Post Inferno – Προς Δαμασκόν του August Strindberg από την Ρούλα Πατεράκη στη Στέγη

Η Ρούλα Πατεράκη, η φιλόσοφος της σκηνής, στην πρώτη της συνεργασία με τη Στέγη ανεβάζει για πρώτη φορά στην Ελλάδα την επική τριλογία του Στρίντμπεργκ.

Γιος δούλας, με τρεις γάμους, τρία διαζύγια, πέντε παιδιά, χρόνια οικονομικά και ψυχολογικά προβλήματα και συνεχείς κρίσεις νευρικού κλονισμού, πέθανε σε ηλικία 63 ετών από καρκίνο του στομάχου. Ιδού ένα σύντομο βιογραφικό του Αυγούστου Στρίντμπεργκ (1849-1912), απογυμνωμένο από το πυρετικό μεγαλείο ενός δραματουργού που μίλησε για τον άνθρωπο όπως κανένας άλλος πριν από εκείνον.

Ένας άνδρας χωρίς όνομα, ο Άγνωστος, ένα alter ego του ίδιου του Στρίντμπεργκ, είναι το κεντρικό πρόσωπο στην τριλογία Προς Δαμασκόν (1898-1900). Λάτρης των θηλυκών, και συνάμα μισογύνης, ο Άγνωστος αποπλανεί μια περαστική, την Κυρία. Άλλοτε μαζί της κι άλλοτε χωριστά, πορεύεται στις εσχατιές του ονείρου και της πραγματικότητας, του υπερβατισμού και του ρεαλισμού, του μυστικισμού και του χριστιανισμού, της τρέλας και της λογικής, της ασυνειδησίας και της συνείδησης, της αλχημείας και της επιστήμης, της ενοχής και της ελευθερίας, της αμαρτίας και της θέωσης, του σαδομαζοχισμού και της αγάπης. Φτάνει σε πηγές με θειάφι και απάτητες βουνοκορφές, κλείνεται οικειοθελώς σε μοναστήρια και άσυλα, παρασκευάζει χρυσό και αποκτά παιδιά, αναζητά την Πίστη αλλά και τον Πειρασμό, πάσχει ταυτόχρονα από μεγαλοϊδεατισμό και ταπεινοφροσύνη. Το χρήμα δεν του είναι ποτέ αρκετό, η οικογένεια που τόσο αποζητά αποδεικνύεται «λάκκος λεόντων και φωλιά φιδιών» και η ευτυχία, σύντομη πάντα για εκείνον, κυοφορεί την καταστροφή.

Προσωπικότητα αντισυμβατική και αντιφατική, η Ρούλα Πατεράκη, η πειραματίστρια που δεν δίστασε ποτέ μπροστά στα μεγάλα θεάματα, η φιλόσοφος της σκηνής που σκηνοθέτησε τους σταρ της εποχής, στην πρώτη της συνεργασία με τη Στέγη ανεβάζει για πρώτη φορά στην Ελλάδα την επική τριλογία του Στρίντμπεργκ, με τις εναγώνιες θεολογικές, υπαρξιακές, συζυγικές και ερωτικές αναζητήσεις. Και ομολογεί: «Αναμετριέμαι με τον Στρίντμπεργκ μέσα από την αντίληψή μου για το σήμερα, όσο μου το επιτρέπουν οι καιροί, η επάρκειά μου κι ο έρωτάς μου για τον ίδιο».

Η παράσταση θα παρουσιαστεί με αγγλικούς υπέρτιτλους.

Δραματουργία, συγγραφή, σύνθεση: Ρούλα Πατεράκη, Μάνος Λαμπράκης, στηριγμένη στη μετάφραση της Μαργαρίτας Μέλμπεργκ του έργου του Α. Στρίντμπεργκ «Προς Δαμασκόν» (εκδ. Κέδρος)

Σκηνοθεσία: Ρούλα Πατεράκη
Σκηνογραφία: Εύα Μανιδάκη
Μουσική: Γιώργος Κουμεντάκης
Φωτισμοί: Γιάννης Δρακουλαράκος
Ενδυματολόγος: Απόλλων Παπαθεοχάρης
Οργάνωση παραγωγής: Γιάννης Γκουντάρας
Βοηθός σκηνοθέτη: Δανάη Παπουτσή
Βοηθός σκηνογράφου: Μυρτώ Μεγαρίτου
Βοηθός ενδυματολόγου: Μαρία Ζυγούρη
Βοηθοί παραγωγής: Νίκος Νικολαΐδης, Γιάννης Παυλόπουλος, Άρης Κανέλλος
Παραγωγή: Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση

Ερμηνεύουν: Ανδρέας Αντωνιάδης, Σπύρος Βάρελης, Λάζαρος Γεωργακόπουλος, Ευανθία Κουρμούλη, Νίκος Μαυράκης, Λουκία Μιχαλοπούλου, Γιώργος Παπαπαύλου, Ρούλα Πατεράκη, Όμηρος Πουλάκης, Δώρα Στυλιανέση, Αλέκος Συσσοβίτης, Εύρη Σωφρονιάδου, Κωνσταντίνα Τάκαλου, Πάνος Τζίνος

Φωτογραφία: Βαγγέλης Κύρης

ΠΑΡΑΛΛΗΛΗ ΔΡΑΣΗ

Παρασκευή 13 Μαΐου 2016

Μετά την παράσταση, συζήτηση του κοινού με τους συντελεστές

Διαβάστε περισσότερα:

Λίγο πριν από τη συγγραφή του Προς Δαμασκόν, ο Στρίντμπεργκ, αποκαμωμένος από τους δύο αποτυχημένους γάμους του και τα εξίσου αποτυχημένα αλχημικά του πειράματα (προσπαθούσε να παρασκευάσει χρυσό), οικονομικά και ηθικά κατεστραμμένος, περνά τη σφοδρότερη ψυχολογική κρίση της ζωής του. Ενώ βρίσκεται, όμως, στα πρόθυρα νευρικού κλονισμού, γράφει το αυτοβιογραφικό έργο Inferno (Κόλαση, 1896) και, δύο χρόνια μετά, τη μοναδική τριλογία του, μέσω της οποίας μοιάζει να συμφιλιώνεται με τον εαυτό του, καθώς αμέσως μετά παντρεύεται για τρίτη φορά (και χωρίζει δύο χρόνια αργότερα), γράφει τα μεγάλα θεατρικά του έργα, Ο Χορός του Θανάτου (1900) και Ονειρόδραμα (1901), ιδρύει το δικό του θέατρο και ολοκληρώνει τα έργα δωματίου Καταιγίδα, Η σονάτα των φαντασμάτων και Ο Πελεκάνος (1907).

Ο τίτλος Προς Δαμασκόν αναφέρεται στη μεταστροφή του Αποστόλου Παύλου από απηνή διώκτη των χριστιανών (ως Σαούλ) σε Απόστολο των Εθνών, ύστερα από θαύμα που συνέβη ενώ βρισκόταν καθ’ οδόν προς τη Δαμασκό.

Ο Στρίντμπεργκ εμπνεύστηκε σε μεγάλο βαθμό τα πρόσωπα του έργου Προς Δαμασκόν από την οικογένεια της δεύτερης συζύγου του, της Αυστριακής δημοσιογράφου Frida Uhl.

Η πρεμιέρα του πρώτου μέρους της τριλογίας δόθηκε στις 19 Νοεμβρίου 1900 στο Βασιλικό Δραματικό Θέατρο της Στοκχόλμης, γνωστό και ως Dramaten (Ντραμάτεν). Την Κυρία ερμήνευσε η ανερχόμενη Νορβηγίδα ηθοποιός Harriet Bosse, η οποία έμελλε, την επόμενη χρονιά, να γίνει η τρίτη σύζυγος του Στρίντμπεργκ.

«Ο Στρίντμπεργκ υπήρξε ο ισόβιος συνοδοιπόρος μου» έχει πει ο Ingmar Bergman, ο οποίος στα παιδικά του χρόνια ανέβαζε έργα του Στρίντμπεργκ σε κουκλοθέατρο, ενώ είχε διαβάσει τα άπαντά του ήδη από τα 12 του χρόνια. Το κινηματογραφικό του έργο βρίθει αναφορών στον Στρίντμπεργκ. Η Έβδομη Σφραγίδα είναι σαφώς επηρεασμένη από το Προς Δαμασκόν, ενώ στο Φάννυ και Αλέξανδρος είναι χαρακτηριστική η σκηνή της ανάγνωσης ενός αποσπάσματος από το Ονειρόδραμα του Στρίντμπεργκ.

Ο Ίνγκμαρ Μπέργκμαν ανέβασε στο θέατρο έντεκα έργα του Στρίντμπεργκ, ενώ σκηνοθέτησε οχτώ έργα του για το ραδιόφωνο και δύο για την τηλεόραση. Tο 1974 ανέβασε το πρώτο και το δεύτερο μέρος του Προς Δαμασκόν στο Dramaten της Στοκχόλμης και, την ίδια χρονιά, στο Βερολίνο, στο πλαίσιο του Berliner Festspiele, δίχως όμως να αποσπάσει ιδιαίτερα ενθουσιώδεις κριτικές. Στους πρωταγωνιστικούς ρόλους εμφανίζονταν οι γνωστοί κινηματογραφικοί του ηθοποιοί Jan-Olof Strandberg (Άγνωστος), Helena Brodin (Κυρία), Anders Εk (Ζητιάνος), Ulf Johanson (Ιατρός) και Frank Sundström (Καίσαρας).

Ολόκληρη η τριλογία Προς Δαμασκόν παρουσιάστηκε το 1974 στο Traverse Theatre του Εδιμβούργου από τους Michael Ockrent και David Gothard.

Η πανκ-μέταλ μπάντα To Damascus της Αμερικανίδας μουσικού Sylvia Juncosa πήρε το όνομά της από το ομώνυμο θεατρικό έργο του Στρίντμπεργκ.

Εγκιβωτισμένους σε προθήκες από πλέξιγκλας, μαζί με σφαχτάρια από τα οποία έτρεχε ακόμη το αίμα, παρουσίασε τους ήρωες του Προς Δαμασκόν ο Λιθουανός σκηνοθέτης Oskaras Koršunovas το 2006, στο Νορβηγικό Εθνικό Θέατρο του Όσλο.

Βασισμένη στο πρώτο μέρος της τριλογίας ήταν η παράσταση Andreas που παρουσιάστηκε στο Διεθνές Φεστιβάλ Θεάτρου της Αβινιόν το καλοκαίρι του 2015 από τον Γαλλο-Νορβηγό σκηνοθέτη Jonathan Châtel.

Στα ελληνικά, το Προς Δαμασκόν κυκλοφορεί σε τρεις τόμους (α’, β’ και γ’ μέρος), σε μετάφραση της Μαργαρίτας Μέλμπεργκ, από τις εκδόσεις Κέδρος (2008).

Η Ρούλα Πατεράκη πρωτοεμφανίστηκε στο θέατρο ως παιδί-θαύμα σε ηλικία 10 ετών, παίζοντας τον μικρό Ισαάκ στη Θυσία του Αβραάμ, στο Κρατικό Ωδείο Θεσσαλονίκης, ενώ ήδη στα 13 της συμμετείχε σε παραστάσεις έργων του Στρίντμπεργκ.

Φωτογραφία © Θάνος Σαμαράς

Περισσότερα εδώ.