Μουσείο Μπενάκη οδού Πειραιώς: Τρέχουσες και επερχόμενες εκθέσεις

Οι εκθέσεις που παρουσιάζει το Μουσείο Μπενάκη και συνεχίζονται ή και ολοκληρώνονται μέσα στον Μάρτιο είναι οι ακόλουθες …

ΤΡΕΧΟΥΣΕΣ ΕΚΘΕΣΕΙΣ

Δημήτρης Ησαϊας – Τάσης Παπαϊωάννου. 30 χρόνια αρχιτεκτονικής δημιουργίας
Διάρκεια : μέχρι 6 Μαρτίου 2011

O Δημήτρης Ησαΐας και ο Τάσης Παπαϊωάννου αποφοίτησαν από την Αρχιτεκτονική Σχολή του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου και από το 1979 διατηρούν αρχιτεκτονικό γραφείο. Έχουν εκπονήσει αρχιτεκτονικές μελέτες δημοσίων και ιδιωτικών έργων και έχουν συμμετάσχει σε πολλούς αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς.
Οι συμμετοχές τους αυτές αποτελούν σημαντικό τμήμα της αρχιτεκτονικής τους δουλειάς, αλλά και πεδίο έρευνας και προβληματισμού παραλλήλως με την διδασκαλία τους στη Σχολή Αρχιτεκτόνων. Η μεταγραφή της κεντρικής ιδέας σε κτήριο σε συνάρτηση με τη λειτουργική και κατασκευαστική δομή αποτελεί κυρίαρχο στοιχείο της αρχιτεκτονικής τους διαδρομής.

Η έκθεση προσπαθεί να διερευνήσει τα χαρακτηριστικά αυτής της διαδρομής, προβάλλοντας με φωτογραφίες, σκίτσα, σχέδια και προπλάσματα, την πορεία από το “λευκό χαρτί” στον υλοποιημένο χώρο.

Διοργάνωση : Ελληνικό Ινστιτούτο Αρχιτεκτονικής

Δημήτρης Πικιώνης 1887 – 1968
Διάρκεια : μέχρι 13 Μαρτίου 2011

Η έκθεση παρουσιάζει το μεγαλύτερο μέρος του ζωγραφικού & αρχιτεκτονικού έργου του Δημήτρη Πικιώνη, το οποίο έχει περιέλθει στην κατοχή του Μουσείου Μπενάκη, από την σημαντική δωρεά της οικογένειας Πικιώνη.
Στο πρώτο μέρος της έκθεσης παρουσιάζεται το ζωγραφικό του έργο στις ενότητες που ο ίδιος είχε προσδιορίσει: Από τη Φύση, Αναμνήσεις από το Παρίσι, Αρχαία, Βυζαντινά, της Φαντασίας, Λαϊκά. Η ζωγραφική για τον Δημήτρη Πικιώνη αποτελούσε μάλλον προσωπική του υπόθεση και αφορούσε τη δική του καλλιτεχνική πορεία προς την ωρίμανση.

Στο δεύτερο μέρος της έκθεσης παρουσιάζεται το σύνολο του αρχιτεκτονικού του έργου, μελέτες του για την αρχιτεκτονική της Ζαγοράς και της Καστοριάς, τμήμα της μελέτης του για την Λαϊκή Αρχιτεκτονική της Χίου, τεύχη του περιοδικού Το 3ο μάτι (στην σύνταξη του οποίου συνεργάστηκαν Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας, Στρατής Δούκας, Σπύρος Παπαλουκάς, Σωκράτης Καραντινός, Τάκης Παπατσώνης, Μιχάλης Τόμπρος, Άγγελος Θεοδωρόπουλος) καθώς και τεκμήρια των σχέσεών του με ανθρώπους όπως ο GiorgiodeChirico, ο Μπουζιάνης, ο Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας, ο Γιάννης Τσαρούχης, ο Άγγελος Σικελιανός, ο WalterGropius, ο Κωνσταντίνος Δοξιάδης κ.ά.

Διοργάνωση : Μουσείο Μπενάκη

ΑΙΤΙΑ ΘΑΝΑΤΟΥ: ΕΥΘΑΝΑΣΙΑ.
ΕΡΓΑ ΑΠΟ ΤΗ ΣΥΛΛΟΓΗ PRINZHORN
Διάρκεια : μέχρι 13 Μαρτίου 2011

Ο κλάδος Τέχνη και Ψυχιατρική της Ελληνικής Ψυχιατρικής Εταιρείας, σε συνεργασία με το Μουσείο Μπενάκη, φέρνει για πρώτη φορά στην Ελλάδα τη συλλογή Prinzhorn από την Ψυχιατρική Κλινική του Πανεπιστημίου της Χαϊδελβέργης.

Η έκθεση παρουσιάζει για πρώτη φορά στην Ελλάδα ιδιαιτέρως σημαντικά έργα από την περιοχή των εικαστικών τεχνών της παγκοσμίως γνωστής Συλλογής Prinzhorn της Ψυχιατρικής Κλινικής του Πανεπιστημίου της Χαϊδελβέργης.

Tα 96 έργα, που παρουσιάζονται, τμήμα της πλούσιας γερμανικής συλλογής, είναι φιλοτεχνημένα από 18 καλλιτέχνες/ψυχικά ασθενείς, οι οποίοι, την περίοδο 1939-1944, υπήρξαν θύματα του ανελέητου προγράμματος ευθανασίας των Ναζί.

Εμπνευστής της συλλογής υπήρξε ο Hans Prinzhorn (1886-1933), γιατρός και ιστορικός τέχνης παράλληλα. Ο Prinzhorn, γοητευμένος από τις θεματικές αναζητήσεις της πολιτισμικής ανθρωπολογίας, όπως η απαρχή της καλλιτεχνικής ενόρμησης, θέλησε να προσεγγίσει τη «σχιζοφρενική αίσθηση της ύπαρξης» όπως αυτή αποτυπωνόταν στη σύγχρονή του εξπρεσιονιστική τέχνη.

Μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο συγκέντρωσε έργα από διάφορες ψυχιατρικές κλινικές και δημιούργησε μία μοναδική συλλογή στην Χαϊδελβέργη.

Η μείζων συμβολή του έγκειται στο ό,τι προσφέροντας στην παραγκωνισμένη, «τρελλή» τέχνη και στους δημιουργούς της μία θετική επανεκτίμηση, διευκόλυνε την αναγνώριση του ταλέντου των ψυχιατρικών ασθενών και την επανένταξη των ιδίων στην κοινωνία.

Τα έργα αυτά αποτελούν τόπο συνάντησης τόσο για την ιστορία, την τέχνη και την ψυχιατρική όσο και για την καταστροφική δύναμη της κοινωνίας, η οποία σε συνθήκες πολιτικής εκτροπής ανοίγει νέους Καιάδες για τα αδύναμα μέλη της.

Η έκθεση τελείται υπό την αιγίδα της Α.Ε. του Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας, κ. Κάρολου Παπούλια.

Διοργάνωση : Ελληνική Ψυχιατρική Εταιρεία σε συνεργασία με το Μουσείο Μπενάκη και με τη συνεργασία του Goethe Institut

«Τάσος Μπίρης – Δημήτρης Μπίρης: Αρχιτεκτονική. Το αμφίδρομο πέρασμα ανάμεσα στην εφαρμογή και τη διδασκαλία»
Διάρκεια : μέχρι 20 Μαρτίου 2011

Η έκθεση πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά πριν δύο χρόνια στο Κέντρο Αρχιτεκτονικής Μεσογείου, στα Χανιά. Σήμερα, μεταφέρεται στην Αθήνα σημαντικά εμπλουτισμένη και επιμερισμένη σε δύο αλληλένδετες ενότητες που παρουσιάζονται ταυτοχρόνως, αλλά σε δύο διαφορετικούς χώρους.

Η πρώτη ενότητα εκτίθεται στο Μουσείο Μπενάκη και περιλαμβάνει το μελετημένο και πραγματοποιημένο έργο των δύο αρχιτεκτόνων, καθώς και μία ειδική περιοχή όπου γίνεται συμβολική αναφορά στο έργο του δημιουργού του αρχιτεκτονικού γραφείου και ιστορικού μέλους της αρχιτεκτονικής πανεπιστημιακής κοινότητας, Κυπριανού Μπίρη (1907-1990), στον οποίο και είναι αφιερωμένη η έκθεση.

Η δεύτερη ενότητα εκτίθεται στο ιστορικό κτίριο της Πρυτανείας του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου (Ε.Μ.Π.). Περιλαμβάνει το διδακτικό έργο του Τάσου Μπίρη και του Δημήτρη Μπίρη και αφιερώνεται στον πρόωρα χαμένο Δημήτρη Μπίρη (1942-2002).

Εικόνες, σχέδια, μακέτες κτηρίων, αλλά και αποσπάσματα κειμένων με θεωρητικές θέσεις, καθώς και μεθοδολογικά εργαλεία αρχιτεκτονικής διδασκαλίας, συναποτελούν το υλικό των δύο ενοτήτων και καταγράφουν την διπλή δράση των αδερφών Μπίρη ως αρχιτεκτόνων εφαρμογής και ως δασκάλων σε μια πορεία σαράντα περίπου χρόνων μέχρι σήμερα.

Η παρουσίαση μιας αρχιτεκτονικής που όχι μόνο «βλέπεται» αλλά και «διαβάζεται», δηλαδή μιας «αρχιτεκτονικής μετά σκέψεως», είναι – ανάμεσα σε άλλα- ο στόχος αυτής της έκθεσης.

Διοργάνωση : Μουσείο Μπενάκη, Σχολή Αρχιτεκτόνων Ε.Μ.Π. και Κέντρο Αρχιτεκτονικής Μεσογείου.

ΚΑΛΛΙΟΠΗ ΛΕΜΟΣ
Navigating in the Dark
Διάρκεια : μέχρι 26 Μαρτίου 2011

Πρόκειται για την πρώτη ατομική έκθεση της Καλλιόπης Λεμού και παρουσιάζει τη νέα γλυπτική της ενότητα, με γλυπτά μεγάλης κλίμακας από ατσάλι.

Ο χώρος μετασχηματίζεται σε ένα περιβάλλον εσωτερικής αναζήτησης με τη μορφή κυψέλης. Η δυναμική που προσφέρει ο πολλαπλασιασμός και η ενίσχυση της εξαγωνικής κυψελωτής δομής με πυρήνα ανθρώπινα κεφάλια λειτουργεί ως μηχανισμός ενδοσκόπησης. Η κυκλική περιμετρική πλατφόρμα με τις οργανικές μορφές γλυπτών λειτουργεί σαν παρατηρητήριο και επιτρέπει στο θεατή να ενσωματωθεί και να έρθει σε έναν άμεσο διάλογο με το έργο.

Η έκθεση αυτή αποτελεί τον πρώτο σταθμό μίας τριλογίας σε ανοικτούς και κλειστούς χώρους, με τίτλο “Navigating in the Dark”. Οι άλλοι δύο σταθμοί είναι στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Κρήτης και στο Τζαμί Ibrahim Khan στο Ρέθυμνο (Μάιος-Αύγουστος 2011) και στη κρύπτη της εκκλησίας του Αγίου Παγκράτιου στο Λονδίνο. (Οκτώβριος-Νοέμβριος 2011).

Πρόκειται για τρεις αυτόνομες εκθέσεις που ωστόσο διατηρούν τα στοιχεία της συνέχειας και της μεταξύ τους σύνδεσης.

Οι τρεις σταθμοί είναι μία συμπαραγωγή του Μουσείου Μπενάκη και του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης Κρήτης.

Την έκθεση επιμελείται η κριτικός τέχνης και Διευθύντρια του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης Κρήτης, Μαρία Μαραγκού.

Διοργάνωση : Μουσείο Μπενάκη και Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Κρήτης

«Κώστας Μπαλάφας. Το Αντάρτικο στην Ήπειρο, 1940 – 1944».
Διάρκεια : μέχρι 30 Απριλίου 2011

Ο Κώστας Μπαλάφας συγκαταλέγεται ανάμεσα στους κορυφαίους Έλληνες εκπροσώπους της ανθρωπιστικής φωτογραφίας κατά τη μεταπολεμική περίοδο. Το έργο του αφιερωμένο στον απλό άνθρωπο του μόχθου και ιδιαίτερα στους κατοίκους των απομακρυσμένων χωριών της Ηπείρου, έχει προβληθεί επανειλημμένα τα τελευταία 20 χρόνια μέσα από εκθέσεις και εκδόσεις.

Ενταγμένος ο ίδιος από το 1943 στο 85ο Σύνταγμα του ΕΛΑΣ, κατέγραψε με το φακό του τον αγώνα του ηπειρώτικου λαού ενάντια στον κατακτητή, με τη συνείδηση ότι σώζει ιστορικές στιγμές για να τις μεταφέρει στις επόμενες γενιές. Σε κινηματογραφικό φιλμ, που κυριολεκτικά του έπεσε από τον ουρανό -από ένα ιταλικό βομβαρδιστικό- αποτύπωσε τις καταστροφές των χωριών, τις ζυμώσεις για την έναρξη του ένοπλου αγώνα, τις πορείες και τις μάχες των ανταρτών, το θρήνο των μανάδων, αλλά και τις εκδηλώσεις κατά την απελευθέρωση της πόλης των Ιωαννίνων.

Το υλικό αυτό έμεινε κρυμμένο για 31 χρόνια κάτω από το ξύλινο πάτωμα ενός σπιτιού στα Γιάννενα. Το 1991, με τη φροντίδα και έξοδα του δημιουργού, κυκλοφόρησε η έκδοση Κώστας Μπαλάφας. Το αντάρτικο στην Ήπειρο, Ασπρόμαυρες φωτογραφίες 1940-1944.

Στην έκθεση παρουσιάζεται η φωτογραφική σειρά από την Αντίσταση στην Ήπειρο, που φυλάσσεται στο Μουσείο Μπενάκη μαζί με το υπόλοιπο έργο του.

Διοργάνωση : Μουσείο Μπενάκη

ΝΕΕΣ ΕΚΘΕΣΕΙΣ

Ο σκηνογράφος Σπύρος Βασιλείου
Εγκαίνια : Τρίτη 22 Μαρτίου 2011, ώρα : 20.00
Διάρκεια : 23 Μαρτίου – 15 Μαΐου 2011

Η έκθεση στοχεύει να αναδείξει τις σημαντικότερες στιγμές της πολύχρονης διαδρομής (1929-1982) στο θέατρο του ζωγράφου Σπύρου Βασιλείου και τη συμβολή ενός από τους δημοφιλέστερους καλλιτέχνες της γενιάς του ’30 στη διαμόρφωση της μεταπολεμικής σκηνικής αισθητικής. Η έκθεση προβάλλει τους συσχετισμούς του σκηνογραφικού έργου του Βασιλείου με τις πολιτιστικές (θεατρικές και εικαστικές), ιδεολογικές και οικονομικές επιδιώξεις της Ελλάδας του ’30, του ’40, του ’50 και του ’60. Επίσης, την αλληλεπίδραση μεταξύ του ζωγραφικού και σκηνογραφικού του ιδιώματος. Θα περιλαμβάνει επιλεγμένες πλαστικές και ζωγραφικές μακέτες, κοστούμια, φωτογραφικό υλικό, κείμενα υποδοχής, κείμενα του καλλιτέχνη, αφίσες και θεατρικά προγράμματα.

Διοργάνωση : Μουσείο Μπενάκη σε συνεργασία με το «Ατελιέ Σπύρου Βασιλείου»

Κιβωτός. Παλαιοί σπόροι για νέες καλλιέργειες
Εγκαίνια : Δευτέρα 28 Μαρτίου 2011, ώρα : 20.00
Διάρκεια : 30 Μαρτίου – 18 Μαϊου 2011

Η «Κιβωτός» είναι η ελληνική πρόταση στη 12η Διεθνή Έκθεση Αρχιτεκτονικής στη Μπιενάλε της Βενετίας.
Σύμφωνα με τους δημιουργούς της (Φοίβη Γιαννίση, Ζήσης Κοτιώνης), η εγκατάσταση αυτή αναστοχάζεται τους παλαιούς σπόρους και την ιδεολογική βιοποικιλότητα που είναι διαθέσιμη αλλά ξεχασμένη και υπό εξαφάνιση, καθώς ταυτόχρονα επαγγέλλεται νέες κουλτούρες εδαφικής ζωής.

Στο Ελληνικό Περίπτερο, ο Γιάννης Ισιδώρου με την οπτική και ηχητική του εγκατάσταση παράγει ένα περιβάλλον προσομοίωσης με την αρχική αγροτική παραγωγική εμπειρία. Ο Κώστας Μανωλίδης με τις τοπιακές τοπολογίες του υπαινίσσεται τη δυνατότητα αναστοχασμού πάνω στον πλούτο του εδάφους μέσα από τις αναπαραστάσεις του. Η Μαρία Παπαδημητρίου με το εργαστήριο σπορείας της επανεισάγει στο εκτεταμένο έδαφος της μητρόπολης πρακτικές αγροτικές συνδυασμένες με την ηδονική εμπειρία της διατροφής. Ο Αλέξανδρος Ψυχούλης στοιχειοθετεί ίχνη ενός οδηγού για τον επίδοξο κηποτέχνη-καλλιεργητή της αστικής ζωής.

Η ίδια η Κιβωτός που σχεδιάστηκε και κατασκευάστηκε, φέροντας τη βαριά μνήμη του φυτογενετικού υλικού από τα ελληνικά τοπία, ταυτόχρονα ταξιδεύει, και μαζί με αυτήν οι επισκέπτες, ανύποπτοι αλλά γνώριμοι κάτοικοι ενός κόσμου στον οποίο η συλλογική επιβίωση γίνεται συνθήκη επιβίωσης του ίδιου του κόσμου εντός του οποίου επιβιώνουμε. Η διέγερση των αισθήσεων, η απόλαυση και ο ηδονισμός, η συντροφικότητα και η συμβίωση έτσι όπως τις έζησαν όλοι οι συνεργάτες μαζί μέσα από την πεντάμηνη εμπειρία της υλοποίησης του συλλογικού έργου, εγκαθίστανται στην Κιβωτό, ως αντίποδας στον καταναλωτικό μοναχισμό της μητροπολιτικής ζωής.

Επίτροποι-Επιμελητές: Φοίβη Γιαννίση, Ζήσης Κοτιώνης
Σχεδιασμός Κιβωτού και Εγκατάστασης: Φοίβη Γιαννίση, Ζήσης Κοτιώνης
Κατασκευή Κιβωτού: Γαβρίλος Μιχάλης
http://www.greekark.com/

Διοργάνωση : Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας – Υπουργείο Περιβάλλοντος & Κλιματικής Αλλαγής σε συνεργασία με το Μουσείο Μπενάκη

«Ιωάννης Αλταμούρας. Η ζωή και το έργο του»
Εγκαίνια : Πέμπτη 30 Μαρτίου 2011, ώρα : 20.00
Διάρκεια : 31 Μαρτίου – 22 Μαΐου 2011

Μεγάλη αναδρομική έκθεση αφιερωμένη στη ζωή και το έργο του σπουδαίου ζωγράφου Ιωάννη Αλταμούρα (1852-1878). Μέσα από τα ζωγραφικά του έργα, ιστορικά έγγραφα καθώς και προσωπικά αντικείμενα, το ελληνικό κοινό θα έχει την ευκαιρία να γνωρίσει για πρώτη φορά το έργο ενός ιδιαίτερα προικισμένου δημιουργού που χάθηκε στα 26 του χρόνια. Πιο συγκεκριμένα, στην έκθεση παρουσιάζονται έργα της οικογένειας Αλταμούρα, των γονέων του Saverio Altamura και Ελένης Μπούκουρη-Αλταμούρα, αλλά και του αδελφού του Αλέξανδρου Αλταμούρα.

Η έκθεση περιλαμβάνει τέσσερις προβολές αφιερωμένες στην οικογένεια Αλταμούρα και τους απόγονους του καλλιτέχνη, ενώ συνοδεύεται από πλούσια εικονογραφημένο κατάλογο.
Την έκθεση επιμελείται η ιστορικός τέχνης Ελένη Κυπραίου, η οποία, σε συνεργασία με το Υπουργείο Πολιτισμού της Δανίας (Danish Art’s Agency), ακολούθησε τα ίχνη των σπουδών και της ζωής του Ιωάννη Αλταμούρα στην Γιουτλάνδη.

Διοργάνωση : Μουσείο Μπενάκη

«Wassily Lepanto. Θετικές Ουτοπίες»
Εγκαίνια : Πέμπτη 31 Μαρτίου 2011, ώρα : 20.00
Διάρκεια : 1 Απριλίου – 1 Μαΐου 2011

Ο Wassili Lepanto γεννήθηκε στη Ναύπακτο το 1940. Σπούδασε γερμανικά, ιστορία, φιλοσοφία και ιστορία της τέχνης στα Πανεπιστήμια της Χαϊδελβέργης και του Μάνχαϊμ. Ζει μόνιμα και εργάζεται στην Χαϊδελβέργη. Η ζωγραφική του είναι συνειδητά και σχεδόν αποκλειστικά αφιερωμένη στην τοπιογραφία.

Στην έκθεση του Μουσείου Μπενάκη θα παρουσιαστούν ογδόντα περίπου έργα μικρών και μεγάλων διαστάσεων από όλες τις περιόδους της καλλιτεχνικής του δημιουργίας, πάντοτε με επίκεντρο το τοπίο. Από τη Μεσόγειο και την ελληνική φύση, ως τα βουνά της βόρειας Γερμανίας και το αστικό τοπίο της Χαϊδελβέργης, ο Lepanto αναζητά με ενθουσιασμό το ιδανικό τοπίο, εκείνο στο οποίο θα συνυπάρχει το συμβολικό στοιχείο με την αντικειμενική ομορφιά.

Παράλληλα με την έντονη εκθεσιακή του δραστηριότητα, ο Lepanto έχει δημοσιεύσει εργασίες και συγγράμματα για την θεωρία της τέχνης, μεταξύ των οποίων το μανιφέστο του «Τέχνη για τον άνθρωπο, ή για μια οικολογική τέχνη» (1983), όπου αναπτύσσει θεωρητικά την ιδέα του για την Οικολογική Τέχνη, στην οποία και εντάσσει το σύνολο του έργου του.

Στο χώρο της έκθεσης θα ενταχθούν θεωρητικά κείμενα για την τέχνη του, καθώς και μια προβολή ταινίας για τη ζωή και το έργο του.

Διοργάνωση : Μουσείο Μπενάκη