Η Λυρική τιμά την Μαρία Κάλλας

Με αφορμή τη συμπλήρωση των 36 ετών από την επέτειο του θανάτου της Μαρίας Κάλλας (16 Σεπτεμβρίου 1977), η Εθνική Λυρική Σκηνή τιμά την κορυφαία Ελληνίδα υψίφωνο με μια σειρά μουσικών δρώμενων στο κέντρο της Αθήνας, την Κυριακή 15 Σεπτεμβρίου 2013, από τις 18.00 το απόγευμα έως τις 22.00 το βράδυ.

Ένας απογευματινός μουσικός περίπατος στο κέντρο της Αθήνας σε πέντε πράξεις. Μουσείο Ακρόπολης, Σκάλες Ηρωδείου, Πλατεία Αγίων Ασωμάτων, Πλατεία Κοτζιά, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.

Στους δρόμους Αθήνας, της πόλης που μεγάλωσε η Μαρία Κάλλας, θα ακουστούν οι διάσημες άριες οι οποίες σημαδεύτηκαν για πάντα από τις μοναδικές ερμηνείες της, από τους καλλιτέχνες του Λυρικού θεάτρου, στο οποίο η Κάλλας έκανε τα πρώτα βήματα της καριέρας της.

Οι σολίστ Δήμητρα Θεοδοσίου, Αντωνία Καλογήρου, Βασιλική Καραγιάννη, Ειρήνη Καράγιαννη, Έλενα Κελεσίδη, Τσέλια Κοστέα, Μυρσίνη Μαργαρίτη, Μαρία Μητσοπούλου, Τζούλια Σουγλάκου, οι πιανίστες και η Ορχήστρα της Εθνικής Λυρικής Σκηνής σε μουσική διεύθυνση του Καλλιτεχνικού Διευθυντή της Μύρωνα Μιχαηλίδη θα ερμηνεύσουν αποσπάσματα από τις όπερες Τραβιάτα, Μποέμ, Τόσκα, Μαντάμα Μπαττερφλάι, Μάκμπεθ, Ριγολέττος, Ο κουρέας της Σεβίλλης, Τροβατόρε, Ο σικελικός εσπερινός κ.α.

Ο μουσικός περίπατος σε πέντε πράξεις, έχει σχεδιαστεί με τέτοιο τρόπο ώστε να δίνει τη δυνατότητα στο κοινό να παρακολουθήσει και τις πέντε συναυλίες μετακινούμενο με τα πόδια από τη μια στην άλλη. Η Εθνική Λυρική Σκηνή προσκαλεί τους θαυμαστές της απόλυτης ντίβας της όπερας να περιδιαβούν τους δρόμους της πόλης, με συνοδοιπόρους τις όπερες των Βέρντι, Πουτσίνι, Ροσσίνι, Ντονιτσέττι κ.α. να σταθούν σε περισσότερο ή λιγότερο δημοφιλή σημεία της, για να δουν με μια νέα ματιά τόσο την πόλη, όσο και την τέχνη της όπερας.

Το πρόγραμμα της Κυριακής 15ης Σεπτεμβρίου, αναλυτικά, έχει ως εξής:

•18.00 – Προαύλιος χώρος Μουσείου Ακρόπολης – Διονυσίου Αρεοπαγίτου [σολίστ με συνοδεία πιάνου, διάρκεια 20 λεπτά]
•18.45 – Σκάλες Ωδείου Ηρώδου Αττικού – Διονυσίου Αρεοπαγίτου [σολίστ με συνοδεία πιάνου, διάρκεια 20 λεπτά]
•19.35 – Κτίριο Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων – Πεζόδρομος Ερμού 134-136, Πλατεία Αγίων Ασωμάτων Θησείο [σολίστ με συνοδεία πιάνου, διάρκεια 20 λεπτά]
•20.30 – Πλατεία Κοτζιά [σολίστ με συνοδεία πιάνου, διάρκεια 20 λεπτά]
•21.30 – Προαύλιος χώρος Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου – Πατησίων [Ορχήστρα Εθνικής Λυρικής Σκηνής  – σολίστ, διάρκεια 40 λεπτά]

Σε συνεργασία με τον Δήμο Αθηναίων, το Μουσείο της Ακρόπολης, το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, τον Σύλλογο Ελλήνων Αρχαιολόγων και την Ομάδα Κάθε Σάββατο στην Αθήνα.

Δυο λόγια για την Μαρία Κάλλας

Τί να πει κανείς σήμερα πια για τη Μαρία Κάλλας, που να μην είναι κοινότοπο: Πως ήταν η σημαντικότερη λυρική τραγουδίστρια του 20ού αιώνα επειδή κατόρθωσε να κοιτάξει πίσω από τις νότες και να πλάσει χαρακτήρες; Την Βιολέτα, τη Νόρμα, την Τόσκα, τη Μήδεια; Πώς μπόρεσε να το κάνει αυτό επειδή είχε τρομακτική θέληση και κατόρθωσε να δαμάσει μία μεγάλη, όχι ιδιαίτερα ωραία φωνή, και να τη μετατρέψει σε εκφραστικό όργανο μεγάλης ακρίβειας; Η δασκάλα της στην Αθήνα, η διάσημη στον καιρό της Ελβίρα ντε Ιντάλγκο, έλεγε ότι η Κάλλας παρακολουθούσε όλους της τους μαθητές: όχι μόνον τις υψιφώνους αλλά επίσης τους τενόρους και τους βαρύτονους. Ότι ήθελε να καταφέρει όλα όσα μπορούσαν οι άλλες φωνές. Έτσι, παρότι στην ουσία διέθετε φωνή σκούρα, δραματικής υψιφώνου, μπόρεσε να τραγουδήσει δεξιοτεχνικούς ρόλους, από την Ελβίρα στους Πουριτανούς ως την Κονστάντσε στην Απαγωγή από το Σεράι. Την ίδια εποχή, στην αρχή της σταδιοδρομίας της, πρωταγωνιστούσε στο πιο βαρύ δραματικό ρεπερτόριο, ερμηνεύοντας την Τουραντότ αλλά και ηρωίδες του Βάγκνερ όπως η Κούντρυ στον Πάρσιφαλ και η Βρουνχίλδη στη Βαλκυρία. Αδιανόητα πράγματα σήμερα, σε εποχές μέγιστης εξειδίκευσης. Είχε δε και στα δύο την ίδια επιτυχία.

Μπορεί επίσης να πει κανείς ότι η Κάλλας συνέβαλε αποφασιστικά στην αναβίωση λησμονημένων έργων του παρελθόντος, όπως η Εστιάδα – La vestale- του Σποντίνι, η Άννα Μπολένα και ο Πολύευκτος – Poliuto- του Ντονιτσέττι, ναι ακόμα και η Νόρμα του Μπελλίνι, που έγινε ιδιαίτερα δημοφιλής χάρη στην ελληνίδα ντίβα.

Και βέβαια πρέπει να προσθέσει κανείς ότι μετέβαλε ακόμα και την εξωτερική της εμφάνιση, προκειμένου να γίνει πιο πιστευτή στους ρόλους που απέδιδε: «δεν ξεχώριζε κανείς τα πόδια των ελεφάντων από αυτά της Αΐντας» είχε γράψει κάποιος μετά από παράσταση στην οποία πρωταγωνιστούσε η Κάλλας τα πρώτα χρόνια της σταδιοδρομίας της: Κι εκείνη αποφάσισε να δώσει τέλος σε αυτό. Με τη νέα, αδύνατη σιλουέτα της, έγινε πειστική στον ρόλο της Βιολέτας Βαλερύ, της φθισικής ηρωίδας του Δουμά, όπως τη μελοποίησε ο Βέρντι στην όπερά του Η παραστρατημένη  – La traviata. Επιπλέον, η Κάλλας έδειξε τί μπορεί να κατορθώσει κανείς με θέληση, αλλά και πώς πρέπει να γίνονται τα πράγματα: Η όπερα έπαψε πια να αποτελεί πρόφαση για περίτεχνο τραγούδι, έπαψε να αποτελεί αποκλειστικά ακρόαμα και έγινε πάλι σκηνικό θέαμα.

Ρώτησαν πρόσφατα την Ναταλί Ντεσσαί, μία σημερινή σπουδαία τραγουδίστρια, ποιόν ή ποια θαυμάζει περισσότερο, και όταν απάντησε «την Μαρία Κάλλας», ο δημοσιογράφος της είπε: «Αφήστε τα αυτά: αυτή είναι κοινότοπη απάντηση». Εκείνη τον αποστόμωσε ανταπαντώντας: «Μα είναι αλήθεια. Απλά ήταν η καλύτερη».

Νίκος Α. Δοντάς