Ταινία: Η Γη της Επαγγελίας, του Γκας Βαν Σαντ

Ο Γκας Βαν Σαντ συναντάει και πάλι τον Ματ Ντέιμον στην “Γη της Επαγγελίας” Δεκαπέντε χρόνια πριν, είχαν συνεργαστεί ξανά μαζί για τον “Ξεχωριστό Γουίλ Χάντινγκ” (1997) και η συνάντησή τους είχε αποδώσει καρπούς: Υποψήφιο για 9 Όσκαρ, βραβεύτηκε τελικά στις κατηγορίες Πρωτότυπου Σεναρίου (Μπεν Άφλεκ και Ματ Ντέιμον) και Δευτέρου Ανδρικού (Ρόμπιν Γουίλιαμς).

Από την Ελένη Φιλίππου

Αυτή τη φορά, η συνεργασία τους στη “Γη της Επαγγελίας” προσανατολίζεται στον περιβαλλοντολογικό ακτιβισμό, με μια ταινία που δυστυχώς στερείται τόσο αφηγηματικής όσο και σκηνοθετικής έμπνευσης.

Ο Στιβ Μπάτλερ (Ματ Ντέιμον) μαζί με την συνεργάτιδά του, Σου Τόμασον (Φράνσις ΜακΝτόρμαντ) φτάνουν σε μια επαρχιακή κοινότητα της Πενσυλβάνια, εκπροσωπώντας μια από τις μεγαλύτερες εταιρίες φυσικού αερίου, την Γκλόμπαλ. Οι κάτοικοι της πόλης αντιμετωπίζουν σοβαρά οικονομικά προβλήματα από την πρόσφατη οικονομική ύφεση. Ο καλά διαβασμένος Στιβ για τα προβλήματά των κατοίκων, θεωρεί το κλείσιμο της συμφωνίας για τα δικαιώματα εκμετάλλευσης της γης τους ήδη κλειδωμένη υπόθεση. Αρκεί η διαφωνία ενός από τους κατοίκους και η παρουσία ενός περιβαλλοντολόγου ακτιβιστή (Τζον Κραζίνσκι) για να ανατραπούν τα σχέδια και να εξελιχθεί ένα ηθικών διλημμάτων, επικοινωνιακό και μαρκετίστικο γαϊτανάκι μεταξύ των εμπλεκόμενων πλευρών.

Είναι γνωστό πως ο ηθοποιός και εν προκειμένω και σεναριογράφος, Ματ Ντέιμον ανήκει στη στρατευμένη και ανήσυχη γενιά του Χόλιγουντ, όπου θέματα όπως η οικολογική καταστροφή αποτελούν αφορμή για ένα σινεμά αφύπνισης και ευαισθητοποίησης της κοινής γνώμης. Η δύναμη του κινηματογράφου είναι αδιαμφισβήτητη στο να υποκινεί μικρές ή μεγάλες επαναστάσεις, είτε συνείδησης είτε ουσιαστικών πράξεων. Με την “Γη της Επαγγελίας” στο στόχαστρο μπαίνει το fracking, που στα ελληνικά αποδίδεται ως «υδραυλική γεώτρηση», «υδραυλική ρηγμάτωση» ή «υδραυλική εξόρυξη». Το fracking αποτελεί την πιο σύγχρονη και οικονομική μέθοδο εξόρυξης φυσικού αερίου (και σπανιότερα) πετρελαίου στον κόσμο. Με πρώτη χώρα τις Η.Π.Α. και Καναδά, Αυστραλία και Γαλλία να ακολουθούν, η μέθοδος της «υδραυλικής ρηγμάτωσης» γίνεται η επικρατέστερη για την εξόρυξη του φυσικού αερίου. Με απλά λόγια, όταν το τρυπάνι της γεώτρησης χτυπήσει ένα στρώμα αργιλικού σχιστόλιθου, μέσα από τον σωλήνα της γεώτρησης διοχετεύονται χημικά, νερό και άμμος με τεράστια πίεση ώστε να προκαλέσει ρήγματα στα πετρώματα και να απελευθερωθεί το φυσικό αέριο. Το επαναστατικό που φέρνει η νέα αυτή μέθοδος είναι ότι, τώρα το τρυπάνι δεν κινείται μόνο κάθετα στη γη, αλλά όταν χτυπήσει το στρώμα αργιλικού σχιστόλιθου έχει την δυνατότητα να στραφεί στις 90 μοίρες, και να συνεχίσει την πορεία του μέσα στο κοίτασμα, παράλληλα με την επιφάνεια της γης. Μέσα από αυτή την μέθοδο, οι Η.Π.Α. προσδοκούν ότι θα καταφέρουν να αποκόψουν τους δεσμούς της ενεργειακής εξάρτησής τους από την Μέση Ανατολή.

Το μείζον θέμα με τις γεωτρήσεις ρηγμάτωσης είναι οι οικολογικές επιπτώσεις στο περιβάλλον. Η συγκεκριμένη μέθοδος ενοχοποιείται για ρύπανση των υπογείων υδάτων μέχρι και για πρόκληση σεισμικών δονήσεων. Αν και η ενοχοποίηση των υδραυλικών ρηγματώσεων δεν συνοδεύεται(;) από κάποια εμπεριστατωμένη έρευνα, ο θόρυβος που έχει προκληθεί γύρω από το θέμα έχει αρχίσει και προβληματίζει πολλούς Κυβερνήτες των ΗΠΑ με το πιο γνωστό παράδειγμα τον Κυβερνήτη της Νέας Υόρκης, Άντριου Κουόμο, ο οποίος σταμάτησε τις διαδικασίες fracking εντός των ορίων της Πολιτείας του. Από την άλλη, το οικονομικό και γεω-πολιτικό όφελος είναι τέτοιο που το fracking συνεχίζεται ραγδαία σε πολλά μέρη του κόσμου, με πρώτη χώρα τις ΗΠΑ. (πηγή:εφημ. Τα Νέα)

Οι προθέσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των Ντέιμον/Κραζίνσκι και Βαν Σαντ είναι κατά τα πάντα καλές και σεβαστές. Κρατώντας μόνο τα πολύ καυτά θέματα της Αμερικής που θίγονται από τους δημιουργούς (η Αμερική της οικονομικής ύφεσης, το ηθικό δίλημμα λεφτά (με τίμημα την οικολογική ρύπανση της γης σου) ή φτώχεια (με τίμημα μια γη που δεν μπορεί να σε ζήσει), οι τακτικές των πολυεθνικών, το ζήτημα της ενεργειακής αυτάρκειας) μπορούμε να κάνουμε λόγο για μια ταινία ειλικρινή και πάνω από όλα επίκαιρη. Από εκεί και πέρα, η “Γη της Επαγγελίας” κινείται στερεοτυπικά, ανέμπνευστα και ειδικά προς το τέλος, αφόρητα κλισέ και προβλέψιμη. Με χαρακτήρες σχηματικούς, σενάριο απλοϊκό και καθαρά διδακτικό και μια σκηνοθεσία εντελώς διεκπεραιωτική η ταινία μένει δυστυχώς να συγκεντρώνει τα εύσημα στο κομμάτι του πολεμικού αναστήματός της.
Ελένη Φιλίππου

Σκηνοθεσία: Γκας Βαν Σαντ
Σενάριο: Ματ Ντέιμον, Τζον Κραζίνσκι
Πρωταγωνιστούν: Ματ Ντέιμον, Φράνσις ΜακΝτόρμαντ, Τζον Κραζίνσκι
Διάρκεια: 106΄
Διανομή: Odeon