Ερωτύλος, εγωιστής, άπιστος, ανήθικος, τυραννικός και ακούραστος εραστής είναι μερικοί από τους χαρακτηρισμούς που έχουν δώσει στον Πάμπλο Πικάσο οι γυναίκες της ζωής του. Μοντέλα, εφήμερες ερωμένες, μητέρες των τεσσάρων παιδιών του και δυο νόμιμοι σύζυγοι πέρασαν από το κρεβάτι και τον καμβά του μεγάλου ζωγράφου μέσα από επεισοδιακές, αλλά και παθιασμένες σχέσεις. Όλες όμως συμφωνούν σε ένα πράγμα: Ο Πάμπλο Πικάσο ήταν ένας εραστής με ανεξάντλητη λίμπιντο, ένας ζωγράφος με θεόσταλτο ταλέντο και ένας άνθρωπος με μαγνητικό χαρακτήρα.
Ο Πάμπλο Ρουίθ ι Πικάσο (Pablo Ruiz y Picasso, 25 Οκτωβρίου 1881 – 8 Απριλίου 1973) γεννήθηκε στη Μαλάγα της Ισπανίας και θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους ζωγράφους του 20ου αιώνα. Είναι γνωστός ως ένας από τους κεντρικούς θεμελιωτές του κυβισμού και ένας από τους ιδρυτές του κολλάζ. Το έργο του είχε τεράστια ποικιλομορφία και συνδυάζει διαφορετικά στυλ ζωγραφικής. Ένα από τα βασικά θέματα του ζωγραφικού του ενδιαφέροντος ήταν: Οι γυναίκες.
Μούσες και Ερωμένες
Η ταραχώδης ιστορία της πρώτης μεγάλης αγάπης του Πικάσο ξεκινάει το 1916. Ο Ζαν Κοκτώ του ζητά να ζωγραφίσει το σκηνικό για μια παράσταση μπαλέτου, και εκεί αντικρίζει την Ρωσίδα μπαλαρίνα Όλγα Τσέλκοβα. Ήταν έρωτας με την πρώτη ματιά. Ο ιδιαίτερος χαρακτήρας του Πικάσο γοητεύει την νεαρή πρίμα μπαλαρίνα και τελικά την κατακτά. Γίνονται ένα άκρως ερωτευμένο ζευγάρι, παντρεύονται το 1918 και αποκτούν έναν γιο, τον Πάουλο. Οι αλκυονίδες μέρες δεν κρατούν πολύ. Από τη μία έχουμε έναν αντισυμβατικό και μποέμ Ισπανό καλλιτεχνική –και επανειλημμένα άπιστο σύζυγο- και από την άλλη μία μεσοαστή Ρωσίδα, καταγόμενη από μία συντηρητική οικογένεια στρατιωτικών. Η ρήξη είναι αναμενόμενη.
Μαρί Τερέζ Γουόλτερ
Ενώ ο Πικάσο αλλάζει τις ερωμένες του την μία μετά την άλλη, η απατημένη Όλγα οδηγείται σε ψυχολογική κατάρρευση. Η σταγόνα που ξεχειλίζει το ποτήρι είναι η γνωριμία του Πικάσο με την ξανθιά καλλονή Μαρί Τερέζ Γουόλτερ. Εκείνος είναι 46 και εκείνη 17. Ο μεγάλο γυναικοκατακτητής καταφέρνει να ρίξει στο κρεβάτι του την ανήλικη Μαρί Τερέζ μόλις μία βδομάδα μετά την γνωριμία τους. Από τότε ο Πικάσο έφευγε από την ερωτική τους κλίνη μόνο για να ζωγραφίσει. Αλλά και εκεί πάλι την ερωμένη του συναντούσε, καθώς ζωγράφιζε κυρίως πορτρέτα της.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Το Όνειρο (Le Rêve – The Dream)
Ένα από αυτά τα πορτρέτα – εξομολογήσεις ερωτικής λαγνείας- είναι και ο πίνακας Το Όνειρο (Le Rêve – The Dream), που φιλοτέχνησε ο κυβιστής ζωγράφος το 1932. Ο πίνακας απεικονίζει την 22χρονη τότε Μαρί Τερέζ και λέγεται πως δημιουργήθηκε μέσα σε ένα μόνο απόγευμα (24 Ιανουαρίου), σε μία στιγμή μεγαλοφυούς έμπνευσης, αλλά και έντονης ερωτικής λίμπιντο. Το ερωτικό περιεχόμενο του πίνακα έχει τονισθεί από πολλούς ιστορικούς τέχνης, με μερικούς να επισημαίνουν πως ο Πικάσο έχει ζωγραφίσει ένα όρθιο αντρικό μόριο (πιθανώς συμβολίζει το δικό του), στο αναποδογυρισμένο πρόσωπο του μοντέλου. Η στάση των χεριών δεν αφήνει πολλές αμφιβολίες για το είδος του ονείρου.
Ο πίνακας, πέρα από το γεγονός πως είναι ένα αδιαμφισβήτητο αριστούργημα, έγινε διάσημο και εξαιτίας μίας γκάφας ενός από τους κατόχους του. Ο μεγιστάνας του καζίνο, ο Στιβ Γουίν, έσκισε με τον αγκώνα του το έργο, δημιουργώντας άνοιγμα 15 εκατοστών στον καμβά, όταν πήγε να δείξει το απόκτημα του με αλαζονική περηφάνια στους φίλους του. Ωστόσο, το έργο συντηρήθηκε και μεταπωλήθηκε έναντι 155 εκατομμυρίων δολαρίων, κερδίζοντας μία θέση ανάμεσα στα πιο ακριβά έργα του Πικάσο.
Η συμβίωση με την Μαρί Τερέζ ήταν η πιο ευτυχισμένη περίοδος της ζωή τους Πικάσο και η πιο δημιουργική. Η Μαρί Τερέζ μετακομίζει σε ένα σπίτι κοντά στην οικία που διέμενε η οικογένεια του, ώστε ο ζωγράφος κάθε πρωί να μπορεί να εγκαταλείπει την επίσημη σύζυγο του και να τρέχει προς την νέα του αγαπημένη. Λίγο αργότερα ζουν μαζί και αποκτούν μία κόρη την Μάγια, η οποία και θα αποτελέσει η μεγάλη αδυναμία του ζωγράφου.
Η λίστα με τις κατακτήσεις δεν έχει τελειωμό
Παρά την ειλικρινή αγάπη του Πικάσο για τη Μαρι Τερέζ, ο μεγάλος καλλιτέχνης είχε την απιστία στο αίμα του. Επόμενο θύμα της γοητείας του είναι η Γιουγκοσλάβα Ντόρα Μάαρ. Ο Μαρί Τερέζ ανακάλυψε τυχαία την Ντόρα στο στούντιο του, και ο αμετανόητος γόης τις προκάλεσε να παλέψουν για το ποια θα τον κρατήσει. Νικήτρια αναδείχθηκε η Ντόρα Μαάρ, για τον χάσει λίγο χρόνια αργότερα από την 21χρονη Φρανσουάζ Ζιλό. Όταν η Ντόρα ανακάλυψε την απιστία του μεταφέρθηκε σε ψυχιατρική κλινική με νευρικό κλονισμό. Δήλωσε λίγο αργότερα: «μετά τον Picasso, ο Θεός», και δεν σύναψε ξανά ερωτικές σχέσεις με άλλον άντρα.
Η δυναμική Φρουνσουάζ Ζιλο του χάρισε δυο παιδιά, αλλά δεν άντεξε τον άπιστο και κυριαρχικό Πικάσο. Τον εγκατάλειψε το 1951 λέγοντας την προφητική ρύση: «Ο μόνος τρόπος να σωθείς από τον Πικάσο είναι ένας: Εγκαταλείποντάς τον! Και δεν έχω ούτε μια στιγμή μετανιώσει γι’ αυτό». Τελευταία στην λίστα είναι η 27χρονη Ζακλίν Ροκ, με την οποία συζούσε είκοσι χρόνια. Την ζωγράφιζε ακατάπαυστα μέχρι το τέλος της ζωής του. Ο μόνος λόγος που δεν την παράτησε για μία άλλη γυναίκα ήταν γιατί τον πρόλαβε ο θάνατος, σε ηλικία 92 ετών.
Όλα για τις Γυναίκες και όλες οι Γυναίκες για μένα
Αν παρατηρήσει με προσοχή κάποιος το έργο του Πικάσο θα αντιληφθεί πως η γυναικεία φιγούρα αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του. Αλλά όχι οποιαδήποτε γυναικεία φιγούρα, αλλά οι φιγούρες των γυναικών που ο ίδιος κατείχε. Σαγηνευμένος από τις γυναίκες που τον αγαπούσαν με τρέλα, ο Πικάσο δεν ζωγράφιζε τυχαία μοντέλα. Αντίθετα η ζωογόνος δύναμη της ζωγραφικής του ήταν οι δικές του γυναίκες, που θα έφταναν γι΄αυτόν μέχρι την άκρη του κόσμου. Ο Πικάσο ήταν ο λατρευτής των αγαπημένων του, αλλά και ο βασανιστής τους. Χαρακτηριστικές είναι δύο φράσεις που αποδίδονται στον Πικάσο, «Κάθε φορά που αλλάζω γυναίκα πρέπει να καταστρέψω την προηγούμενη» και «για μένα υπάρχουν δύο είδη γυναικών: οι βασίλισσες και τα χαλάκια της πόρτας».
Ένα άγαλμα στον τάφο του Πικάσο
Από το κρεβάτι του Πικάσο πέρασαν αμέτρητες γυναίκες. Ωστόσο, μόνο οι παραπάνω άφησαν ένα βαθύ και μοναδικό αποτύπωμα στον ίδιο και στο έργο του. Πέρα από την Φρανσουά Ζίλο, που τον εγκατέλειψε, όλες οι άλλες καταστράφηκαν από την ολέθρια σχέση τους με τον Πικάσο. Η Μαρί Τερέζ κρεμάστηκε, η Ζακλίν Ροκ αυτοκτόνησε με όπλο, ενώ η Όλγα Τσέλκοβα και η Ντόρα Μάαρ τρελάθηκαν.
Ωστόσο, στον τάφο του τον συντροφεύει μόνο μία, ίσως η μεγαλύτερη του αγάπη. Είναι η Μαρί Τερέζ Γουόλτερ, της οποίας το άγαλμα κοσμεί το στερνό «κρεβάτι» του μεγάλου καλλιτέχνη. Το άγαλμα είχε δημιουργηθεί το 1933 και τοποθετήθηκε πάνω στο τάφο του Πικάσο. Είναι μία φιγούρα της Μαρί Τερέζ, αρκετά πανομοιότυπη με μία που υπάρχει και στον διάσημο πίνακα του “Guernica”. Το επισφράγισμα της αιώνιας αγάπης της Μαρί Τερέζ προς τον Πικάσο ήρθε λίγο καιρό μετά τον θάνατο. Μην μπορώντας να ζήσει χωρίς αυτόν, αυτοκτονεί. Είχαν περάσει 50 χρόνια από την πρώτη τους γνωριμία.
Το έργο αυτή την στιγμή βρίσκεται στην ιδιωτική συλλογή του Steven A. Cohen.
