Αργυρώ Χιώτη: Στους vasistas ηθοποιός δεν σημαίνει εκτελεστικό όργανο αλλά συνδημιουργός

Η θεατρική ομάδα Vasistas ξεκίνησε τη δράση της στη Μασσαλία της Γαλλίας, όμως αργότερα η πλειοψηφία των μελών της εγκαταστάθηκε και συνέχισε τη δράση της στην

Αθήνα. Αποτελείται από ανθρώπους διαφορετικών εθνικοτήτων (Ελλάδα, Γαλλία, Μεξικό) που επιδιώκουν την ανάπτυξη ενός πολυπολιτισμικού καλλιτεχνικού δικτύου σε διεθνές επίπεδο. Με αφορμή την παρουσίαση της δουλειάς τους με τίτλο Spectacle στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών, συνομιλήσαμε με τη σκηνοθέτιδα Αργυρώ Χιώτη για την παράσταση, τη σύσταση της ομάδας, τον τρόπο λειτουργίας της αλλά και τα σχέδια που έρχονται και θα ταξιδέψουν μεταξύ Ελλάδας και Γαλλίας.

Συνέντευξη: Μαριάννα Παπάκη

CultureNow.gr: Από τις 11 μέχρι τις 13 Ιουλίου 2011 οι Vasistas  θα παρουσιάσετε στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών, την παράσταση Spectacle. Πείτε μας δυο λόγια για την παράσταση αυτή. Τι θα δούμε και πώς θα περιγράφατε τη δουλειά σας ; Είναι θεατρική παράσταση, performance;

Αργυρώ Χιώτη: Το spectacle είναι  η δημιουργία ενός παράλογου αυθύπαρκτου δικτύου δράσης όπου οι εισερχόμενοι  πραγματοποιούν συγκεκριμένες ασκήσεις εκπαίδευσης των ατόμων.  Οι ελεγκτές γίνονται ελεγχόμενοι, οι ερευνητές πειραματόζωα και η ενστικτώδης πλευρά των ανθρώπων θέαμα και μέσο χειραγώγησης. Ένας  παράλογος κόσμος που λειτουργεί σαν παραμορφωτικός καθρέφτης μιας πραγματικότητας και που συνδιαλέγεται με την αστεία πλευρά του ανθρώπου που αναζητά να υπάρξει συγκρουόμενος διαρκώς στη δίνη της αλληλεξάρτησης και της αποδοτικής παραγωγικότητας. Μπορεί να ιδωθεί απλώς και σαν ένα αθώο και αστείο παιχνίδι. Είναι μια παράσταση έντονης δράσης  με στοιχεία μουσικότητας, συγκεκριμένη κινησιολογία και ισχυρό εικαστικό περιβάλλον.

Cul.N.: Εσείς υπογράφετε τη σκηνοθεσία ενώ τη σύλληψη, τη δραματουργία και τη μουσική υπογράφει το σύνολο της ομάδας. Πώς λειτουργούν γενικά οι Vasistas; Δουλεύετε σε ένα επίπεδο συνεργασίας σε όλους ή σχεδόν όλους τους τομείς  ή υπάρχουν κάποιοι ρόλοι προκαθορισμένοι για τον καθένα;

Α.Χ.: Λειτουργούμε συνυπάρχοντας και συζητώντας. Πρακτικά αυτό σημαίνει πως όλοι φέρνουν υλικά, ανταλλάσουν ιδέες, εκφράζουν επιθυμίες, προτείνουν κείμενα και χώρους δράσης. Εγώ προτείνω τις αρχικές κατευθύνσεις, θέτω κάθε φορά το πλαίσιο και το ζητούμενο και επεξεργάζομαι τα πάντα ώστε να προκύψει ένα συγκεκριμένο αποτέλεσμα. Προτείνω, συλλέγω και ενορχηστρώνω. Ούτως ή άλλως ο ρόλος του σκηνοθέτη και αυτός του ηθοποιού είναι κάθε φορά διαπραγματεύσιμοι και τα όρια του καθενός ελαστικά. Στους vasistas  ηθοποιός δεν σημαίνει εκτελεστικό όργανο αλλά συν-δημιουργός, γι’ αυτό και λεγόμαστε ομάδα.

Cul.N.: Η ομάδα έχει έναν πολυεθνικό θα λέγαμε χαρακτήρα αφού αποτελείται από ανθρώπους διαφορετικών εθνικοτήτων (Ελλάδα, Γαλλία, Μεξικό) και δραστηριοποιείται μεταξύ Ελλάδας και Γαλλίας. Πώς προέκυψε αυτή η ιδέα και πόσο διευκολύνει ή δυσκολεύει τη δραστηριότητα και την εξέλιξη αυτή η ώσμωση πολιτισμών αλλά και η αλλαγή τόπων;

Α.Χ.: Ο πολυεθνικός χαρακτήρας της ομάδας καθώς και η προσπάθεια δράσης εντός και εκτός Ελλάδας δεν είναι ιδέα αλλά ανάγκη. Προέκυψε σαν πραγματικότητα επειδή συναντηθήκαμε με την Ariane Labed και τη Naima Carbajal στην Γαλλία και είχαμε όρεξη να δουλέψουμε μαζί και να εξελίσσουμε κάθε φορά την έρευνα, τον τρόπο δουλειάς και τις συνεργασίες μας, τις συναντήσεις μας με άλλους ανθρώπους. Τίποτα δεν είναι εύκολο σ’ αυτό που κάνουμε. Μας είναι σημαντικό όμως να δραστηριοποιούμαστε συνολικά μέσω της δουλειάς μας, όχι μόνο ως προς την δημιουργία, αλλά και ευρύτερα σε σχέση με τον τρόπο, το πώς και το γιατί της δουλειάς, στο χώρο και την πολιτικό-οικονομική πραγματικότητα της οποίας είμαστε μέρος.

Cul.N.: Επανερχόμαστε στο «Spectacle» που θα δούμε 11 – 13 Ιουλίου. Η παράσταση θα παρουσιαστεί στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης. Γιατί επιλέξατε αυτό τον χώρο; Υπάρχει σύνδεση με τον χώρο των εικαστικών και αν ναι, πόσο καταλυτικός είναι αυτός ο ρόλος για το αποτέλεσμα της παράστασης;

Α.Χ.: Ο χώρος του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης επιλέχθηκε για τον όγκο, την αρχιτεκτονική του ιδιαιτερότητα, το χαρακτήρα,  την αισθητική και την πολιτική του δράση μέσω της τέχνης. Πρόκειται  για ένα δείγμα Bauhaus και μοντερνισμού. Αυστηρή λιτότητα, επιβλητικά πρώτα υλικά όπως το μάρμαρο, δυσανάλογοι όγκοι σε σχέση με την ανθρώπινη δράση μέσα σ τους χώρους. Όλα αυτά τα στοιχεία έχουν άμεση σχέση με την έρευνα και τη δουλειά μας στο spectacle. Η έκθεση του Απόστολου Γεωργίου ήρθε να συνομιλήσει ουσιαστικά με τη δράση μας επί σκηνής και να μας εμπνεύσει ώστε οι φιγούρες επί σκηνής να δίνουν την εντύπωση ότι βγαίνουν από τους πίνακες που τις πλαισιώνουν, ή το ανάποδο. Φιγούρες χωρίς πρόσωπα σε ιδιωτικά ιδιαίτερα στιγμιότυπα σε ακαθόριστο χώρο και χρόνο.

Cul.N.: Ποιος είναι ο στόχος της παράστασης ; Αν δηλαδή μπορούσατε να «διαβάσετε» τις πρώτες σκέψεις ενός θεατή αμέσως μετά το τέλος της παράστασης, ποιες θα θέλατε να είναι αυτές;

Α.Χ.: Στόχος της παράστασης είναι να αποκαλυφθεί έστω και φευγαλέα το παράλογο στοιχείο ενός κόσμου που τείνει στην ομοιομορφία και τον γενικευμένο αυτοματισμό. Να ξεπηδήσει η απάθεια και η αστειότητα με την οποία χρησιμοποιούνται και διαστρέφονται εσωτερικές και ιδιαίτερες στιγμές του ανθρώπου όπως τα αισθήματα. Να προκύψουν φανερά οι ρωγμές της αυτόματης μηχανικής λειτουργίας του άμεσα και έμμεσα αλληλοεξαρτώμενου κόσμου στον οποίο ζούμε. Όλα αυτά έχουν να κάνουν με το δικό μας στόχο. Σε καμία περίπτωση δεν θεωρώ ότι αυτά μπορεί να είναι πρώτες σκέψεις του θεατή. Αυτές, μένουν άγνωστες και περιμένουμε να συμβούν για να μας εκπλήξουν.

Cul.N.: Μετά το «Spectacle» ποια είναι τα επόμενα σχέδια των Vasistas ; Θα ετοιμάσετε κάτι καινούριο εδώ ή θα παρουσιάσετε την επόμενη δουλειά στη Γαλλία;

Α.Χ.: Σκοπεύουμε να παρουσιάσουμε παραστάσεις μας στην Αθήνα το χειμώνα, σίγουρα στη Γαλλία όπου είναι ήδη έτοιμος ένας συγκεκριμένος προγραμματισμός αλλά και αλλού. Θέλουμε φέτος να παλέψουμε για να παρουσιάσουμε πρώτη φορά δουλειά μας και στο Μεξικό. Δεν θα προχωρήσουμε άμεσα σε νέα δουλειά. Έχει ακόμα δρόμο το spectacle.