Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών: Ταξιδεύοντας με τον Παναΐτ Ιστράτι

Η Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών του Ιδρύματος Ωνάση παρουσιάζει την παράσταση «Ταξιδεύοντας με τον Παναΐτ Ιστράτι» την …

Τετάρτη 22 Δεκεμβρίου 2010. Η παράσταση είναι αφιερωμένη στον Ελληνορουμάνο λογοτέχνη Παναΐτ Ιστράτι, τον αποκαλούμενο «Γκόρκι των Βαλκανίων».

Σε αυτή την ξεχωριστή βραδιά το κοινό θα έχει τη σπάνια ευκαιρία να απολαύσει τον Δήμο Αβδελιώδη όχι μόνο να σκηνοθετεί, αλλά και να ερμηνεύει.

Η μουσική ως τέχνη είναι αυτοτελής, εφόσον μπορεί να μας συγκινεί απλώς και μόνον ως ένα ακουστικό, συμφωνικό γεγονός. Στο τραγούδι, όμως, που συνδυάζεται με το λόγο, ο βαθμός αυτής της συγκίνησης ρυθμίζεται πλέον όχι τόσο από την ποιότητα του μουσικού μέρους καθαυτού, όσο από την καίρια συνάρτησή του με τους στίχους, με το λογικό καμβά δηλαδή των στίχων, που θέτει όρους και κριτήρια της σκέψης.

Αυτού του είδους η σχέση της μουσικής με το λόγο μάς δίνει το ερέθισμα και τη δυνατότητα να δούμε και να ακούσουμε διαφορετικά ένα κείμενο, με σκοπό μια πλήρωση συγκίνησης μέσα από την ανάδειξη και άλλων πτυχών ενός λογοτεχνικού κειμένου, οι οποίες θα έμεναν πιθανόν άτονες ή αφώτιστες, αλλά προσδοκώντας παράλληλα και την ανάδειξη της ίδιας της μουσικής μέσα από την έλλογη αντανάκλαση του κειμένου.

Η διαλεκτική και αμφίδρομη αυτή σχέση μεταξύ μουσικής και λόγου γίνεται μάλιστα ακόμη πιο ενδιαφέρουσα στην περίπτωση ενός κειμένου όπως αυτό του Παναΐτ Ιστράτι (1884-1935) από την Μπραΐλα, φίλου του Νίκου Καζαντζάκη, τον οποίο ο Ρομαίν Ρολάν αποκάλεσε «Μαξίμ Γκόρκι των Βαλκανίων».

Ο Δήμος Αβδελιώδης, με τη συνεργασία της Μπουμπουλίνας Νικάκη, μας ταξιδεύει στην ιδιαίτερη γραφή του Ιστράτι σαν σκηνοθέτης αλλά και σαν από σκηνής αναγνώστης. Η παράσταση αυτή είναι πρωτότυπη στην φόρμα της με παράλληλη συναυλιακή χρήση τραγουδιών και μουσικής αλλά και φυσικούς κινηματογραφικούς ήχους δεμένους με τέτοιον τρόπο που κάποιος δεν μπορεί να διακρίνει αν το κείμενο επιλέχτηκε για να υποστηρίξει τα τραγούδια ή το αντίθετο.

Όπως προσθέτει ο ίδιος ο σκηνοθέτης «Ένα κείμενο τόσο ενδιαφέρον, μας δίνει κάθε λόγο για να προσπαθήσουμε να το παραστήσουμε μέσα στο πλαίσιο των παραστάσεων Κύκλος  Ελληνικό Τραγούδι, όπου η μουσική και το τραγούδι στοχεύουν στο να αναδείξουν το λόγο ενός κειμένου και το κείμενο να αναδείξει το λόγο της μουσικής και των τραγουδιών».

Στο πρώτο μέρος θα παρουσιαστεί η παράσταση Το μόνον της ζωής του ταξείδιον του Γεώργιου Βιζυηνού σε διασκευή και σκηνοθεσία Δήμου Αβδελιώδη. Πρόκειται για το αυτοβιογραφικό «Ταξείδιον» που έκανε ο ίδιος ο συγγραφέας το 1861 στην ηλικία των δέκα χρόνων, πηγαίνοντας στην Κωνσταντινούπολη παραγιός σ’ ένα σκληρό και τυραννικό ράφτη.

Οι φόβοι και οι προσδοκίες ενός μικρού παιδιού ενορχηστρώνονται με ποίηση, ρεαλισμό και στοχασμό, σε ένα απο τα σημαντικότερα διηγήματα που γράφτηκαν ποτέ στην παγκόσμια ιστορία της λογοτεχνίας.

Για πρώτη φορά στο ελληνικό κοινό παρουσιάζεται μία ιδέα του Δημήτρη Παπαδημητρίου για έναν Κύκλο Ελληνικού Τραγουδιού με τίτλο «Ο Άγνωστος Ελληνισμός». Ο Κύκλος αυτός αποτελεί πρόταση του Ελληνικού Σχεδίου, μίας Αστικής Μη Κερδοσκοπικής Εταιρείας που  ιδρύθηκε από τον συνθέτη Δημήτρη Παπαδημητρίου με στόχο την διάδοση του ελληνικού πολιτισμού.

Ο κύκλος αποτελείται από  έξι παραστάσεις, αποτελώντας μία συστράτευση δημιουργών και διανοητών με επικεφαλής τον σπουδαίο Έλληνα συνθέτη.

Στις 22 Δεκεμβρίου με την μοναδική και πρωτότυπη αυτή παράσταση εγκαινιάζονται οι δραστηριότητες του Ελληνικού Σχεδίου που στόχο έχουν να επαναφέρουν στο προσκήνιο σημαντικούς Έλληνες δημιουργούς οι οποίοι ξεχάστηκαν ή παραμελήθηκαν, αλλά και να αναδείξουν τη μουσική ως τέχνη που μπορεί να παίξει καθοριστικό ρόλο στον καθημερινό πολιτισμό.

Ο Δήμος Αβδελιώδης γεννήθηκε στη Χίο. Σπούδασε στη Φιλοσοφική σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και στη Δραματική Σχολή Αθηνών. Δίδαξε κινηματογράφο στο τμήμα Επικοινωνίας Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης του Παντείου Πανεπιστημίου από το 1993 έως το 1998.

Το έργο του περιλαμβάνει τις ταινίες: Αθέμιτος συναγωνισμός (1982) μικρού μήκους βραβευμένη στο Φεστιβάλ Δράμας, το πολυβραβευμένο Δέντρο που πληγώναμε (1986) Α΄ Βραβείο στο Φεστιβάλ Βερολίνου 1987, από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ταινιών Νεότητας, επίσημη συμμετοχή της Ελλάδας στο Φεστιβάλ Κανών το 1987, Χρυσός και Αργυρός Ελέφαντας καλύτερης ταινίας και σκηνοθεσίας στο Φεστιβάλ Νέου Δελχί κ.α., Η Νικη της Σαμοθράκης (1990), Η εαρινή σύναξις των αγροφυλάκων (1999), επίσης με πολλά βραβεία στο Φεστιβάλ Βερολίνου (Caligari, Δον Κιχώτης κ.α.), Χρυσό βραβείο στο Φεστιβάλ Freistadt της Αυστρίας, βραβείο της ΠΕΚΚ, της Fipresci (Διεθνής Ένωση Κριτικών Κινηματογράφου) και βραβείο κοινού στο 40ο Φεστιβαλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Ακόμα έχει σκηνοθετήσει τις θεατρικές παραστάσεις: «Μορφές από το έργο του Βιζιυνού» (1993) με την Άννα Κοκκίνου, «Παράσταση με τρία ελληνικά παραμύθια»(1997), την παράσταση Καραγκιόζη «Λιγ\’ απ\’ όλα» (2001), «Άσμα Ασμάτων» (2003), μεταξύ άλλων.

Συντελεστές:

Πρώτο Μέρος:
Κείμενα: Γεώργιος Βιζυηνός
Διασκευή-Σκηνοθεσία: Δήμος Αβδελιώδης
Μουσική: Βαγγέλης Γιαννάκης
Ερμηνεία: Μαρίνα Αργυρίδου
Τσέλο: Όλγα Σμιρνόβα
Πιάνο: Αλέξανδρος Αβδελιώδης

Δεύτερο Μέρος:
Κείμενα: Παναΐτ Ιστράτι
Σκηνοθεσία-Ερμηνεία: Δήμος Αβδελιώδης
Ερμηνεία: Μαρία Φαραντούρη, Αρετή Κετιμέ, Νικόλας Στυλιανού
Λογοτεχνική σύμβουλος, δραματουργική επεξεργασία, μετάφραση: Μπουμπουλίνα Νικάκη
Σκηνική επιμέλεια: Μαρία Πασαλή
Μουσική επιμέλεια: Γιώργος Ευσταθίου
Επιμέλεια κύκλου: Δημήτρης Παπαδημητρίου