The Great Utopia, του Φώτου Λαμπρινού

Η ταινία «The Great Utopia» του Φώτου Λαμπρινού αφηγείται την πρώτη κρίσιμη διαδρομή (1917-1934) ενός οράματος για τη δημιουργία του πρώτου εργατικού κράτους στην ιστορία του ανθρώπου.

Σύνοψη

1917-2017. Ένας αιώνας από την Οκτωβριανή Επανάσταση. Το μεγάλο όραμα, το όνει¬ρο, που συνεπήρε εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον πλανήτη και σημάδεψε ανεξίτηλα ολόκληρο τον εικοστό αιώνα. H μεγαλύτερη ουτοπία, που γέννησε ποτέ η ανθρωπότητα.

Το ντοκιμαντέρ The Great Utopia αφηγείται την πρώτη κρίσιμη διαδρομή (1917-1934) αυτού του οράματος. Αντιπαραθέτει, με απο¬λύτως ηλεγμένα ιστορικά τεκμήρια, την πτώση του Τσάρου, την έκρηξη του «Οκτώβρη», την κυριαρχία των Μπολσεβίκων, τον εμφύλιο πόλεμο, την αποτυχία του «πολεμικού κομ¬μουνισμού», την αναστροφή του Λένιν με τη Νέα Οικονομική Πολιτική (ΝΕΠ), την κολοσσιαία έκρηξη της σοβιετικής κοινωνίας σε όλους τους τομείς: κοινωνικές παροχές, ελεύ¬θερο εμπόριο, αγροτική παραγωγή, εκπαίδευση, ρόλος της γυναίκας, τέχνη, ποίηση, λογοτεχνία, θέατρο, εικαστικές τέχνες, αρχιτεκτονική, μουσική, κινηματογράφος.

Η ιστορία

Ένας αέρας ελευθερίας και δημι¬ουργικού οργασμού, μαζί με την ελπίδα για τη δυνατότητα εξάπλωσης του εγχειρήματος σε όλον τον πλανήτη. Και ο πλανήτης οργανώ¬νεται προκειμένου να το μιμηθεί: ιδρύονται κομμουνιστικά κόμματα και οργανώνονται κινήματα ανατροπής του παλαιού αστικού καθεστώτος. Ιδρύεται η «Κομμου¬νιστική Διεθνής». Εκατοντάδες θαυμαστές σπεύδουν να επισκε¬φτούν την ΕΣΣΔ, για να θαυμάσουν τα επιτεύγματα του σοσιαλισμού, τον κομμουνισμό στην πράξη.

Ωστόσο, στη νεοσύστατη Σοβιετική Ένωση, μετά το θάνατο του Λένιν, την αποπομπή του Τρότσκι και την επι¬κράτηση του Στάλιν, η συνέχεια θα είναι εντελώς διαφορετική: η χώρα επανέρχεται στο δόγμα του «πολε¬μικού κομμουνισμού», ξεκινάει την εκβιομηχάνιση με τα μεγάλα έργα, βασιζόμενη κυρίως στην εξαγωγή σιτηρών, για την εξασφάλιση συ¬ναλλάγματος, που θα βοηθήσει την βιομηχανία και τέλος, επιχειρεί την κολεκτιβοποίηση, που προκαλεί την σκληρή σύγκρουση με τους αγρότες.

Οι συλλήψεις, η εξορία στη Σιβηρία εκατοντάδων χιλιάδων αγροτών με τις οικογένειές τους, και τέλος, η τεχνητή πείνα σε όλες τις περιοχές που παράγουν δημητριακά, οδηγεί στο θάνατο πάνω από 5 εκατομμύρια αγρότες: πρόκειται για το άγνωστο σε πολλούς «Γκολοντομόρ», σύνθε¬τη λέξη που σημαίνει «θάνατος από πείνα». Αμέσως μετά, το καθεστώς, θεωρώντας ότι πέτυχε το στόχο του, οργανώνει εκδηλώσεις θριάμβου και εδραιώνει τη μονοκρατορία του. Ο προφητικός πίνακας του Νικρίτιν «Δίκη Λαού» κλείνει την τραγωδία.

The Great Utopia Trivia

– Στην εικόνα, κυριαρχούν τα υλικά από τα παλαιά «Επίκαιρα», τα αποσπάσματα από κλασικές ταινίες μυθοπλασίας ή ντοκιμαντέρ, φωτογραφικό υλικο, γραπτά τεκμήρια από τα μυστικά αρχεία, φωτογραφίες, αυθεντικά εικαστικά έργα και τέλος, συγκλονιστικές μαρτυρίες από ανθρώπους που επέζησαν του τραγικού λιμού (1932-1933).

– Η αφήγηση, όπως και το οπτικό υλικό, βασίζονται αποκλει¬στικά σε αυθεντικά τεκμήρια της εποχής.

– Μιμούμενη την αισθητική, το ρυθμό, το μοντάζ και τη φόρμα του κλασικού, βωβού σοβιετικού σινεμά της εποχής, η ταινία απο¬βλέπει στην αναπαράσταση μίας ιστορικής περιόδου, που δημάδεψε με τραγικές συνέπειες ολόκληρο τον εικοστό αιώνα. Για το λόγο αυτό, επικεντρώνει το ενδιαφέρον της αφήγησης στην τραγική αντίφαση ανάμεσα στο όραμα και στην πραγματικότητα, στην επιμονή εκείνων που πίστεψαν στην ουτοπία μιας αταξικής κοινωνίας και σε εκείνους που αντιστάθηκαν, προκειμένου να διασώσουν τους καρπούς του μόχθου τους, τις παραδόσεις τους, τη θρησκευτική τους πίστη, την εθνική τους ανεξαρτησία (Ου¬κρανία), και τέλος, το δικό τους τρόπο ζωής.

Σενάριο – Σκηνοθεσία: Φώτος Λαμπρινός