Θάνος Μουρράης (Μurray) – Βελλούδιος: αφιέρωμα στο έργο στο Beton 7

Στο κέντρο Τέχνης και Πολιτισμού Beton7 από τις 13 Ιανουαρίου μέχρι τις 7 Φεβρουαρίου 2015 θα πραγματοποιηθούν τεκμηριώσεις, συμπλεύσεις και συμπλέξεις αναφορικά με το έργο του Θ. Μ – Β, θα ανακληθούν αναμνήσεις, θα υπάρξουν αναπολήσεις, θα γίνουν αναφορές, σταθμίσεις  και αποτιμήσεις και θα εντοπιστούν οι προοπτικές που ανοίγονται.

Στο πλαίσιο του αφιερώματος θα διοργανωθούν εκθέσεις, παρουσιάσεις τεκμηρίων, συζητήσεις, διαλέξεις, διάλογοι, προβολές ταινιών και φωτογραφιών, ηχητικές και άλλες εγκαταστάσεις, καθώς επίσης και επιτελέσεις (perfomances) σε επιμέλεια Δημοσθένη Αγραφιώτη.

O Θάνος-Αλέξανδρος Δημήτρη Μούρραης-Βελλούδιος, αεροπόρος, ελληνοδίφης, λαογράφος, συνθέτης και δημιουργός της φαντασιομετρικής τέχνης γεννήθηκε  στην Αθήνα στις 16 Ιουλίου 1895 και σπούδασε στην Ελβετία και στην Αγγλία. Ισχυριζόταν ότι παρευρέθηκε στις εκδηλώσεις Νταντά της Ζυρίχης. Πέθανε στο τέλος του προηγούμενου αιώνα (1992). Είναι ο πρώτος DADA -DAGADA όπως προτιμούσε ο ίδιος- Έλληνας καλλιτέχνης ![?].

Οι πολλαπλές υποστάσεις του, οι πολλαπλές του πρωτοβουλίες, οι πολλαπλές διαδρομές του θα μπορούσαν να συνοψιστούν –για το σήμερα- σε δύο ερωτήσεις, σε δύο θεωρήσεις. Η πρώτη, ως η μεταιχμιακή (liminal) «φύση» της προσωπικής του περιπέτειας, καθώς διασχίζει, διαπερνάει εγκάρσια διάφορους και διαφορετικούς χώρους της κοινωνικής ζωής – από τον στρατό στον χώρο της τέχνης, από το Κολωνάκι (πατρικό σπίτι) μέχρι τις φτωχογειτονιές της Αθήνας (σπίτι φιλοξενίας, αποδοχής). Η δεύτερη, ως ο πιθανός ή ο χαμένος ή ο λανθάνων κρίκος στην ασαφή ή δυσκολοπροσδιόριστη αλυσίδα της ελληνικής πρωτοπορίας.

Οι δύο θεωρήσεις, οι δύο πρώτες προβληματικές, αποτελούν απλά σημεία εκκίνησης και η οποιαδήποτε επανεξέταση είναι περισσότερο από επιθυμητή και μάλιστα, εντόνως και επειγόντως.

Οι εκδηλώσεις, οι δράσεις στο Beton7 θα ενισχύσουν ή θα ανατρέψουν αυτές τις πρώτες προβληματικές. Θα πρέπει να τονιστεί ότι το αφιέρωμα  στον Θ. Μ-Β δεν υπηρετεί κατά βάση μια προσέγγιση της ιστορίας ή της πολιτιστικής ιστορίας ή και της ιστορίας της τέχνης, αλλά φιλοδοξεί, πριν απ’ όλα, να συνομιλήσει με τον βίο και το έργο του Θ. Μ – Β στο παρόν με επικέντρωση όμως στο μέλλον, και πάντοτε με διάθεση επιτελεστική και φαντασιομετρική.

Πρόγραμμα δράσεων


13.01 | 20.00 Εγκαίνια και επιτελέσεις (performances) από τους: Joulia Strauss, Michele Valley,Νίκος Γκίκας, Δημοσθένης Αγραφιώτης.

15.01 | 18.45 Αντώνης Βολανάκης, Επιτέλεση

16.01 | 18.45 Βασίλης Νούλας, Κώστας Τζημούλης. Επιτελεστική διάλεξη

21.01 | 18.45 Διαμαντής  Καράβολας. ”Ο Θ.Βελλούδιος και τα συγκείμενα (context) του 1920-30”.Διάλεξη

22.01 |18.45  Πάνος Χαραλάμπους {«Joseph Βeuys –Βελλούδιος»} και Πάνος Μποσνάκης {«Marcel Duchamp-Βελλούδιος»}.Ομιλίες.

24.01 | 16.00 – 20.30 Ανοιχτή συζήτηση με θέμα ” Έργα και βίος του Θ. Murray-Βελλούδιου». Συμμετέχουν οι: Ναταλία Μελά, Κώστας Κλεφτόγιαννης, Αντώνης Νταγαδάκης, Αναστάσης Καμπέρογλου, Αλέξης Σαββάκης, Λεωνίδας Εμπειρίκος, Ευθύμης Δημητρίου, Κατερίνα Κουτσίνα, Γιώργος Πανουσόπουλος, Λάκης Παπαστάθης, Τώνης Λυκουρέσης, Διονύσης Φωτόπουλος κ.ά και όσοι άλλοι γνώρισαν το Θ. Βελλούδιο από κοντά. [Θα γίνει βιντεοσκόπηση για τη δημιουργία αρχείου, αναμνήσεων και μαρτυριών].

27.01 | 18.45 Ελισάβετ Αρσενίου, «Ο Θ.Βελλούδιος και η Ελληνική πρωτοπορία». Διάλεξη-συζήτηση.

30.01 | 18.45 Φαίδων Χατζηαντωνίου. Φαντασιομετρική παρουσίαση  μουσικών και άλλων για την αεροπορία-«Μ.Χατζιδάκις, Θ.Βελλούδιος. Μια μουσική διένεξη».

03.02 | 18.45 Ο Λεωνίδας Εμπειρίκος συζητάει με το Δημοσθένη Αγραφιώτη για το ζήτημα της ‘παραναγνώρισης’ στις περιπτώσεις του Αντρέα Εμπειρίκου και του Θάνου Μούρραη-Βελλούδιου.

05.02 | 18.45 Νάντια Αργυροπούλου, “Πολλά ‘ισκιώματα’, το τρομερό ‘Αμάν’, ο Βελλούδιος, ο Εμπειρίκος και η ζωή ως ριζοσπαστική επινόηση”. Επίσκεψη σημειώσεων με εικόνες.

06.02 | 18.45  Μαρία Γεωργιλάκη, Διάλεξη και προβολή εικόνων, «Η Μέδουσα του Βελλούδιου και άλλες μέδουσες».

ΑΦΕΤΗΡΙΑΚΗ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΚΗ

Α, οι Πρόγονοι !  Ω, οι Επίγονοι!

Μεταξύ των πόρων, των πηγών και των αναφορών που είναι ικανές και αναγκαίες για να επιχειρηθεί επεξεργασία και κυρίως πραγμάτωση του μέλλοντος στη σύγχρονη ελληνική κοινωνία, η ανάκληση στο παρόν της ζωής και του έργου των προγόνων μας  – από το κοντινό ή μακρινό παρελθόν – αποτελεί την πιο δοκιμασμένη επιλογή. Το ζήτημα όμως, ποιους προγόνους αξίζει ή πρέπει να  επαναφέρουμε  στον ορίζοντα του κοινωνικού βίου, παραμένει πάντα ανοικτό και αβέβαιο. Η επιστράτευση (εκ νέου) του αξιωματικού της αεροπορίας και εφευρέτη της Φαντασιομετρικής τέχνης Θάνου Μούρραη (Murray) –Βελλούδιου (Θ. Μ – Β) εγγράφεται στην κριτική διερεύνηση όλων των πιθανών εμπειριών και προοπτικών, ως εν δυνάμει μεταβλητών στρατηγικών για ένα ουσιαστικά δημιουργικό μέλλον στην καλλιτεχνική επικράτεια, καθώς και στις υπόλοιπες άλλες.

Ο θαμώνας του καμπαρέ «Βολταίρος»

Ο Θ. Μ – Β, μετά τη μαθητεία του στο σχολείο του Dada στη Ζυρίχη, και σε όλη τη διάρκεια του προηγούμενου αιώνα, με τις δράσεις, τα έργα και τα βιβλία του, με τις καλλιτεχνικές και βιωματικές του παρεμβάσεις  και με τους τρόπους του βίου του, έδειξε το εφικτό ενός τρόπου ύπαρξης σε πολλαπλούς χώρους της καλλιτεχνικής και κοινωνικής σκηνής: υπήρξε ήρωας του πολέμου της Μικράς Ασίας, από τους πρώτους αξιωματικούς της πολεμικής αεροπορίας, συνεργάτης στις Δελφικές γιορτές με τον Άγγελο Σικελιανό και την Εύα Πάλμερ (μουσική και χορός), γνώστης του αρχαίου ελληνικού  πρότυπου ζωής, πιστός  ωστόσο στον Χριστό και την Παναγία, εθνογράφος των υπαρκτών και ξεχασμένων τεχνών, εορτών και δρώμενων, θεωρητικός μιας τέχνης νταντα-ι-στικής έμπνευσης και παραγωγός έργων τέχνης από ευτελή υλικά, με ισχυρή όμως συμβολική δύναμη. Παρουσίασε το έργο του σε βιβλία, ή το εξέθεσε σε χώρους επίσημους και άσημους και καλλιέργησε την ήρεμη πρόκληση με δράσεις και παρεμβάσεις στην κοινωνική και καλλιτεχνική αρένα.

Συμμετέχουν-συμβάλλουν: Ελισάβετ Αρσενίου, Γεωργία Σαγρή, Κατερίνα Κουτσίνα, Αντώνης Βολανάκης, Νεκτάριος Παπαδημητρίου, Πάνος Χαραλάμπους, Παναγιώτης Μποσνάκης, Διαμαντής Καράβολας, Λεωνίδας Εμπειρίκος, Νάντια Αργυροπούλου, Φαίδων Χατζηαντωνίου, Ελένη Πολυβίου, Αντώνης Νταγαδάκης, Αλέξης Σαββάκης, Βασίλης Νούλας, Κώστας Τζημούλης, Αναστάσης Καμπέρογλου, Κώστας Κλεφτόγιαννης, Γεώργιος Βελούδιος, Ναταλία Μελά, Λάκης Παπαστάθης (Cinetic-«Παρασκήνιο»), Μανώλης Μανουσάκης, Joulia Strauss, Michele Valley, Μαριέττα Καλλονά, Τάσος Βρεττός, Παντελής Βούλγαρης, Γιώργος Πανουσόπουλος, Μαρία Γεωργιλάκη, Ευθύμης Δημητρίου, Διονύσιος Φωτόπουλος, Τώνης Λυκουρέσης, Νίκος Γκίκας κ.α.

Επιμέλεια: Δημοσθένης Αγραφιώτης, ποιητής, καλλιτέχνης διαμέσων/intermediα

Ο Δημοσθένης Αγραφιώτης είναι ποιητής, εικαστικός καλλιτέχνης διαμέσων (ζωγραφική, φωτογραφική, διαμέσα/intermedia, performance/επιτέλεση, εγκαταστάσεις). Συγγραφέας βιβλίων με δοκίμια και επιστημονικά άρθρα για την τέχνη, την επιστήμη/τεχνολογία, υγεία ως κοινωνικο-πολιτιστικά φαινόμενα και τη νεοτερικότητα. Ατομικές και συλλογικές εκθέσεις ζωγραφικής, φωτογραφικής και οπτικής/εικονοσχηματικής ποίησης στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Συμμετοχές σε εκδόσεις, κοινωνικο-πολιτιστικές εκδηλώσεις, ταχυδρομική τέχνη, πολυμέσα και διαμέσα, εγκαταστάσεις (ιnstallations) επιτελέσεις (performances), “εναλλακτικές” καλλιτεχνικές δραστηριότητες. Ειδικό ενδιαφέρον για τις συζεύξεις τέχνης και νέων τεχνολογιών – τεχνοεπιστήμης. Έκδοση φυλλαδίου τέχνης ‘Κλίναμεν’ (1980-90) περιοδικού «Κλίναμεν» (Εκδ. Ερατώ, 1990-94) και παραγωγή βιβλίων – καλλιτεχνημάτων (artists books) ‘Κλίναμεν’. ‘Κλίναμεν’ ηλεκτρονικό (2001-).

(www.dagrafiotis.com – www.crisiology.org)