Ο Βασίλης Ζιώγας, ένας από τους ποιητικότερους Έλληνες συγγραφείς έγραψε ένα υπερρεαλιστικό έργο με κεντρική ηρωίδα την Αντιγόνη, την κόρη μιας οικογένειας που προσπαθεί να κάνει την καλύτερη συμφωνία και να την προξενέψει στον υποψηφίο γαμπρό, τον Δάσκαλο. Μέσα από το έργο ο Ζιώγας μας φανερώνει με τον δικό του τρόπο, άλλοτε κωμικό άλλοτε τραγικό, τις οικογενειακές σχέσεις, τον γάμο, τον έρωτα και τον θάνατο.
Η Εύα Βλασσοπούλου σκηνοθετεί και πρωταγωνιστεί στο “προξενιό της Αντιγόνης” και μας μιλάει για το έργο και τον Βασίλη Ζιώγα, μέσα από τη δική της σκηνοθετική και ερμηνευτική ματιά.
Στις 2 Μαρτίου έκανε πρεμιέρα στο Θέατρο του Νέου Κόσμου το έργο του Βασίλη Ζιώγα, Το προξενιό της Αντιγόνης, στο οποίο υπογράφετε τη σκηνοθεσία. Πώς και γιατί επιλέξατε το συγκεκριμένο έργο;
Το έργο αυτό μου το πρότεινε ο Βασίλης Βηλαράς που παίζει κιόλας στην παράστασή μας. Όταν το πρωτοδιάβασα, ενώ μου άρεσε πολύ το κομμάτι της κωμωδίας δυσκολεύτηκα με τον τρόπο ανάπτυξης της πλοκής, την ταχύτητά του κυρίως, αλλά και την αλλαγή κλίματος σε κάτι πιο τραγικό. Όμως αφού έκανα την ερευνά μου γύρω από το έργο και τον συγγραφέα, τον Βασίλη Ζιώγα, επέστρεψα πίσω στο κείμενο με μεγαλύτερη ψυχραιμία και εμπιστοσύνη. Έτσι άρχισε και αυτό να μου φανερώνει σιγά σιγά όλες τις πτυχές του, τις υπαρξιακές προεκτάσεις του έργου, τις κρυμμένες σκέψεις και θέσεις του Ζιώγα, το νοιάξιμό του για τους χαρακτήρες, αλλά και την καυστική ματιά του γύρω από κοινωνικά κατεστημένα.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Το έργο γραμμένο το 1958 μας περιγράφει μία ιστορία γύρω από το το προξενιό της Αντιγόνης, μιας κόρης που η οικογένειά της πίστευε ότι έπρεπε να παντρευτεί κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες. Μπορείτε να μας περιγράψετε με λίγα λόγια τους χαρακτήρες του έργου, ώστε να μας δώσετε μια μικρή εικόνα του οικογενειακού περιβάλλοντος και των συνθηκών της εποχής;
Ξεκινώντας από τον Πατέρα ο οποίος στο δικό μας διάβασμα είναι το πρόσωπο που αντιπροσωπεύει όσο γίνεται πιο ειλικρινά και με τρυφερότητα την ίδια την Αντιγόνη περνάμε στην Θεία η οποία ως η πλούσια της οικογενείας, βρίσκεται σ’ αυτήν την κατάσταση για ιδιοτελείς λόγους.
Ο Στρατηγός, θείος της Αντιγόνης και αδελφός της θείας, είναι ένας στρατηγός εν αποστρατεία και παρότι έχει δύναμη λόγο επαγγέλματος και εκπαίδευσης, φαίνεται να είναι ο πιο καταπιεσμένος απ’ όλη αυτήν την κατάσταση και ίσως γενικά από την μέχρι τώρα ζωή του. Ο Προξενητής είναι ένας μυστήριος χαρακτήρας, φαινομενικά απρόσιτος και αποστασιοποιημένος όμως και αυτός για τους δικούς του λόγους γίνεται ανασφαλής και ευάλωτος.
Μετά είναι ο Δάσκαλος, που αυτοχαρακτηρίζεται ηλίθιος αλλά δεν είναι πραγματικά αυτό. Είναι κάποιος που πιστεύει σε συστήματα έξω από κοινωνικές νόρμες, κοντά στην φύση και την ελευθερία του ατόμου. Τέλος, είναι η Αντιγόνη. Ένα ονειροπόλο, ρομαντικό πλάσμα που γίνεται αντικείμενο στα χέρια της οικογενείας της.
Σε μια Ελλάδα που έχει περάσει δύσκολα πόση σημαντική ήταν η αποκατάσταση της κόρης εκείνη την εποχή; Η κόρη ήταν βάρος στην οικογένεια, οπότε έπρεπε να φύγει γρήγορα από το σπίτι, ήταν όμως και ντροπή να πεθάνει γεροντοκόρη; Και από την άλλη πλευρά πόσο σημαντική ήταν η παντρειά για ένα άντρα; Στο έργο ο υποψήφιος γαμπρός είναι Δάσκαλος, ένα πρόσωπο που συνήθως χαίρει της εκτίμησης της κοινωνίας, πόσο δύσκολο ήταν γι αυτόν να βρει σύζυγο;
Οι κόρες έπρεπε να “δοθούν” από την οικογένειά τους σε μια άλλη για να μεταβιβάσουν σ’ αυτήν την ευθύνη και το βάρος που είχε ένα κορίτσι στο σπίτι κυρίως από οικονομική σκοπιά. Η ποιότητα του κοριτσιού εξαρτιόταν από το πόσο εμπορεύσιμή ήταν. Αντιθέτως, οι άντρες δεν κουβαλούσαν τέτοιο κοινωνικό βάρος. Ο Δάσκαλος του έργου μας προσδιορίζεται πιο πολύ από την ιδιοσυγκρασία του, αυτό που ονομάζει ηλιθιότητα, παρά από την επαγγελματική του ιδιότητα.
Ο Ζιώγας μέσα από το έργο τι είναι αυτό που θέλει να προβάλει περισσότερο στο κοινό; Τις οικογενειακές σχέσεις, τη θέση της γυναίκας, το παράλογο της εποχής; Και με ποιους τρόπους μας φέρνει πιο κοντά στην πραγματικότητα που δημιουργεί;
Ο Ζιώγας καταφέρνει και χωράει σε ένα μονόπρακτο σκέψεις και σχόλια για τις οικογενειακές σχέσεις, την θέση της γυναίκας, το παράλογο της εποχής, την σύγκρουση παλιού και καινούργιου, την φύση και την παρέμβαση του ανθρώπου σ’ αυτήν, την θρησκεία, την ασυνεννοησία, την ιδιοτέλεια και τον εγωισμό, τον έρωτα, το σεξ, το θάνατο, την κοινωνική υποκρισία, την αγάπη. Όλα αυτά τα προτείνει, τα εκθέτει χωρίς όμως να τα επιβάλει. Τα αφήνει ελεύθερα σ’ ένα μη ρεαλιστικό πλαίσιο για να πάρουν μορφή και υπόσταση ανάλογα τον εκάστοτε θεατή.
Υπάρχουν στοιχεία στο έργο που το φέρνουν πιο κοντά στο σήμερα; Το προξενιό υπάρχει ακόμα για τους ίδιους λόγους που υπήρχε και παλαιότερα; Στην Ελλάδα του 2018 η γυναίκα προσφέρεται ακόμα ως “προϊόν” ανάμεσα σε συμφωνίες αντρών;
Τα στοιχεία που το φέρνουν κοντά στο σήμερα δεν έχουν να κάνουν με το έθιμο του προξενιού. Δεν πιστεύω ότι το προξενιό υπάρχει στην Ελλάδα στο ίδιο μέγεθος και τρόπο. Έχουν όμως σίγουρα μείνει κατάλοιπα αυτού του τρόπου σκέψης στην κοινωνία, την οικογένεια, τους άντρες και δυστυχώς στις ίδιες τις γυναίκες. Θα πάρει αρκετό χρόνο ώστε αυτά τα κατάλοιπα να εξαλειφθούν και να μετατραπούν σε κάτι ισότιμο που θα έχει ως βάση τον σεβασμό στην αξία του ατόμου και των επιλογών του ανεξαρτήτως φύλου.
Ποιά είναι η δική σας ματιά στο έργο τόσο από το ρόλο της σκηνοθέτη, αλλά και ως ηθοποιός της παράστασης;
Ως σκηνοθέτης διεκδίκησα πολύ να φέρω την Αντιγόνη ως υπαρκτό πρόσωπο με λόγο και με ελευθερία επιλογών στην διαδικασία του προξενιού. Εξάλλου αυτό αφορούσε κυρίως αυτήν. Ήθελα επίσης να καταλάβω και συναισθανθώ όλα τα πρόσωπα και να μην τα περιορίσω σε στερεότυπα. Σαν ηθοποιός προσπάθησα να καταλάβω τα όρια του μη ρεαλιστικού στην υποκριτική χωρίς να πάμε στην περιοχή του γκροτέσκου. Πόσο λειτουργικά εξωστρεφείς μπορούμε να είμαστε χωρίς να χάνουμε λεπτομέρειες.
Στο Θέατρο του Νέου Κόσμου είχατε παρουσιάσει το 2016 το πρώτο σας θεατρικό έργο (κείμενο και σκηνοθεσία) με τίτλο “Συγκρουόμενα”. Υπάρχει κάποιο νέο έργο που περιμένει να υλοποιηθεί; Το καλοκαίρι θα σας βρει να σκηνοθετείτε κάποια παράσταση;
Δεν γνωρίζω ακόμα ακριβώς τα επόμενα σχέδια. Ακόμα διεκδικώ να καταλάβω τον δικό μου χρόνο παραγωγής υλικού από τη μια παράσταση στην άλλη.
Η παράσταση “Το προξενιό της Αντιγόνης“, σε σκηνοθεσία Εύας Βλασσοπούλου ανεβαίνει από τις 2 Μαρτίου στο Θέατρου του Νέου Κόσμου, Τετάρτη έως Κυριακή.
Περισσότερες πληροφορίες για την παράσταση: «Το προξενιό της Αντιγόνης» στο Θέατρο του Νέου Κόσμου – Έως 1/4/2018
