Σιμόν Σαχίν και Βασίλης Αγροκώστας στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών

Το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών παρουσιάζει τον σπουδαίο Παλαιστίνιο ουτίστα Σιμόν Σαχίν με το Κοντσέρτο του για ούτι  …

και το Κοντσέρτο-Σουίτα για λύρα, παραδοσιακά όργανα και φωνή «Μελίτα Γκαμπές»* του εκλεκτού σύγχρονου συνθέτη Δημήτρη Μαραγκόπουλου στο «φυσικό τους χώρο»: σε ελληνικό έδαφος – σταυροδρόμι πολιτισμών με μακραίωνη ιστορία – στο πλαίσιο της Σειράς Γέφυρες του Μεγάρου Μουσικής που επί σειρά ετών σηματοδοτεί τη συνύπαρξη διαφορετικών μουσικών «σχολών».

Μέσα από μία συναυλία που συνιστά μία από τις ελάχιστες ελληνικές πρωτοβουλίες για τη σύνδεση των παραδοσιακών οργάνων με τον κόσμο της συμφωνικής ορχήστρας και μουσικής, μια σπάνια ηχητική εμπειρία που αντικατοπτρίζει τον διαρκή μουσικό διάλογο Ανατολής και Δύσης.

Το Σάββατο 4 Ιουνίου, στις 9 το βράδυ στην Αίθουσα Χρήστος Λαμπράκης, ο βιρτουόζος ουτίστας κι ένας από τους σημαντικότερους Άραβες συνθέτες της γενιάς του, πασίγνωστος για την ανυπέρβλητη τεχνική και τη μελωδική επινοητικότητά του, υπόσχεται να συναρπάσει τους ακροατές του ερμηνεύοντας ο ίδιος ένα έργο που μεταπηδά από τον παραδοσιακό ήχο στην τζαζ και την κλασική δυτική μουσική.

Να σημειώσουμε, ότι ο μοναδικός αυτός καλλιτέχνης  είχε σαγηνεύσει το κοινό του Μεγάρου όταν είχε συμμετάσχει με το συγκρότημα του Qantara, στο ‘Aφιέρωμα στο ούτι’ που είχε διοργανώσει η Σειρά Γέφυρες, τον Νοέμβριο του 2005 .

Ο σολίστας, πολυοργανίστας και μουσικός Βασίλης Αγροκώστας θα αποδώσει – σε πρώτη παρουσίαση – το έργο του Δ. Μαραγκόπουλου (παραγγελία του Οργανισμού Μεγάρου Μουσικής Αθηνών) με λύρα, σουραύλι αλλά και τη φωνή του. Μαζί τους συμπράττει η Εθνική Συμφωνική Ορχήστρα της ΕΡΤ υπό τη διεύθυνση του Βλαδίμηρου Συμεωνίδη.

Το Κοντσέρτο-Σουίτα για λύρα, παραδοσιακά όργανα και φωνή «Μελίτα Γκαμπές», όπως και πολλά άλλα έργα του Δημήτρη Μαραγκόπουλου στο παρελθόν, διερευνά και καλλιεργεί το μουσικό διάλογο Ανατολής-Δύσης, ακολουθώντας ένα «ενστικτώδες Όραμα Ήχων» και μια «φυσική διάθεση σύνδεσης της ελληνικής παράδοσης με άλλους μουσικούς πολιτισμούς».

Το συγκεκριμένο ωστόσο επιχειρεί μια «επιπλέον κίνηση αφού εντάσσει τη λύρα – κυρίως – σ’ ένα έργο απολύτως συμφωνικό και σύγχρονο», όπως ο ίδιος σημειώνει. Το αρχαϊκό αυτό όργανο με τις εκπληκτικές τεχνικές και εκφραστικές δυνατότητες «στέκεται εδώ αιφνιδιαστικά ισότιμα δίπλα και απέναντι σε μια μεγάλη συμφωνική ορχήστρα, σ’ έναν καθαρά σολιστικό ρόλο όπου τα κουρδίσματα, τα ηχοχρώματα, το ύφος, το ήθος και η διάθεση των δύο διαφορετικών κόσμων, της Δύσης και της Ανατολής, αλληλεπίδρασαν πολλαπλασιαστικά».

Ο τίτλος του έργου (από τον ομώνυμο τόπο της Μεσογείου, μέρος του «τριγώνου Ταύρος-Δέλτα Κρουσέιντ-Μελίτα Γκαμπές» που αποτελεί σημείο αναφοράς για τα μετεωρολογικά δελτία της ναυσιπλοΐας) καταδεικνύει και την πρόθεση του συνθέτη να ανοίξει «ισότιμο διάλογο» με την παγκόσμια μουσική κουλτούρα φωτίζοντας «δρόμους απρόβλεπτους και θαυματουργούς».

Πολλά και διαφορετικά είναι τα στοιχεία που καθορίζουν και τη συνθετική δομή του Κοντσέρτου για Ούτι και Ορχήστρα σε ντο ελάσσονα του Σάιμον Σαχίν, ένα έργο που συνταιριάζει τους παραδοσιακούς ρυθμούς (παλαιστινιακούς ή ινδιάνικους σκοπούς) με τον ορχηστρικό ήχο της κλασικής ευρωπαϊκής μουσικής και της αμερικάνικης τζαζ.

Η επιθυμία του Σαχίν να συνθέσει μια ορχηστρική σύνθεση για ούτι – κεντρικό όργανο των παραδοσιακών συνόλων της αραβικής μουσικής αλλά και συνοδευτικό των σόλο ερμηνευτών – χρονολογείται από μικρή ηλικία όταν εντρύφησε, σε χρόνο παράλληλο, στον κόσμο της αραβικής αλλά και της δυτικοευρωπαϊκής μουσικής. «Το Κοντσέρτο για Ούτι αποτυπώνει στις νότες του ένα μεγάλο μέρος του ταξιδιού μου στον κόσμο της μουσικής» αποκαλύπτει ο ίδιος.

Γεννημένος στη Ταρσίχα της Παλαιστίνης από πατέρα-καθηγητή μουσικής και δεξιοτέχνη ουτίστα, ο  Σάιμον Σαχίν ξεκίνησε να μαθαίνει ούτι σε ηλικία πέντε ετών. Ενώ έναν χρόνο αργότερα γράφτηκε στις τάξεις του βιολιού στο Ωδείο Δυτικής Κλασικής Μουσικής της Ιερουσαλήμ. Το 1980 πήγε στη Νέα Υόρκη για να ολοκληρώσει μεταπτυχιακές σπουδές στην εκτέλεση (στο Manhattan School of Music) και αργότερα στη μουσική εκπαίδευση (στο Columbia University). Ο σπουδαίος μουσικός έχει ιδρύσει δυο σχήματα, το Near Eastern Ensemble (1982) και το Qantara (1998) που στα αραβικά σημαίνει «Αψίδα».

Έχει εμφανιστεί στις διασημότερες αίθουσες και τα σημαντικότερα Φεστιβάλ του κόσμου (Carnegie Hall, Kennedy Center, Cairo Opera House, Theatre de la Ville της Βηρυτού, Les Palais Des Arts του Βελγίου, Womad USA, Womad Sicily, Newport Jazz Festival, Montreal Jazz Festival, Beiteddine Festival, Les Mediterranean, Chicago World Music Festival, Yabous Festival κ.ά.). Η δισκογραφία του περιλαμβάνει τα άλμπουμς «Taqasim», «The Music of Mohamed Αdbel Wahab», «Turath», «Hallucination Engine», «Saltanah», «The Two Tenors and Qantara» και «Blue Flame», ένα έργο που συγχωνεύει ήχους της αυτοσχεδιαστικής αμερικανικής τζαζ, των αφρικανικών κρουστών, της αραβικής κλίμακας και των λατινοαμερικάνικων χορών, το οποίο θεωρείται το πλέον επιτυχημένο του αφού έχει προταθεί για 11 Grammy Awards. Έχει, επίσης, γράψει μουσική για το θέατρο («Possible City» και «Collateral Damage») και τον κινηματογράφο («Malcom X» και «The Sheltering Sky»).

Ως εκπαιδευτικός συνεργάζεται με κορυφαία Πανεπιστήμια (Julliard, Columbia, Princeton, Harvard, Yale, University of California in San Diego κ.ά.) ενώ έχει δημιουργήσει και λειτουργεί το ετήσιο οχταήμερο σεμινάριο «Arabic Music Retreat» με συμμετέχοντες απ’ όλον τον κόσμο. Ο Σιμόν Σαχίν κατατάσσεται ισάξια ανάμεσα στους μεγάλους μουσικούς του αιώνα μας. Η μοναδική του προσφορά στον κόσμο των τεχνών αναγνωρίστηκε το 1994 όταν τιμήθηκε με το Νational Ηeritage Αward στο «Λευκό Οίκο». Για τον ίδιο λόγο το 1998 επιλέχθηκε να συνθέσει τη μουσική του ντοκιμαντέρ «For Everyone Everywhere» με αφορμή την 50ή επέτειο του Καταστατικού Χάρτη των Ανθρώπινων Δικαιωμάτων από τα Ηνωμένα Έθνη.

Ο Βασίλης Αγροκώστας είναι απόφοιτος του Τμήματος Μουσικών Σπουδών της Σχολής Καλών Τεχνών του ΑΠΘ και κάτοχος πτυχίου αρμονίας, αντίστιξης, φούγκας, διπλώματος κλασικής κιθάρας και βυζαντινής μουσικής. Είναι μόνιμος εκπαιδευτικός στο Μουσικό Σχολείο Βόλου όπου διδάσκει βυζαντινή και παραδοσιακή μουσική. Ως τραγουδιστής έχει πλούσια καλλιτεχνική εμπειρία με συναυλίες τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό ερμηνεύοντας τραγούδια τόσο του έντεχνου-λαϊκού όσο και του παραδοσιακού ρεπερτορίου.

Ενδεικτικά αναφέρουμε τα: «Άξιον Εστί» του Μ. Θεοδωράκη και «Η Εποχή της Μελισσάνθης» του Μ. Χατζιδάκι (στο πλευρό του Γ. Νταλάρα και της Μ. Φαραντούρη, με τη Συμφωνική Ορχήστρα και την Πολυφωνική Χορωδία του Δήμου Βόλου), «Τριαντάφυλλα στο χιόνι»  του Δημήτρη Μαραγκόπουλου (σε πρώτη παγκόσμια εκτέλεση στο πλαίσιο του  8ου Φεστιβάλ Θρησκευτικής Μουσικής της Πάτμου), «Στιχηρόν» του Θ. Καραθόδωρου (παγκόσμια πρώτη στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών υπό τη διεύθυνση του Νίκου Χριστοδούλου, 2009), τα τραγούδια της θεατρικής παράστασης «Η τελευταία μαύρη γάτα» του Ευγένιου Τριβιζά (σε μουσική Σ. Γυφτάκη και καλλιτεχνική επιμέλεια της Ιουλίτας Ηλιοπούλου στο πλαίσιο του Διεθνούς Φεστιβάλ Μουσικού Θεάτρου Βόλου 2009), τραγούδια από τη «Ρωμαϊκή Αγορά» του Μ. Χατζιδάκι (με τη Συμφωνική Ορχήστρα Βόλου υπό τη διεύθυνση του Ι. Μπαλτσαβιά), «Εισάκουσόν μου» για ψάλτη, λύρα κι έγχορδα ( σε πρώτη εκτέλεση, στο 9ο Φεστιβάλ Θρησκευτικής Μουσικής της Πάτμου υπό τη διεύθυνση του Άλκη Μπαλτά), «Δυτικά του Τόκυο» του Δ. Μαραγκόπουλου (ως σολίστ στη λύρα και στη φλογέρα, ΜΜΑ 2009, στο πλαίσιο της Ιαπωνικής Εβδομάδας), σμυρνέικα και ρεμπέτικα τραγούδια με τον Μπάμπη Τσέρτο και τη Φιλαρμονική του Δήμου Βόλου κ.ά. Έχει επίσης συμμετάσχει ως ηθοποιός, τραγουδιστής και εκτελεστής παραδοσιακών μουσικών οργάνων (πολίτικη λύρα, νησιώτικη λύρα, φλογέρα, λαϊκή κιθάρα) στην παράσταση – παραμύθι «Ο Γιαννάκης, ο γιός της ορφανής» σε παραστάσεις που δόθηκαν για παιδιά του Δημοτικού.

*’Μελίτα Γκαμπές’ είναι ένα μεγάλο τρίγωνο στη Μεσόγειο, σημείο αναφοράς για τα μετεωρολογικά δελτία της ναυσιπλοΐας. Ταύρος Δέλτα Κρουσέιντ, Μελίτα Γκαμπές και άλλες μυθικές ονομασίες είχαν διεγείρει τη φαντασία μου από μικρό παιδί… ακούγοντας τα δελτία καιρού.’

Δημήτρης Μαραγκόπουλος

Σάββατο 4 Ιουνίου 2011 στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών
Σιμόν Σαχίν
Βασίλης Αγροκώστας
Συμφωνική Ορχήστρα της ΕΡΤ