Studios 2014 – metamatic: taf: Κριτική έκθεσης

Αυτοτελείς ή Παράλληλες Ιστορίες;

Η έκθεση Studios 2014, διαμορφώνεται από την πρόθεση της συνδυαστικής παρουσίασης κάποιων ενδεικτικά επιλεγμένων αποφοίτων από την Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της περασμένης ακαδημαϊκής χρονιάς. Επιδίωξη, όπως αναφέρεται ήδη από το δελτίο τύπου, να σκιαγραφηθούν οι τάσεις που διαμορφώνονται μέσα στους κόλπους του νέου δημιουργικού δυναμικού. Έτσι, επιλέγονται τμήματα από πτυχιακές των αποφοίτων, κατά κύριο λόγο εγκαταστάσεις και κατασκευαστικά έργα, που συνθέτουν το επιθυμητό χρονικό αφήγησης της ανερχόμενης εικαστικής παραγωγής.

Ήδη με μια πρώτη θέαση, διαφαίνεται η πολυφωνία, με άλλα έργα να εκκινούν από την πραγμάτευση του ίδιου του πεδίου της τέχνης, άλλα από προσωπικά βιώματα και κοινωνικούς προβληματισμούς και πιο οικείους “τόπους”.

Στον κυρίως εκθεσιακό χώρο, διακρίνεται μια οπτική ενότητα, δεδομένων των μορφολογικών γνωρισμάτων των εκτιθέμενων έργων. Ξεκινώντας, η Σύλβια Φεσσά, δημιουργεί ένα επιδαπέδιο έργο που απλώνεται στο χώρο, με κατασκευασμένα μέρη από φλοιούς κομμένων δέντρων, ως πραγμάτευση της απώλειας της μνήμης και της προσπάθεια άρσης της, μέσα από τη διατήρηση του υπολείμματός της. Σε μια διαφορετική ερμηνεία του θραύσματος, η Ναταλία Σουμπίνα, με τα τρία μεγάλης κλίμακας έργα σε σχήμα κύκλου, συνθέτει μια μεταφορά της διαφορετικότητας, από την οποία είναι δυνατό να προκύψουν αρμονικοί όροι και σχήματα. Επιπλέον, ο Στέφανος Αθάνατος, εκθέτει ποικίλα εκμαγεία μερών του σώματος, τα οποία απομονώνει, ενδυναμώνοντας τις λειτουργίες και τα νοήματα που αυτά φέρουν.

Σε ένα ευφάνταστο έργο, που μοιάζει να απηχεί τις θέσεις του Michel de Certeau σχετικά με τη δυναμική των καθημερινών επιτελέσεων και πρακτικών^[1], η Irene Ragusini, αποτυπώνει σε μια σειρά σχεδίων την καθημερινή κινησιολογική αλληλουχία μιας “Ρουτίνας Καθημερινότητας”, της παρασκευής ελληνικού καφέ. Με την παράμετρο της κίνησης καταπιάνεται και η Μαίρη Θηβαίου, σε ένα δικάναλο βίντεο, με την αντιπαραβολή μιας σταθερής σχεδόν εικόνας με την παράλληλη προβολή της συνεχούς κι επαναληπτικής κίνησης, ως όψης του προβληματισμού πάνω στον χρόνο και την αξιοποίησή του, στην παραγωγική ακινησία και την άστοχη δράση.

Η έννοια του ορίου ανιχνεύεται σε τρεις διαφορετικές οπτικές. Σε ένα από τα επιτοίχια της έκθεσης, η Μαρία Μαυροπούλου αποτυπώνει φωτογραφικά  τη μονάδα- καρφί, η οποία στην πολλαπλή αναπαραγωγή της οδηγεί σε δομές και συναρθρώσεις που μεταμορφώνουν την αρχική της εικόνα, καθιστώντας την σχεδόν δυσδιάκριτη: μια “Γεωμετρία του Χάους” που απλώνεται στο διηνεκές. Ο Νίκος Τοπαλίδης με τα επιτοίχια “γλυπτά” του φαίνεται να αφορμάται από τη συμβολική πραγμάτευση των ορίων μέσα από το πλάσιμο επιφάνειας θάλασσας και παίζοντας με την ψευδαίσθηση που δημιουργεί το υλικό και το μέσο. Στα δύο έργα του, ο Χρήστος Παπασωτηρίου, επαναπροσδιορίζει το έργο του μέσα από τη γραπτή χρήση της γλώσσας  και διερευνά τα όρια αυτού, αντιμετωπίζοντας την επιδεξιότητα και το στερεότυπο με έναν αυτοσαρκαστικό τρόπο και επιστρατεύοντας την αυτοαναφορικότητα ως σχόλιο.

Συνεχίζοντας στους χώρους των δωματίων, εκείνοι μοιάζουν να έχουν αξιοποιηθεί επαρκώς, σε σχέση μάλιστα με προηγούμενες εκθέσεις του εν λόγω χώρου. Έτσι, σε κάθε δωμάτιο διαμορφώνεται μια ενότητα, με τα έργα να ολοκληρώνονται εντός τους. Στο πρώτο δωμάτιο, η Ελένη Αθανασιάδου παρουσιάζει μια κατασκευή διαδραστική που μοιάζει να σκιαγραφεί εκφάνσεις κοινωνικής αλληλεπίδρασης, επιπτώσεις δράσης και κίνησης. Εν συνεχεία, η Ελένη Κοκολάκη, με το παράδοξο δέντρο από επεξεργασμένα μικρά κομμάτια ξύλου, προμηνύει μια επερχόμενη κατάρρευση ή, αντίθετα, μια γένεση με άλλα δεδομένα. Ο Κωνσταντής Παπαμαργαρίτης, δημιουργεί μια μεταλλική κατασκευή στην οποία ακροβατούν μορφές ζώων προσπαθώντας να ανιχνεύσουν τη θέση τους σε ένα πρόδηλα επισφαλές περιβάλλον. Παράλληλα, η Βάλια Κελαïδή, σε μια υποβλητική εγκατάσταση, μεταφέρει το βάρος μιας αβέβαιης κατάστασης, που δύναται να επηρεάσει σε βαθμό αλλοίωσης. Σε μια διαφορετική “ανάγνωση”, ο Δημήτρης Βουρδόγλου, με έναυσμα τον, κατά Barthes, θάνατο του συγγραφέα και κάτω από την επιγραφή “Non Legor, Non legar^[2]”, εκθέτει δύο σβησμένα βιβλία, που λειτουργούν ως διαφύλαξη της υπόστασης του δημιουργού, και φαντάζουν να διερωτώνται κατά πόσον απογυμνώνονται των νοημάτων τους.

Συνακόλουθα, η Φένια Χατζημιχαήλ, επαναφέρει το ζήτημα της μνήμης μέσα από την εγκατάστασή της, μέσα από μια διαφορετική οπτική, που εντοπίζεται στη σχέση μας με το χώρο και καταδεικνύοντας τα πειστήρια καταγραφής της μνήμης σε αυτόν. Η Θεοδώρα Πανταζοπούλου, χρησιμοποιεί το σύστημα κωδικοποίησης RBTL^[3] μετεγγράφοντας τη Μεγάλη Καρχηδόνα του Brecht σε ήχο και μορφοποιώντας μια πρωτόγνωρη οπτική και ηχητική εγκατάσταση. Η έκθεση “κλείνει” με τις αιωρούμενες υφασμάτινες κούκλες της Αλεξίας Ψαραδέλη που παραπέμπουν στις ανάλογες εμβληματικές μορφές της Louise Bourgeois αλλά και της Sarah Lucas.

Στο σύνολό τους, τα έργα διακρίνονται από την επεξεργασία, είτε αυτή εστιάζεται στο επίπεδο διαχείρισης του υλικού, είτε στη “νοηματική επένδυσή” τους. Οπότε, είναι γεγονός, πως πρόκειται για άρτια παραδείγματα, που κινούνται στα πλαίσια μιας ποικιλίας ερμηνειών. Έτσι, προκύπτουν ενδιαφέρουσες κι αρκετές ευρηματικές διατυπώσεις, πολλές από τις οποίες έχουν κι ανάλογες προοπτικές εξέλιξης.

Η μορφολογική- αισθητική σύμπνοια των έργων είναι, ήδη από την πρώτη επαφή με την έκθεση, προφανής, ίσως να αποτέλεσε το κεντρικό κριτήριο επιλογής τους. Αυτό, εξυπηρετεί σημαντικά τη χωρική αρμονία, δίνοντας ένα αποτέλεσμα συνεκτικό. Η πλαισίωση, όμως, μιας έκθεσης κάτω από την λογική της παρουσίασης αποφοίτων κι όχι της ανίχνευσης της κοινής συνδετικής γραμμής, μοιάζει κατά κάποιον τρόπο, ασφαλής. Σε αυτήν τη λογική, για να επιτευχθεί η βαθύτερη σύνδεση μεταξύ τους, όπως και για να αποκρυσταλλωθούν οι ενδεχόμενες τάσεις, προϋποτίθεται μια μεγαλύτερη προσπάθεια από μέρους του θεατή. Αν η έκθεση προσεγγιστεί με κινηματογραφικούς όρους, θα μπορούσε να ιδωθεί ως σπονδυλωτή ταινία.

[1] Αναφορά στο έργο του Michel de Certeau, Επινοώντας την Καθημερινή Πρακτική.

[2] Σε μια ελεύθερη μετάφραση: Δεν έχω διαβαστεί, Δε θα διαβαστώ.

[3] Συντομογραφία του συστήματος καταγραφής Read Between the Lines Alphabet, το οποίο χρησιμοποιείται για τη μετατροπή των γραμμάτων σε ήχο.

Η ομαδική έκθεση Studios 2014, που αποτελείται από έργα αποφοίτων της Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών και φιλοξενείται στο metamatic: taf έως 15 Ιανουαρίου 2015. ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ