ΤΟ ΑΙΓΑΙΟ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΕΙΧΝΕΙ ΤΟ ΔΡΟΜΟ:Από τον Θέμη Ροδαμίτη

Δεν υπάρχει άλλος τόπος στον κόσμο που να φωτίζει με τόση δυναμική το κεφάλαιο του πολιτισμού από αυτόν του Αιγαίου…

Όχι μόνο για την ιστορία του, που είναι τόσο μακρινή και χαρακτηριστική ως προς τις ρίζες του πολιτισμού μας, αλλά και γιατί ο γεωγραφικός αυτός χώρος καταργεί τη συμβατότητα και ανοίγει ένα παράθυρο με θέαση προς την ακριβή στιγμή ή τη μόνη ηθική που δεν είναι παρά μια συνεχής αναγωγή στο πιο απλουστευτικό «είναι» μας, όπως λέει ο Οδυσσέας Ελύτης. Στο χώρο λοιπόν αυτόν, όπου οι αισθήσεις απελευθερώνονται από τους αριθμούς, όπου η απώλεια αφήνεται με το πιο φυσικό τρόπο για να δώσει χώρο στη χαρά, τον έρωτα και τη δημιουργία έχουμε την ευκαιρία να στήσουμε ένα εργαστήρι πολιτισμού όλο το χρόνο, που θα γεννά ό,τι πιο άμεσο, πνευματικό και ζωτικό φωλιάζει στις στριμωγμένες στην πόλη ψυχές μας.

Θέλω να πω εδώ ότι υπάρχει μια Ελλάδα που μπορεί να φύγει μπροστά πετώντας σαν τον γλάρο, κουβαλώντας όμως στα φτερά της ό,τι πιο πολύτιμο διασώθηκε στο χρόνο αλλά και ό,τι πιο φυσικό μετουσιώθηκε σε δημιουργία, έχοντας αποκομίσει γαλήνια τη γνώση του παρελθόντος κοιτώντας μακριά σ’ ένα μέλλον βαθιά ανθρώπινο, όπου το μέτρο επαναλειτουργεί στο χώρο που μεγαλούργησε στο παρελθόν. Ειδικά σήμερα, σε μια Ελλάδα που πονά και ασφυκτιά, ο πολιτισμός είναι δύναμη• μπορεί να συσπειρώσει και να αποτελέσει κλειδί για την ανάπτυξη και την πρόοδο μας. Η ενασχόλησή μου με τους πολιτιστικούς θεσμούς στην Τήνο, στη Σάμο και στη Σύρο, από την πρώτη στιγμή μου έδειξε ότι δεν έχει κανένα νόημα να μιλάμε για πολιτισμό εάν δεν γίνουν μια σφιχτή αγκαλιά τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του κάθε τόπου με την ιστορία του και την προοπτική του.

Παράλληλα, οι φυσικές ομορφιές, τα προϊόντα της γης, οι ανθρώπινες ζωντανές δυνάμεις με τις αντιθέσεις τους , το βλέμμα του παππού που ατενίζει τον ορίζοντα προς τη γη της Ιωνίας, μαζί με ό,τι πιο δημιουργικό, ανατρεπτικό και αληθινό κρύβει μέσα της η τέχνη και οι ανήσυχοι πολίτες του κόσμου.

Να πούμε απλά ότι το νόημα βρίσκεται στη δημιουργία και στην αναδημιουργία, την κάθε στιγμή των ανθρωπίνων σχέσεων και συμπεριφορών. Όσο διαταράσσεται πολιτιστικά η ισορροπία ανάμεσα στο κέντρο και την περιφέρεια, τόσο θα λέγαμε ότι χάνεται η αναλογία προς το φυσικό κόσμο, που είναι όμως το σημαντικό όπλο του κάθε ανθρώπου αλλά και της πατρίδας μας, καθώς κατέχει το πλεονέκτημα του να φέρει την έννοια του πολιτισμού μέσα στους αιώνες στον πιο ανθρώπινο τόνο. Σαφώς το ποιητικό άρωμα του Αιγαίου είναι μοναδικό. Δεν έχουμε παρά να
βάλουμε στον ορίζοντα τις μορφές του Ομήρου και της Σαπφούς αλλά και του Χαλεπά, του Παπαδιαμάντη, του Ροΐδη, του Σεφέρη και του Ελύτη, για να ζωντανέψουμε τα πιο αθώα όνειρά μας, να οδηγηθούμε από τον πιο σύντομο δρόμο στο μύθο κι από εκεί σε μια νέα συλλογική μνήμη, απαλλαγμένοι από ό,τι μας βαραίνει ως φορτίο. Η εγκατάλειψη αυτής της προοπτικής δημιουργεί ένα μεγάλο κενό στον ρόλο που πρέπει να παίξουν σήμερα τα νησιά του Αιγαίου πελάγους. Για μένα, τα νησιά του Αιγαίου μπορούν να αναδειχθούν ως τόποι ειρήνης, πολιτισμού, ήπιας ανάπτυξης και ως τουριστικοί προορισμοί. Στο χώμα τους μπορούν να αποτυπωθούν οι πιο μεγάλες αξίες των πρώτων πολιτισμών της Μεσογείου, να απελευθερωθούν με την πνοή του ανέμου οι πιο ζωντανές ανθρώπινες δυνάμεις αλλά και να αξιοποιηθούν οι καινοτόμες δράσεις του κάθε νησιού, ώστε να γίνει το Αιγαίο ένας τόπος φιλοξενίας, ένας προορισμός δημιουργίας, μια τράπεζα πολιτισμού – γιατί όχι-, αλλά κι ένας χώρος όπου όλες οι αναλογίες συγκλίνουν προς την απλότητα και την αμεσότητα, στοιχεία που υψώνουν τον άνθρωπο στο πραγματικό του μέγεθος. ‘Ένα όραμα δικό μου είναι αυτό –πιστεύω και άλλων- και εκτιμώ ότι κάποια στιγμή ο ζεστός ουρανός πάνω από το αρχιπέλαγος θα απλώνει και τις πιο μακρινές αποχρώσεις των χρωμάτων
που οδηγούν προς το ανθρώπινο θαύμα. Με την ελιά και το κρασί, με τη τσαμπούνα και το βιολί, με τα γραφικά σοκάκια που αναδεικνύουν το ονειρικό
λουλακί, με το αιγαιοπελαγίτικο αεράκι που φέρει το ουσιώδες, με τα χαμογελαστά πρόσωπα του Αυγούστου, με τη μουσικότητα της ελληνικής γλώσσας, με τα έργα των ανθρώπων όπως αυτά αποτυπώθηκαν στην πέτρα, με τις νέες δυνάμεις και τις πιο πρωτοποριακές δράσεις της νέας εποχής, ας βγούμε να συνομιλήσουμε με τους άλλους πολιτισμούς και να συνδιαμορφώσουμε το κοινό μας μέλλον.

Info
Ο Θέμης Ροδαμίτης είναι καλλιτεχνικός διευθυντής στα φεστιβάλ Τήνου και Σύρου, καθώς και στο θέατρο του Ιδρύματος Κώστα Τσόκλη. Επιμελείται, εδώ και χρόνια, πρωτοποριακές μουσικές και ποιητικές δράσεις. Επιμελήθηκε και παρουσίασε σειρά ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών εκπομπών στην ΕΡΤ. Υπήρξε δημιουργός του ιστορικού «Καφέ Παράσταση» που σύντομα θα λειτουργήσει ως «χώρος νέων προτάσεων».