Η Μυθολογία του Διαδικτύου

Για το παρόν άρθρο της στήλης είχα επιλέξει να σας μεταφέρω  μια ιστορία που διάβασα στην έκδοση «Greek Rhapsody: Instrumental Music From Greece, 1905-1956» (μτφ.: «Ελληνική Ραψωδία: Οργανική Μουσική από την Ελλάδα, 1905-1956) του Βρετανού μουσικού και μουσικολόγου ερευνητή Tony Klein. (Έκδοση της Dust-To- Digital, 2013.)

Το χαρακτηρίζω «έκδοση» και όχι «βιβλίο» γιατί πρόκειται μεν για ένα βιβλίο 152 σελ. με σκληρό εξώφυλλο, το οποίο περιέχει όμως και δύο cd με συνολικά 42 ηχογραφήσεις οργανικής μουσικής από την περίοδο που αναφέρεται στον τίτλο.

Το είχα αποκτήσει και διαβάσει / ακούσει την περίοδο της πρώτης έκδοσης του και αυτές τις μέρες το διαβάζω ξανά. Από το αγγλικό πρωτότυπο καθώς δεν έχει πέσει στην αντίληψη μου κάποια ελληνική μετάφραση του. Μου τράβηξε λοιπόν την προσοχή η γουστόζικη ιστορία που κρύβεται πίσω από τον τίτλο του κομματιού «Ραφτάκι» του ουτίστα Αγάπιου Τομπούλη και ήθελα να σας την μεταφέρω.

Πριν αρχίσω να γράφω  έψαξα στο You Tube για το κομμάτι, τόσο για να το ακούσω και να μπω στο κλίμα, όσο και για να χρησιμοποιήσω το link στο τέλος του κειμένου.

Αμ δε…

Δεν λέω. Βρήκα ένα αριθμό ηχογραφήσεων από τις πολυάριθμες στις  οποίες είχε συμμετάσχει  ο Τομπούλης, βρήκα και μία από τις λίγες σόλο ηχογραφήσεις του, αλλά όχι το «Ραφτάκι». Ούτε ως «Ραστάκι» το βρήκα που είναι ο – εσφαλμένος – τίτλος με τον οποίο κατά καιρούς αναφέρεται. Δεν μπορώ να πω ότι ξαφνιάστηκα ιδιαίτερα μιας και μου έχει συμβεί στο παρελθόν αρκετές φορές να μην βρίσκω κάτι συγκεκριμένο που με ενδιαφέρει στο You Tube.

Αλλά δεν μπορώ να μην παρατηρήσω πόσο στρεβλή είναι η αντίληψη μας ως κοινωνία σε σχέση με το You Tube. Πόσες φορές έχουμε ακούσει ή/και χρησιμοποιήσει οι ίδιοι την έκφραση «στο You Tube βρίσκεις τα πάντα!» ;

Άφησα στην άκρη το You Tube και έψαξα να βρω, γενικά στο διαδίκτυο, οτιδήποτε αφορά στον Τομπούλη. Έκανα Google search με άλλα λόγια. Εδώ τα πράγματα ήταν ομολογουμένως πολύ καλύτερα. Βρήκα σε  διάφορες λιγότερο ή περισσότερο αξιόπιστες πηγές ευσύνοπτα λήμματα με βιογραφικά στοιχεία, φωτογραφίες, σκόρπιες πληροφορίες για αρκετές από τις ηχογραφήσεις του (στη μεγάλη πλειοψηφία τους αυτές που είχε κάνει με την τραγουδίστρια Ρόζα Εσκενάζυ με την οποία συνεργάζονταν σταθερά για μεγάλο χρονικό διάστημα) , καθώς και τις ηχογραφήσεις τις ίδιες σε διάφορες streaming πλατφόρμες. Στην ουσία όμως την παρτίδα σώζει μια πτυχιακή εργασία της φοιτήτριας τότε (2011) του Τ.Ε.Ι Άρτας, Μαρίνας Λιόντου-Μωχάμεντ  με θέμα «Ο Αγάπιος Τομπούλης στις ηχογραφήσεις των 78 στροφών». Αν δεν υπήρχε αυτή η – εντυπωσιακή στο πρώτο ξεφύλλισμα – εργασία, η αναζήτηση μου θα είχε ικανοποιητικά αποτελέσματα ως προς την ποσότητα αλλά όχι απαραίτητα ως προς την ποιότητα.

Επιπλέον θυμάμαι να έχω διαβάσει ένα εκτενέστερο άρθρο  για τον Τομπούλη στο διαδίκτυο πριν από αρκετά χρόνια. Το οποίο πάντως δεν εμφανίστηκε στην αναζήτηση μου. Κατέρρευσε λοιπόν και  έτερη κοινωνική αντίληψη που θέλει το διαδίκτυο να είναι ασφαλές ως προς το ότι,  αν υπάρχει κάτι εκεί, δεν θα «χαθεί» ποτέ. Πως όποτε θες θα κάνεις ένα search και θα βρεις το κείμενο που είχε διαβάσει και θες / χρειάζεσαι να το ξαναδιαβάσεις.

Ειδικά για αυτό το τελευταίο πάντως δεν ξαφνιάστηκα καθόλου καθώς έχω ιδία πικρή πείρα. Από τις κριτικές που είχαν δημοσιευθεί  για τα τρία πρώτα άλμπουμ μου (Hitch-Hyke, 1999-2003) καθώς και από τις συνεντεύξεις που είχα δώσει εκείνη την περίοδο σε διάφορα site της εποχής με αφορμή την κυκλοφορία τους, έχουν μείνει ελάχιστα πράγματα online. Τα υπόλοιπα έχουν πέσει  στη… μαύρη τρύπα του διαδικτύου, καθώς από τότε πάρα πολλά sites έχουν κατέβει, συμπαρασύροντας στο κενό και όλο το υλικό τους. Πολύ πρόσφατο παράδειγμα το αιφνίδιο κλείσιμο του Jumping Fish, χωρίς πρόβλεψη για την διατήρηση του υλικού του, με αποτέλεσμα αυτό να χαθεί για πάντα. Σε αντιδιαστολή, να αναφέρω εδώ το λαμπρό παράδειγμα του Mixtape.gr το οποίο αν και διέκοψε την λειτουργία του το 2014, εντούτοις όλο το υλικό του παραμένει ακόμη και σήμερα online. Και ξέρετε αυτό δεν είναι μόνο ζήτημα «πρόβλεψης» αλλά και ζήτημα ετήσιου κόστους.

Ολοκληρώνοντας τις παρατηρήσεις μου από την εμπειρία μου στο θέμα «Έρευνα στο Διαδίκτυο»  να προσθέσω και κάτι τελευταίο, επίσης σημαντικό: Το Google Search δεν λειτουργεί με τον τρόπο που λειτουργούσε μέχρι πριν λίγα χρόνια. Το διαπιστώνω συνέχεια, με διάφορες αφορμές και ιδιαίτερα κάθε φορά που το χρησιμοποιούμε για να συγκεντρώσουμε τα links των δημοσιευμάτων που αφορούν στις διάφορες κυκλοφορίες της Puzzlemusik, ώστε να φτιάξουμε για το αρχείο της εταιρείας την συγκεντρωτική Αποδελτίωση της κυκλοφορίας. Δεν εμφανίζονται στο search κείμενα τα οποία έχουμε δει και γνωρίζουμε ότι έχουν αναρτηθεί. Είναι πολύ συχνό φαινόμενο, υπάρχει και εξήγηση για αυτό αλλά δεν είναι της παρούσης. Σημασία έχει ότι το Google search δεν είναι το ίδιο αποτελεσματικό όσο ήταν κάποτε. Και άρα εκείνο το εκτενέστερο άρθρο για τον Τομπούλη που δεν μου εμφανίστηκε στο search και που δεν θυμάμαι τόσα χρόνια που πέρασαν που το είχα διαβάσει ή ποιος το είχε γράψει έχει εξαφανιστεί ή απλώς δεν εμφανίστηκε στην αναζήτηση μου; Τρέχα – γύρευε…

Θα μου πεις… τι σημασία έχει αν δεν βρήκες το «Ραφτάκι» του Τομπούλη στο You Tube από τη στιγμή που βρήκες άλλα δικά του; Και από τη στιγμή που το βρήκες σε υπηρεσία streaming; Και ορίστε μέχρι και πτυχιακή εργασία βρήκες – ας είναι καλά το διαδίκτυο -. Τι και αν κατεβαίνουν sites και χάνεται το υλικό τους; Τι κι αν το Google search δεν είναι τόσο αποτελεσματικό όπως κάποτε; «πάντα» κάτι θα βρεις.

Πράγματι «πάντα» κάτι θα βρεις. Θα μου επιτρέψετε όμως να κρατήσω τα εισαγωγικά στο «πάντα» και επομένως κάποιες  επιφυλάξεις για την υπεργενίκευση αυτή.

Το πρόβλημα που εντοπίζω δεν είναι ότι δεν θα τα βρεις όλα. Πουθενά και ποτέ δεν μπορείς / μπορούσες να τα βρεις όλα. Το πρόβλημα είναι ότι επικρατεί η γενικευμένη αντίληψη ότι αν ψάξεις στο διαδίκτυο θα τα βρεις πράγματι όλα.

Και μάλιστα κυριαρχεί η μυθολογία ότι θα βρεις όλα εύκολα, γρήγορα και χωρίς κόπο. Αποτέλεσμα αυτής της αντίληψης είναι και το ότι βλέπουμε τακτικά να αναπαράγονται , αστήρικτα συμπεράσματα, λάθη, προσωπικές απόψεις ως αντικειμενικά συμπεράσματα και άλλα ανάλογα. Υπάρχει η αντίληψη ότι στο διαδίκτυο δεν χρειάζεται να διαθέσεις και πολύ χρόνο για να έχεις αξιόπιστα αποτελέσματα. Αν το συνδυάσει κανείς αυτό με το γεγονός ότι το ψάξιμο για οτιδήποτε γίνεται κατά κανόνα με την ταχύτητα και τους όρους που ψάχνει κανείς στα πεταχτά για να θυμηθεί ή να μάθει κάτι πολύ απλό και καθημερινό όπως για παράδειγμα που είναι ο τάδε κινηματογράφος, τότε αντιλαμβάνεται κανείς την παθογένεια.

Η οποία με τη σειρά της οδηγεί σε παγιωμένες αντιλήψεις μικρών ή μεγάλων κοινωνικών ομάδων για συγκεκριμένα σημαντικά ή λιγότερο σημαντικά θέματα.

Οι οποίες αντιλήψεις ανάγονται σε «αντικειμενικές αλήθειες».

Κάτι σαν τα πρώτα χρόνια της τηλεόρασης όπου προκειμένου κάποιος να υποστηρίξει την αδιαμφισβήτητη και  αντικειμενική αλήθεια  της πληροφορίας που μετέφερε  έλεγε την εξής ατάκα:

«Μα… το είδα στην τηλεόραση!»

…

Τέλος πάντων. Που είχαμε μείνει; Α, ναι! Με αυτά και τα άλλα δεν σας είπα την ιστορία για το «Ραφτάκι».

Αλλά τελικά… πειράζει; Δεν πειράζει. Όλο και κάποια άλλη ιστορία για κάποιο άλλο τραγούδι θα βρεθεί  στο διαδίκτυο.

Photo Credit: Bill Selak