Οι Ζωές των άλλων του Άλμπερτ Όστερμάιερ στο θέατρο Θησείον

Το θέατρο «Θησείον» παρουσιάζει το έργο του Άλμπερτ Όστερμάιερ, «Οι Ζωές των άλλων» από τις 7 Δεκεμβρίου και κάθε Τετάρτη, Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή.

Ερχόμαστε ξανά και ξανά αντιμέτωποι με την προδοσία. Μέχρι να κοπούν όλες οι γέφυρες, να απομακρυνθούμε από κάθε ανθρώπινη επαφή…

Το θεατρικό έργο του Αλμπερτ Όστερμάιερ που βασίζεται στην πολυβραβευμένη αριστουργηματική γερμανική ταινία του Φλόριαν Χένκελ Φον Ντόνερσμαρκ “Οι Ζωές των Άλλων” θα παιχτεί για πρώτη φορά στην Ελλάδα.

Η σκηνοθεσία είναι της Αλίκης Δανέζη-Knutsen, που είχε σκηνοθετήσει με μεγάλη επιτυχία για λογαριασμό της Λυκόφως και το Festen (Οικογενειακή Γιορτή) το 2006. Από 7 Δεκεμβρίου το ανατολικό Βερολίνο του 1984 θα ζωντανέψει μπροστά στα μάτια μας στο Θησείον, ένα θέατρο για τις τέχνες μέσα από την ιστορία του διάσημου θεατρικού συγγραφέα Γκεόργκ Ντράιμαν και της ηθοποιού συντρόφου του Κρίστα-Mαρία Ζίλαντ που παρακολουθούνται από τον αξιωματούχο της Στάζι, Γκερντ Βίσλερ μετά από έμμεση προτροπή του ερωτοχτυπημένου υπουργού Μπρούνο Χέμπφ. Όταν ο αξιωματούχος της Στάζι ως απρόσκλητος «επισκέπτης» και μάρτυρας της ζωής των άλλων αρχίζει να τρέφει αισθήματα συμπάθειας για το ανύποπτο ζευγάρι, τίποτα δεν μπορεί να μείνει πια το ίδιο.

Διασκευή & προσαρμογή κειμένων: Αλίκη Δανέζη-Knutsen, Μανώλης Δούνιας
Μετάφραση θεατρικού έργου: Έρι Κύργια
Σκηνοθεσία: Αλίκη Δανέζη-Knutsen
Σκηνικά: Κική Πίττα
Κοστούμια: Άγγελος Μέντης
Φωτισμοί: Αλέκος Γιάνναρος
Σχεδιασμός Ηχου – Επιμέλεια Μουσικής: Κενάν Ακάουι Βοηθός Σκηνοθέτη: Μανώλης Δούνιας
Παίζουν οι ηθοποιοί: Άννα Μάσχα (Κρίστα-Mαρία Ζίλαντ), Μανώλης Μαυροματάκης (Γκερντ Βίσλερ), Φάνης Μουρατίδης (Γκεόργκ Ντράιμαν), Κώστας Μπερικόπουλος (Μπρούνο Χέμπφ), Γιώργος Συμεωνίδης (Γκρούπιτζ / Πάουλ Χάουζερ / Βοηθός του Βίσλερ / Άλμπερτ Γιέρσκα / Διευθυντής του Spiegel / Κρατούμενος / Ταμίας στο βιβλιοπωλείο)
Παραγωγή: Γιώργος Λυκιαρδόπουλος-Λυκόφως

Λίγα λόγια για την ταινία

Οι Ζωές των άλλων είναι ένα από τα σπουδαιότερα πολιτικά θρίλερ που έχουμε δει στον κινηματογράφο τα τελευταία χρόνια. Θα μπορούσε να έχει τον τίτλο Σονάτα για έναν καλό άνθρωπο, όπως το μουσικό κομμάτι που ακούγεται στην ταινία, γιατί το βασικό θέμα της θέμα δεν είναι η Λαϊκή Δημοκρατία της Γερμανίας ή η Στάζι, αλλά το ερώτημα, τι σημαίνει να είσαι καλός… Διαδραματίζεται τη δεκαετία του 1980, πριν την πτώση του τοίχους του Βερολίνου, την εποχή δηλαδή που δρούσε ανεξέλεγκτα ένα παρακράτος τρόμου και αδικίας. Σκοπός της Στάζι ήταν να προστατεύει το Κόμμα από το λαό. Συνελάμβανε, φυλάκιζε και ανέκρινε όποιον ήθελε. Ο αξιωματούχος της Στάζι, Γκερντ Βίσλερ, είναι ένας άνθρωπος μοναχικός και αδίστακτος που δρα για το «καλό» της δημοκρατίας… Οι ανακρίσεις, οι απειλές, οι βασανισμοί, οι παρακολουθήσεις είναι στην καθημερινή του ατζέντα. Είναι το τέλειο γρανάζι σε μία εφιαλτική μηχανή.

Οταν του ανατεθεί η παρακολούθηση του θεατρικού συγγραφέα Γκεόργκ Ντράιμαν θα σπεύσει με ζήλο να αναλάβει το νέο του καθήκον. Μόνο που δεν πρόκειται για κάποιον συγγραφέα που δρα υπογείως εναντίον του καθεστώτος, αλλά για κάποιον που απλώς συζεί με την ηθοποιό Κρίστα-Mαρία Ζίλαντ, κρυφό πόθο του ερωτοχτυπημένου υπουργού Μπρούνο Χέμπφ. Και πρέπει να βρει οπωσδήποτε στοιχεία εναντίον του συγγραφέα για να μπορέσει να ανοίξει ο δρόμος για το ειδύλλιο που ονειρεύεται να ζήσει ο υπουργός. Αυτό είναι το πραγματικά ασυνήθιστο σ’ αυτή την ταινία: η παρακολούθηση κινητοποιείται από καθαρή προσωπική ζήλια και όχι για πολιτικούς λόγους.
Και ο πράκτορας Βίσλερ αρχίζει να έχει αμφιβολίες, αν για αυτό έδωσε όρκο στο κόμμα: για να ψάχνει αβυσσαλέα στοιχεία καταδίκης ανθρώπων για να ευχαριστήσει το δόλιο πνεύμα ενός διεφθαρμένου πολιτικού άντρα. Από θύτης αισθάνεται ξαφνικά θύμα μιας δημοκρατίας που λειτουργεί μόνο κατ’ όνομα. Και αποφασίζει να δράσει, όποιο και αν είναι το τίμημα.

Λίγα λόγια για την ιδέα της ταινίας
Φλοριάν Χένκελ φον Ντόνερσμαρκ
“Appassionata”: Η ιδέα για την ταινία

Ο καθηγητής μας στη Σχολή Κινηματογράφου του Μονάχου, είχε τη θεωρία, ότι η φαντασία είναι ένας μυς που πρέπει να τον γυμνάζουμε, όπως ο Άρνολντ Σβατζενέγκερ γυμνάζει τους θωρακικούς του. […] Μέσα στις οκτώ κιόλας πρώτες εβδομάδες του πρώτου εξαμήνου, κάθε σπουδαστής έπρεπε να γράψει 14 (!) προσχέδια σεναρίου. […] Θυμάμαι ότι είχα ξαπλώσει απελπισμένος στο πάτωμα, δίπλα μου βρισκόταν το κασετόφωνό μου, κι άκουγα την ηχογράφηση της Σονάτας του Σεληνόφωτος από τον Εμίλ Γκίλελς. Για μια στιγμή έπαψα να σκέφτομαι ότι θα έπρεπε να δουλεύω μία από τις 14 ιστορίες μου, και άκουγα μόνο τη μουσική. Ξαφνικά, μου ήρθε στο μυαλό κάτι που είχα διαβάσει σε κάποιο βιβλίο του Γκόρκι, ότι ο Λένιν είχε πει για την Appassionata, πως δεν μπορούσε να την ακούει συχνά, διότι αλλιώς «θα ήθελε να λέει τρυφερές βλακείες και να χαϊδεύει τα κεφάλια των ανθρώπων» εκείνων που έπρεπε «να χτυπήσει, να χτυπήσει χωρίς έλεος», ώστε να καταφέρει να ολοκληρώσει την επανάσταση. Με την Appassionata δεν μου συνέβαινε το ίδιο, αλλά με τη Σονάτα του Σεληνόφωτος μπορούσα να καταλάβω πολύ καλά τι εννοούσε ο Λένιν: κάποια μουσικά κομμάτια σε αναγκάζουν να βάλεις τον άνθρωπο πάνω από την ιδεολογία, το συναίσθημα πάνω από τις αρχές, την αγάπη πάνω από την αυστηρότητα. Αναρωτήθηκα τι θα είχε συμβεί, αν κάποιος εξανάγκαζε τον Λένιν να ακούει την Appassionata. […] Όσο τα σκεφτόμουν αυτά, μου ήρθε μια εικόνα στο μυαλό: το μεσαίο κοντινό πλάνο ενός άντρα μέσα σ’ ένα άθλιο δωμάτιο· φοράει ακουστικά στα αυτιά, και μέσα απ’ αυτά ακούγεται μια εκπληκτική μουσική. Και με την εικόνα αυτή, μου ήρθε η εξής σκέψη: ο άντρας αυτός δεν ακούει τη μουσική με τη βούλησή του, αλλά επειδή πρέπει να κρυφακούσει κάποιον, έναν εχθρό των ιδεών του, φίλο αυτής της μουσικής ωστόσο. Ποιος είναι αυτό ο άντρας που κάθεται εκεί πέρα; Ποιον κρυφακούει; Οι ερωτήσεις προέκυπταν καταιγιστικά, το ίδιο και οι απαντήσεις, και μέσα σε λίγα λεπτά φτιάχτηκε η σκαλέτα για τις Ζωές των άλλων.
Florian Henckel von Donnersmarck, Das Leben der anderen: Materialien und Arbeitsanregungen, erarbeitet von Jörn Brüggemann, Schroedel. Μτφρ. αποσπάσματος: Έρι Κύργια

Λίγα λόγια για τον συγγραφέα
Άλμπερτ Όστερμάιερ

Ο Άλμπερτ Οστερμάιερ (γεν. το 1967) ζει και εργάζεται στο Μόναχο. Το 1988 άρχισε να δημοσιεύει τα πρώτα του ποιήματα και δύο χρόνια μετά, με την υποτροφία της Πόλης του Μονάχου, έλαβε το πρώτο του βραβείο. Το έργο του Zwischen zwei Feuern. Tollertopographie, που γράφτηκε το 1993 και ανέβηκε στο Staatsschauspiel του Μονάχου, αποτέλεσε το πρώτο του θεατρικό έργο. Συνεργάστηκε ως συνεργάτης συγγραφέας με το Εθνικό Θέατρο του Μάνχαϊμ (1996/97), το βαυαρικό Staatsschauspiel (1999/2000) και του Burgtheater της Βιέννης (2003/09). Έργα του έχουν ανεβάσει πολλοί φημισμένοι σκηνοθέτες.

Έχει γράψει τα έργα Zwischen zwei Feuern. Tollertopographie (1993), Zuckersüss & Leichenbitter oder: vom kaffee-satz im zucker-stück (1996), Tatar Titus (1997), Radio Noir (1998), The Making Of. B.-Movie (1998), Heartcore Theater (2000), Death Valley Junction (2000), Erreger (2000), Letzter Aufruf (2000), Fliegenfänger (2000), Es ist Zeit. Abriss (2001), Katakomben(2001), 99 Grad (2001), Vatersprache (2002), Auf Sand (2003), Nächte unter Tage (2005), Nach den Klippen (2005), Ersatzbank (2006), Schwarze Minuten (2007), Fratzen (2009), Blaue Spiegel (2009), Sing für mich, Tod! Ein Ritual für Claude Vivier (2009), Das Leben der Anderen (Οι Ζωές των άλλων, 2009).

Επίσης, έχει γράψει τα εξής λιμπρέτα για όπερα: An Chung-Gun – Fingerkuppen. Crushrooms, Die Tragödie des Teufels και Leila und Madschnun.

Έχουν κυκλοφορήσει οι εξής ποιητικές του συλλογές: Verweigerung der Himmelsrichtung (1988), umWaelZTon (1989), Nicht in Venedig (1991), Herz Vers Sagen (1995), Fremdkörper hautnah (1997), Heartcore (1999), Autokino (2001), SOLARPLEXUS (2004), Polar (2006), Für den Anfang der Nacht. Liebesgedichte (2007), Wer sehen will (2008). Τέλος, έργα πρόζας αποτελούν τα: Scherbenmorgen (1990), Zephyr, (2008), Schwarze Sonne scheine, (2011).

Μέσα στο 2012 τρία έργα του έκαναν πρεμιέρα: το νέο του έργο Ein Pfund Fleisch στο Schauspielhaus του Αμβούργου, το Call me God στο Residenztheater του Μονάχου, καθώς και η δραματοποίηση του πρόσφατου μυθιστορήματός του Schwarze Sonne scheine στο Λουξεμβούργο.
Για το συγγραφικό του έργο έχει λάβει πολλές διακρίσεις: τα βραβεία Kleist (2003) και Bertolt Brecht (2010), Βραβείο Λογοτεχνίας Welt (2011), το βραβείο Ernst-Hoferichter της Πόλης του Μονάχου, (2000), Βραβείο Συγγραφής της Αγοράς Θεατρικών Έργων της Χαϊδελβέργης (2000), το βραβείο Hubert-von-Herkomer (1998), Βραβείο Μετάφρασης του Ινστιτούτου Γκαίτε (1998), Ernst-Toller (1997), Βραβείο Ποίησης PEN του Λίχτενστάιν.
Έχει διατελέσει Καλλιτεχνικός Διευθυντής σε καλλιτεχνικά φεστιβάλ.
Επιπλέον, είναι τερματοφύλακας της ποδοσφαιρικής ομάδας συγγραφέων και επιμελητών τέχνης. Εργάστηκε ως writer in residence στη Νέα Υόρκη και έχει διδάξει ως επισκέπτης διδάσκων σε διάφορα γερμανικά πανεπιστήμια.

Λίγα λόγια για τη σκηνοθέτη
Αλίκη Δανέζη-Knutsen

Σπούδασε κινηματογράφο στις Η.Π.Α. στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρ-νιας (U.S.C) και στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης (N.Y.U), Tisch School of the Arts, όπου αποφοίτησε με Honors B.F.A. Κατά τη διάρκεια των σπουδών της δούλεψε στο πειραματικό θέατρο La Mamma E.T.C.
Στην Κύπρο έκανε την πρώτη της μεγάλου μήκους ταινία, ΔΡΟΜΟΙ ΚΑΙ ΠΟΡΤΟΚΑΛΙΑ (1996) που βραβεύθηκε στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Σκηνοθέτησε στο Μαρόκο το μουσικό ντοκιμαντέρ ΚΑΡΑΒΑΝΣΑΡΑΪ (1998), μια διεθνή συμπαραγωγή του Center for World Dialogue και το 2001 τη δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία BAR στην Κύπρο και Ουρουγουάη (διεθνή φεστιβάλ Ρώμης, Μοντεβιδέο, Θεσσαλονίκης κ.α.). Στη συνέχεια επέστρεψε στη Νέα Υόρκη για μεταπτυχιακές σπουδές φιλοσοφίας στο NEW SCHOOL FOR SOCIAL RESEARCH, με υποτροφία του Ιδρύματος Fulbright. Στη Νέα Υόρκη σκηνοθέτησε και την πρώτη της θεατρική παράσταση CLOSER, του Πάτρικ Μάρμπερ (2002). Έχει διδάξει σενάριο, σκηνοθεσία κινηματογράφου και υποκριτική και έχει διατελέσει μέλος Κριτικών Επιτροπών σε φεστιβάλ στην Κύπρο και στην Ελλάδα.
Το 2006 σκηνοθέτησε στην Αθήνα το FESTEN του Τόμας Βίντενμπεργκ. Επίσης έχει σκηνοθετήσει το ΔΕΙΠΝΟ ΜΕ ΦΙΛΟΥΣ του Ντόναλτ Μάρκγιουλις (2010, Θέατρο Διόνυσος, Λευκωσία) και HURLY BURLY του David Rabe (2011, Θεατρικός Οργανισμός Κύπρου). Αυτή την περίοδο ολοκληρώνεται και η τρίτη της μεγάλου μήκους ταινία με τίτλο CHINATOWN-ΤΑ ΤΡΙΑ ΚΑΤΑΦΥΓΙΑ.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
Χριστίνα Γεωργιάδου