Καλλιτεχνικός προγραμματισμός της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών 2017-2018

Η χειμερινή καλλιτεχνική περίοδος 2017-18 ξεκινά επισήμως για την Κ.Ο.Α. με την συναυλία της 6^ης Οκτωβρίου που εισάγει κι ένα νέο θεματικό κύκλο, με τίτλο «Ο άνθρωπος και η φύση». Περιλαμβάνει την ορχηστρική εισαγωγή «Ήλιος» του Καρλ Νήλσεν και το μεγαλειώδες «Τραγούδι της Γης» του Γκούσταβ Μάλερ, υπό τη μπαγκέτα του Διευθυντή της Ορχήστρας, Στέφανου Τσιαλή και με σολίστ την κοντράλτο Γκουάνγκ Γιανγκ και τον τενόρο Μάριο Τζεφίρι. Αυτή θα είναι η σημαντική έναρξη μίας, ούτως ή άλλως, πολύ ιδιαίτερης καλλιτεχνικής περιόδου που συμπίπτει με την 75^η επέτειο από την επίσημη δημιουργία της Κ.Ο.Α.: Ήταν στις αρχές του 1943 που η Συμφωνική Ορχήστρα του Ωδείου Αθηνών όπως ονομαζόταν μέχρι τότε, έγινε, χάρη στις προσπάθειες του τότε Διευθυντή της και Διευθυντή του Ωδείου Αθηνών Φιλοκτήτη Οικονομίδη, κρατικός οργανισμός υπό την αιγίδα του Υπουργείου Παιδείας.

Η Κ.Ο.Α. για τα 75 της χρόνια…

Γι’ αυτή λοιπόν την επετειακή σεζόν, προέχει την πρώτη εβδομάδα του Μαΐου μια σειρά εορταστικών εκδηλώσεων οι οποίες αποτελούν ουσιαστικά μία «σύνοψη» της βεντάλιας δραστηριοτήτων της Ορχήστρας: κάθε ημέρα θα είναι αφιερωμένη και σε μία από τις διαφορετικές δράσεις μας, με κορύφωση τη μεγάλη συμφωνική συναυλία της 4^ης Μαΐου, στο πρόγραμμα της οποία εντάχθηκε η παγκόσμια πρώτη εκτέλεση του καινούριου έργου που συνέθεσε ο Γιώργος Κουρουπός κατά παραγγελία της Ορχήστρας, καθώς και το Πέμπτο Κοντσέρτο για πιάνο του Μπετόβεν, με σολίστ τον διεθνώς κορυφαίο Ανατόλ Ουγκόρσκι.

Στα 75^α γενέθλια της Κ.Ο.Α. είναι αφιερωμένη τόσο η φετινή εκστρατεία προβολής της Ορχήστρας όσο και η εορταστική οπτική αναφορά-λογότυπο που εμπνεύστηκε το γραφείο G Design Studio, προσθέτοντας μία εορταστική πινελιά χρυσού σε όλα μας τα έντυπα κι επιλέγοντας την τεχνική του κολλάζ που επιτρέπει εικαστικά να αποτίνουμε φόρο τιμής και μνήμης σε όσα πρόσωπα και στιγμές σημάδεψαν την Ιστορία της Ορχήστρας μας μέχρι σήμερα.

Τα μεγάλα ονόματα, οι νέοι και οι «δικοί μας»…

Εξίσου «χρυσό», μουσικά και δημιουργικά, ελπίζουμε ότι θα είναι και το μέλλον της Κ.Ο.Α. Στο άμεσο, αυτό που αφορά στην καλλιτεχνική περίοδο 2017-18, αναφέρθηκε διεξοδικά ο Διευθυντής της Κ.Ο.Α. Στέφανος Τσιαλής στη συνάντησή του με τους εκπροσώπους Τύπου την Τρίτη 19 Σεπτεμβρίου, στην αίθουσα «Εσπερίδες» του ξενοδοχείου Hilton Αθηνών, σταθερού Χορηγού Φιλοξενίας της Ορχήστρας.

Η Κ.Ο.Α., αξιοποιώντας ακόμα περισσότερο τις κατακτήσεις των προηγουμένων ετών, τόσο ως προς τη μουσική της αποστολή όσο και ως προς το κοινωνικό κι εκπαιδευτικό της έργο, θα έχει τη χαρά να συνεργαστεί με διάσημα ονόματα του διεθνούς συμφωνικού στερεώματος. Ενδεικτικά: Η θρυλική πιανίστα Ελίζαμπετ Λεόνσκαγια θα συμπράξει με την Ορχήστρα το Νοέμβριο, ενώ το Μάρτιο ο μεγάλος Βλαντιμίρ Ασκενάζυ θα επιστρέψει στο πόντιουμ της Κ.Ο.Α. για να διευθύνει μία συναυλία αφιερωμένη στη μνήμη του, πρόσφατα αποβιώσαντα, λαμπρού Έλληνα μουσικού και παιδαγωγού  Χαράλαμπου Φαραντάτου, με σολίστ τον μαθητή του και κορυφαίο κλαρινετίστα Σπύρο Μουρίκη.

Η θεσμοθέτηση μιας ευρύτατης και μακρόπνοης συνεργασίας και η επιστροφή του Λεωνίδα Καβάκου στο πόντιουμ της Κ.Ο.Α.-και μάλιστα για 4 συνολικά συναυλίες- αποτελεί ιδιαίτερη τιμή και χαρά για όλη την Ορχήστρα και αδιαμφισβήτητα ένα καλλιτεχνικό γεγονός. Η βιολονίστα Τατιάνα Μαζουρένκο, ο τσελίστας Αντόνιο Μενέσες, η φλαουτίστα Μαγκαλί Μοσνιέ είναι μερικοί ακόμα από τους διεθνούς κύρους μουσικούς που υποδέχεται φέτος η Ορχήστρα. Με εξίσου μεγάλη χαρά θα συνεργαστούμε με ταλαντούχους, ανερχόμενους Έλληνες μουσικούς, όπως ο αρχιμουσικός Γιώργος Μπαλατσινός και ο πιανίστας Κωνσταντίνος Δεστούνης. Και επίσης κατά την πάγια πολιτική των τελευταίων χρόνων αναδεικνύουμε το σολιστικό ταλέντο δικών μας μουσικών όπως είναι ο εξάρχων της Ορχήστρας  Δημήτρης Σέμσης, ο κορυφαίος κορνίστας Κώστας Σίσκος και ο κλαρινετίστας Σπύρος Μουρίκης.

Θεματικοί κύκλοι και «περίπατοι» στα μεγάλα Μουσεία

Ως προς τη διάρθρωση και τη ροή των τακτικών, συμφωνικών μας συναυλιών, οι θεματικοί κύκλοι περιορίζονται σε τρείς: τον νέο κύκλο «Ο άνθρωπος και η φύση» και τους δύο προϋπάρχοντες «Κύκλο Μάλερ» (που συνεχίζει να ανταποκρίνεται στο φιλόδοξο όραμα της Ορχήστρας να παρουσιάσει στο κοινό το σύνολο του συμφωνικού έργου του Μάλερ) και «Συναυλίες για νέους από 8 ως… 108 ετών» (που περιλαμβάνει και φέτος, τον Ιανουάριο, μια συναυλία κατάλληλη για φιλόμουσους-σινεφίλ, με την προβολή του εμβληματικού «Νοσφεράτου» του Φρήντριχ Μουρνάου και την ταυτόχρονη ερμηνεία της πρωτότυπης μουσικής του Τζέιμς Μπέρναρντ).

Επίσης, συνεχίζεται και φέτος –πιο διευρυμένος από ποτέ- ο Κύκλος Μουσικής Δωματίου «Μουσικοί περίπατοι στα μουσεία» που ξεκινά τον Οκτώβριο με τη συναυλία του Κουαρτέτου Εγχόρδων «Αέναον» στο Μουσείο της Ακρόπολης. Έπονται συναυλίες μουσικών συνόλων της Κ.Ο.Α. στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, στο Βυζαντινό Μουσείο, στους μουσειακούς χώρους της «ομπρέλας» του Μουσείου Μπενάκη, στο Βιομηχανικό Μουσείο Φωταερίου, στο Ίδρυμα Θεοχαράκη, στο Επιγραφικό και Νομισματικό Μουσείο και αλλού.

Διεθνείς επέτειοι

Ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό αυτής της σεζόν είναι η συμμετοχή της Κ.Ο.Α. σε σπουδαία αφιερώματα και επετείους στο πλαίσιο των «ανοιχτών συνόρων» και του κοσμοπολιτισμού που οφείλει να έχει η τέχνη γενικώς αλλά και η πρώτη ορχήστρα της χώρας ειδικώς. Έτσι συμμετέχουμε α) στις εκδηλώσεις που σηματοδοτούν το, υπό την αιγίδα του ΥΠ.ΠΟ.Α., «Έτος Ελλάδας-Κίνας» με δύο συναυλίες (την εναρκτήρια και αυτήν της 13^ης Οκτωβρίου) και β) σε τέσσερις σημαντικές επετείους, αφιερώνοντάς τους ισάριθμες συναυλίες, ήτοι στα 500 χρόνια από τη Μεταρρύθμιση του Λούθηρου, τα 70 χρόνια από την ίδρυση του Ισραηλινού Κράτους, τα 100 χρόνια από το θάνατο του Κλωντ Ντεμπυσύ και τα 100 χρόνια από τη γέννηση του Λέοναρντ Μπερνστάιν.

Σημαντικές συνεργασίες

Στο πεδίο των συνεργασιών, η πρώτη μας αναφορά δεν θα μπορούσε παρά να είναι ο «συγγενής» μας φορέας, το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Για άλλη μια χρονιά, από κοινού και με αγαστή συνεργασία, σχεδιάζουμε συναυλίες και εκδηλώσεις που ελπίζουμε ότι θα αγαπήσει το κοινό. Είναι προφανές ότι επιθυμία μας αποτελεί ο όσο το δυνατόν ισχυρότερος συνδυασμός δημιουργικών δυνάμεων. Έτσι συνεργαζόμαστε με φορείς όπως είναι Περιφέρειες και Δήμοι σε όλη την επικράτεια. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι, ένας από τους βασικούς πυλώνες του εκπαιδευτικού και κοινωνικού μας έργου, το πρόγραμμα «Δικαίωμα στη Μουσική» με δράσεις που πραγματοποιούνται σε σχολεία, ειδικά σχολεία, σωφρονιστικά ιδρύματα, μονάδες απεξάρτησης κλπ. συνεχίζεται φέτος για 5^η χρονιά με την αρωγή της Περιφέρειας Αττικής και του Δήμου Κερατσινίου.

Παράλληλα, συμπράττουμε με φίλους οργανισμούς που μας ενώνει η πρόθεση προσφοράς και η καλλιτεχνική αποστολή, όπως είναι το «Ελληνικό Σχέδιο» του Δημήτρη Παπαδημητρίου, με το οποίο συνεργαζόμαστε και φέτος για την παρουσίαση του καινούριου έργου του διακεκριμένου Έλληνα συνθέτη. Αντιστοίχως, με το Ίδρυμα Fluxum – Flux Laboratory σχεδιάζουμε φέτος το Φεβρουάριο μία εκδήλωση πραγματική «αποθέωση» του χορού, που συνδυάζει την ακρόαση μερικών από τις γοητευτικότερες σελίδες της μουσικής μπαλέτου, με τη σκηνική «αναβίωση» του Création du Monde του Darius Milhaud, με τη συμμετοχή χορευτών της Κρατικής Σχολής Ορχηστικής Τέχνης. Αξίζει να σημειωθεί ότι μέρος των εσόδων της παραγωγής αυτής θα «τροφοδοτήσουν» το Ροζ Κουτί, τον ανοιχτό κουμπαρά της Ορχήστρας και του Ιδρύματος Fluxum που προσφέρει μουσικές «συναντήσεις» με τους πρόσφυγες.

Σταθερές παραμένουν και οι συνεργασίες μας με ξένες πρεσβείες και μορφωτικά ιδρύματα που στάθηκαν πολύτιμοι αρωγοί της Ορχήστρας τα τελευταία δύσκολα χρόνια όπως η Πρεσβεία της Γαλλίας και το Γαλλικό Ινστιτούτο στην Ελλάδα, η Πρεσβεία του Ισραήλ, το Ιταλικό Μορφωτικό Ινστιτούτο, η Πρεσβεία της Ισπανίας, η Γερμανική Πρεσβεία, ενώ φέτος, με μεγάλη μας χαρά, προστίθενται και οι Πρεσβείες του Καναδά και της Μάλτας.

Μεταξύ των πολύτιμων συνεργατών της Ορχήστρας ένα ιδιαίτερο «λήμμα» αφορά στη σταθερή στήριξη του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος τα τελευταία χρόνια, με πιο πρόσφατη και τρέχουσα έκφανσή της, την αρωγή για την δημιουργία του πιο μεγαλεπήβολου εκπαιδευτικού προγράμματος της Ορχήστρας, την Ακαδημία Νέων Μουσικών της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών. Παράλληλα, η Κ.Ο.Α., φέτος για πρώτη φορά, είχε τη χαρά να πραγματοποιήσει δύο εξαιρετικά επιτυχημένες open-air συναυλίες στον πανέμορφο χώρο του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Ίσως η πάγια επιθυμία του κυρίου Τσιαλή για την πραγματοποίηση κάθε χρόνο μίας τουλάχιστον, μεγάλης κλίμακας, υπαίθριας εκδήλωσης, απευθυνόμενη στο ευρύ κοινό να βρήκε στο Πάρκο του ΚΠΙΣΝ τον ιδανικό της χώρο.

Η Ακαδημία Νέων Μουσικών

Απρόσκοπτα συνεχίζεται το κοινωνικό και εκπαιδευτικό έργο της Κ.Ο.Α., πεδίο στο οποίο η Ορχήστρα έχει διοχετεύσει τα τελευταία χρόνια μεγάλο μέρος των δημιουργικών της δυνάμεων. Από πέρυσι δε, κομβικής σημασίας για όλο αυτό το πρόγραμμα είναι η Ακαδημία Νέων Μουσικών της Κ.Ο.Α. που λειτουργεί με την πολύτιμη δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος. Η δράση της Ακαδημίας συνεχίζεται βάσει προγράμματος: Μετά τους πρώτους 18 υποτρόφους της Ακαδημίας στις τάξεις των εγχόρδων και κρουστών, οι οποίοι ολοκλήρωσαν με επιτυχία την πρώτη χρονιά μαθημάτων και συνεχίζουν προς το δεύτερο έτος των σπουδών τους, η Κ.Ο.Α. προσφέρει τη δυνατότητα ένταξης στην Ακαδημία σε ακόμη 18 νέους μουσικούς πνευστών οργάνων. Στα τέλη Μαΐου οι ταλαντούχοι σπουδαστές θα «συστρατευτούν» στο πλευρό των επαγγελματιών συναδέλφων τους για να αναμετρηθούν σε μία συναυλία με την επική Συμφωνία των Άλπεων του Ρίχαρντ Στράους.