Μίνα Παπαθεοδώρου- Βαλυράκη: Οι διαδρομές στην τέχνη και την ζωή εμπεριέχουν διασταυρώσεις

Πλήθος τιμητικές διακρίσεις και πολυάριθμες εκθέσεις σε Ευρώπη και Αμερική συνθέτουν το βιογραφικό της Μίνας Παπαθεοδώρου – Βαλυράκη, που μοιάζει με εντυπωσιακό «πυροτέχνημα».

Έργα της κοσμούν χώρους στην Ελλάδα και στο εξωτερικό όπως: Εθνική Πινακοθήκη Αθηνών, Μουσείο ASAMA της Ακαδημίας των Σπορ στην Αλαμπάμα των ΗΠΑ, National Museum of Women in the Arts στην Ουάσινγκτον, Τράπεζα Πειραιώς, Εθνική Τράπεζα, Μουσείο Βορρέ, Ολυμπιακό Μουσείο της Λωζάνης, Μουσείο της Βαρκελώνης, κτίριο του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη, Μουσείο Automobili Lamborghini στην Ιταλία, Πινακοθήκη Αβέρωφ, Μουσείο Jean Todt – Ferrari, καθώς και γραφεία εταιρειών όπως οι FIAT, Ferrari, Lamborghini, Mercedes κ.ά.

Μετά την παρουσία της στην Art Athina 2013 με το μνημειώδες έργο των 12 μέτρων «Γερανοί Suns in the Sunset» παρουσιάζει στην Σύρο – τόπο έμπνευσης γι’ αυτήν, από την δεκαετία του 1990- την αναδρομική της έκθεση, που φέρει τον τίτλο MINA P.V. «Ταξίδια – Διασταυρώσεις».

Λίγο πριν τα εγκαίνια της έκθεσης, η διεθνώς αναγνωρισμένη εικαστικός, μας μίλησε για την Σύρο, για τον δάσκαλό της Γιάννη Μόραλη, για ταξίδια, διασταυρώσεις και συναντήσεις.

Συνέντευξη: Ερριέττα Μπελέκου

Culturenow.gr: Πηγαίνοντας λίγο πίσω το χρόνο, πότε δημιουργήθηκε μέσα σας η επιθυμία-ανάγκη να ασχοληθείτε με τη ζωγραφική;

Μινα Παπαθεοδώρου- Βαλυράκη: Η επιθυμία μου ή μάλλον η αφορμή μου να εκφραστώ μέσω της ζωγραφικής ξεκίνησε γύρω στα 12. Στην πρώτη γυμνασίου, στο Αρσάκειο Ψυχικού.

Cul. N.: Υπάρχει κάτι που έχει χαραχτεί στη μνήμη σας από την εποχή που βρισκόσασταν στο εργαστήριο του Γιάννη Μόραλη ή κάποια συμβουλή του που σας συντροφεύει μέχρι τώρα;

Μ. Π- Β.: Ο δάσκαλος μου ο Γιάννης Μόραλης μου έχει δώσει τόσα πολλά εφόδια. Γύρω από τη σύνθεση, γύρω από την σεμνότητα και το ήθος και την εργατικότητα. Η καθημερινή του παρουσία στο εργαστήριο mas όταν φοιτούσα στο Πολυτεχνείο στην Ανωτάτη Καλών Τεχνών και η στήριξη στον κάθε μαθητή είναι παροιμιώδης. Αυτό που θυμάμαι με τόση νοσταλγία είναι ότι μετά την σχολή τον συνόδευα με το αυτοκίνητο μου στην Δεινοκράtous στο atelier του ή στο Brasil στην Βουκουρεστίου όπου συναντούσε τον Ελύτη.

Cul. N.: Ερχόμενοι στο σήμερα, το Σάββατο 26 Ιουλίου ανοίγει τις πύλες της η Πινακοθήκη Κυκλάδων στη Σύρο, για να υποδεχτεί την έκθεση σας με τίτλο «Ταξίδια – Διασταυρώσεις». Πως προέκυψε η ιδέα γι’ αυτή την έκθεση και επιλέχθηκε ο τόπος που θα παρουσιαστεί –που αποτελεί και τόπο έμπνευσης για σας από την δεκαετία του ’90- ;

Ποια είναι η ιστορία που «αφηγούνται» τα έργα που απαρτίζουν την έκθεση και οι θεματικές ενότητες στις οποίες εντάσσονται; Υπάρχει μία αόρατη ή ορατή γραμμή που τα συνδέει και τα ξεχωρίζει από ολόκληρη την εικαστική σας δημιουργία;

Μ. Π- Β.: Η αναδρομική μου έκθεση στην Πινακοθήκη Κυκλάδων με τίτλο «Ταξίδια-διασταυρώσεις», ήταν ένας σχεδιασμός έκθεσης για το 2013 στη Σύρο, μετά την παρουσίαση του έργου “Suns in the Sunset” στην Art Athina 2013 σε συνεργασία με τον Εικαστικό Κύκλο.

Η Σύρος είναι αγαπημένος μου προορισμός, σημαντικών εμπνεύσεων στην πορεία του έργου μου. Τα ιστορικά ναυπηγεία τα μελετώ, τα δουλεύω από την δεκαετία του ’90, τα έχω δείξει πολλές φορές και πιστεύω ότι ήταν ώρα να έρθουν και στον χώρο τους  “in situ”, όπου γεννήθηκε και προέκυψε το «ερέθισμα» και η «πρόκληση». Ο προσδιορισμός και ορισμός της έκθεσης «Ταξίδια-διασταυρώσεις» εμπεριέχει ακριβώς αυτό, την έννοια «Διασταυρώσεις προορισμών-διασταυρώσεις του εικαστικού θέματος αμιγώς, διασταυρώσεις πολιτισμών», συναντήσεις-συμπτώσεις. Το μήνυμα είναι ευρύτερο και κατανοητό φαντάζομαι. Τα έργα δεν είναι απλές «απεικονίσεις» αλλά καταγραφές καταστάσεων. Οι διασταυρώσεις των υλικών στις γέφυρες και οι κάθετες των γερανών που με την κίνησή τους διασταυρώνονται, είναι για εμένα πρόκληση για δημιουργία.

Η κίνηση της ανθρώπινης φιγούρας, στην προκειμένη περίπτωση των αθλητών και ο αγώνας-το ταξίδι που διανύουν για να σπάσουν τα όρια είναι οπτική και εσωτερική πρόκληση.  Το ίδιο συμβαίνει με τα μονοθέσια της F1 (Formula 1). Η φόρμα τους ως σχεδιασμός και η ταχύτητα σε συνδυασμό με τον ήχο, στη διάρκεια της κούρσας στο track race, υπήρξε ύψιστο ερέθισμα από την δεκαετία του 1980 και όλα τα χρόνια που παρακολουθούσα Formula 1 στο Μονακό και στη Monza.

Εδώ λοιπόν στην Πινακοθήκη των Κυκλάδων στο Παλιό Τελωνείο της Σύρου, έχω την ευκαιρία λόγω της ιδιαιτερότητας του χώρου να παρουσιάσω αυτές τις θεματικές σε συνδυασμό με τις μεταξύ τους «διασταυρώσεις-ταξίδια» σκηνοθετημένα με έναν συγκεκριμένο τρόπο παρουσίασης «Σαν σε σκοτεινή αίθουσα».

 Cul. N.: Το προσωπικό καλλιτεχνικό σας «ταξίδι» ιχνηλατεί το βιομηχανικό, το αστικό και το φυσικό περιβάλλον, με «συνοδοιπόρους» τα έντονα χρώματα, τις γραμμές που διασταυρώνονται και τις εναλλαγές των αντιθέσεων. Κάνοντας την προσωπική σας αναδρομή, πόσο έχουν διαφοροποιηθεί τα κίνητρα, τα ερεθίσματα, οι τεχνικές και οι αναζητήσεις σας, με την πάροδο του χρόνου;

Μ. Π- Β.: Πιστεύω ότι με την πάροδο του χρόνου έχω την ανάγκη να ανατρέχω και να αναθεωρώ ή να επαναπροσδιορίζω ότι μου διέφευγε ή περνούσε πιο ελαφρά στο υποσυνείδητο ,με αποτέλεσμα μιας καινούριας μελέτης σε ότι μου είχε διαφύγει από την πιο ενδελεχή παρατήρηση και καταγραφή.

Cul. N.: Έχετε μία επιτυχημένη εικαστική δραστηριότητα σε Ευρώπη και Αμερική, που έχει λάβει παγκόσμια αναγνώριση και συγκεντρώνει παντού επαινετικά σχόλια και τιμητικές διακρίσεις. Μπορείτε να συγκρίνετε τα ελληνικά δεδομένα με τα ξένα, στον χώρο της Σύγχρονης Τέχνης, όσον αφορά την αντιμετώπιση του καλλιτέχνη και της δουλειάς του;

Μ. Π- Β.: Δεν υπάρχει μέτρο σύγκρισης γιατί η Ελληνικη εικαστική σκηνή είναι πολύ περιορισμένη. Οι φωτεινές περιπτώσεις είναι πολύ μεμονωμένες και όχι συλλογικά κινήματα ή ρεύματα. Αλλά ακόμα σ’ αυτή την μικρή σε εύρος Ελληνική αγορά, η αντιμετώπιση είναι χωρίς μακροπρόθεσμο ενδιαφέρον και το promotion εκ μέρους των Art Dealers και γκαλερί είναι πολύ ερασιτεχνικό.

Cul. N.: Τι αντιπροσωπεύει για σας προσωπικά η τέχνη και ποια είναι η κινητήριος δύναμή σας;

Μ. Π- Β.: Η τέχνη είναι παρατήρηση, έρευνα, είναι συναίσθημα που καταγράφεται, είναι εικαστικές καταστάσεις που εκφράζονται  με διάφορους τρόπους. Είτε αυτό είναι δημιουργία-μεσω της μουσικης, σύνθεση εικαστική, υποκριτική στο θέατρο κτλ.

Cul. N.: Κλείνοντας, με την αναδρομική έκθεση στη Σύρο ένας κύκλος ολοκληρώνεται και αρχίζει ένας άλλος ή περιμένετε ένα ερέθισμα για νέες δημιουργικές στιγμές πάνω στην ίδια θεματογραφία; Υπάρχει στα άμεσα σχέδιά σας κάποια επόμενη «διαδρομή»;

Μ. Π- Β.: Είπαμε ότι οι διαδρομές στην τέχνη και την ζωή εμπεριέχουν ΔΙΑΣΤΑΥΡΩΣΕΙΣ.

Η Πινακοθήκη Κυκλάδων στην Ερμούπολη της Σύρου θα φιλοξενήσει, από τις 26 Ιουλίου έως και τις 27 Αυγούστου, την αναδρομική έκθεση της ζωγράφου Μίνας Παπαθεοδώρου- Βαλυράκη, με τίτλο MINA P.V. «Ταξίδια – Διασταυρώσεις»,«Journeys – Intersections».