Υόρκης και στο Kennedy Center της Ουάσινγκτον. Στη σταδιοδρομία του κέρδισε πολλές διακρίσεις και βραβεία όπως το Katherine Tuck, το βραβείο των New York Times, το Α\’ βραβείο στο Διεθνή Διαγωνισμό Πιάνου Three Rivers που επιχορηγείται από την Κρατική Ραδιοφωνία και της Συμφωνική του Πίτσμπουργκ καθώς και το βραβείο Wurlitzer και μάλιστα για 4 συνεχόμενες φορές.

Έχει δώσει εκατοντάδες ρεσιτάλ στις μεγαλύτερες αίθουσες της Αμερικής, της Ευρώπης και της Ασίας. Έχει εμφανιστεί ως σολίστ με τις πιο σημαντικές συμφωνικές ορχήστρες του κόσμου: της Ν. Υόρκης, της Βοστόνης, του Πίτσμπουργκ, της Χονολούλου, του Σιάτλ, του Σαν Φρανσίσκο, της Φλόριντα, της Πενσυλβάνια, της Δρέσδης, του Λονδίνου, της Γιουγκοσλαβίας, της Βιέννης, του Βουκουρεστίου, της Ρωσίας, της Ταϊβάν, της Ταϋλάνδης, του Μεξικού, της Κολομβίας, της Βραζιλίας, της Κύπρου, της Αυστραλίας, της Ελβετίας, της Αθήνας, της Θεσσαλονίκης κ.α. Έχει εμφανιστεί σε 50 Πολιτείες των ΗΠΑ, όπου πραγματοποιεί περιοδείες σε ετήσια βάση και έχει παίξει 10 φορές στο Λευκό Οίκο παρουσία του Προέδρου των Η.Π.Α., πάνω από 40 φορές στο Lincoln Center και αρκετές στον Ο.Η.Ε.

Το 2000 εμφανίστηκε με μεγάλη επιτυχία στο Wigmore Hall του Λονδίνου και αργότερα πραγματοποίησε περιοδεία στη Γερμανία με τη Φιλαρμονική της Δρέσδης. Έχει παίξει στα φεστιβάλ Caramoor (Ν. Υόρκη), Bar Harbor (Μέιν), Three Riνers (Πίτσμπουργκ) και Gina Bahauer (Χαλκιδική). Έχει επανειλημμένα εμφανιστεί ως σολίστ και με ορχήστρες στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.

Ο Δημήτρης Τουφεξής θυμάται πάντα τις συνεργασίες του με τους κορυφαίους μαέστρους Bernstein, Previn, Johannos, Maazel, Rudel, Katims, Fiddler, Schneider και Mehta, αλλά και με τους Sunshine, Spieth, Chung, Καρυτινό, Φιδετζή και Μιχαηλίδη.

Ο ίδιος έχει διευθύνει με επιτυχία τη Φιλαρμονική του Βουκουρεστίου, το Bradenburg Ensemble, τις Κρατικές Ορχήστρες Αθηνών και Θεσσαλονίκης, την Ορχήστρα Δωματίου του Λονδίνου, την Ορχήστρα Δωματίου L.V.C.o., την Ορχήστρα Δωματίου και τη Χορωδία του Αμερικανικού Κολλεγίου Ελλάδας (Deree), τις οποίες ίδρυσε και τη Feminarte.

Δίδαξε για πολλά έτη στο Lehigh University και το Moraνian University και για 2 έτη στο Julliard School of Music. Πρόσφατα έκανε στο Λονδίνο μια σειρά ηχογραφήσεων για το BBC και έχει πραγματοποιήσει περισσότερες από 360 τηλεοπτικές εμφανίσεις. Έχει ηχογραφήσει 5 δίσκους με τη “Musical Ηeήtage” στις Η.Π.Α., 3 με τη Phillips και έναν με το “Φίλιππο Νάκα” στην Ελλάδα. Το CD του “Romantic Piano Masterpieces Vol.I\’ με έργα Mendelssohn, Chopin και Liszt ήρθε πρώτο σε πωλήσεις το 1992 και εξαντλήθηκε.

Στο πιάνο, ο Δημήτρης Τουφεξής
σε έργα Σοπέν και Λιστ
Στην αφήγηση η Κλειώ-Δανάη Οθωναίου
με αποσπάσματα από κείμενα της Γεωργίας Σάνδη, του Σοπέν και του Λιστ