Από τις δυο πλευρές του Αιγαίου, της Μαρίας Ηλιού

Το ντοκιμαντέρ της Μαρίας Ηλιού με τίτλο “Από τις δυο πλευρές του Αιγαίου”, που αποτελεί τη συνέχεια του περσινού ντοκιμαντέρ με τίτλο “Σμύρνη”, θα προβάλλεται σε επιλεγμένους κινηματογράφους από την Πέμπτη 12 Σεπτεμβρίου 2013.

Το ντοκιμαντέρ, γυρίστηκε με τη βοήθεια του μη κερδοσκοπικού οργανισμού ΠΡΩΤΕΑΣ & PROTEUS N.Y. INC. σε συνεργασία με τους κινηματογράφους ΕΛΛΗ, ΚΗΦΙΣΙΑ 1-2 CINEMAX–CYTA στην Αθήνα, ΣΙΝΕΑΚ στον Πειραιά, ΑΘΗΝΑΙΟΝ CINEPOLIS στην Γλυφάδα, ΟΛΥΜΠΙΟΝ στη Θεσσαλονίκη, το ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΗ και το ΙΔΡΥΜΑ FULBRIGHT.

Η σκηνοθέτις Μαρία Ηλιού και ο ιστορικός Αλέξανδρος Κιτροέφ, που παρουσίασαν το 2012 στο Μουσείο Μπενάκη αλλά και στους κινηματογράφους το έργο ΣΜΥΡΝΗ: Η ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΜΙΑΣ ΚΟΣΜΟΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΠΟΛΗΣ 1900-1922, παρουσιάζουν τώρα το δεύτερο μέρος με τίτλο ΑΠΟ ΤΙΣ ΔΥΟ ΠΛΕΥΡΕΣ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ σε σχέση με το Διωγμό και την Ανταλλαγή των πληθυσμών της Τουρκίας και της Ελλάδας το 1922-1924, φέρνοντας πίσω στο κοινό άγνωστες εικόνες ξεχασμένες σε «κλειστά» αρχεία από την Αμερική και την Ευρώπη αλλά και μια νέα οπτική.

Το μέρος δεύτερο ΑΠΟ ΤΙΣ ΔΥΟ ΠΛΕΥΡΕΣ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ βασίζεται στην ιδέα ότι έφτασε η στιγμή να αναγνωρίσουμε πως τα παιδιά και τα εγγόνια των ελληνορθόδοξων και μουσουλμάνων προσφύγων, μπορούν να διηγηθούν από κοινού τις ιστορίες τους. Πως έφτασε η στιγμή να διηγηθούμε ολόκληρη την ιστορία και από τις δυο πλευρές του Αιγαίου και όχι μόνο τη μισή.

Το ιστορικό ντοκιμαντέρ θα προβάλλεται καθημερινά από τις 12 Σεπτεμβρίου στους κινηματογράφους της Αθήνας ΕΛΛΗ, ΚΗΦΙΣΙΑ 1-2 CINEMAX-CYTA, ΣΙΝΕΑΚ στον Πειραιά, ΑΘΗΝΑΙΟΝ CINEPOLIS στην Γλυφάδα, στον κινηματογράφο ΟΛΥΜΠΙΟΝ στη ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ και τις Κυριακές 15/9, 22/9, 29/9, 6/10 στο ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΗ στην Κουμπάρη 1. Σύντομα η ταινία θα αρχίσει να προβάλλεται σε άλλες πόλεις της Ελλάδας αλλά και στην Κωσταντινούπολη.

Οι δυο συνεργάτες θέλουν να τιμήσουν τον κόσμο που έχασε τις εστίες του το 1922-1924 αλλά και συγχρόνως να τιμήσουν την επιστήμη της ιστορίας. Ιστορικοί από την Αμερική, την Ευρώπη, την Ελλάδα και την Τουρκία, μιλούν για την μεγάλη Ιστορία ενώ πρόσφυγες, πρώτης, δεύτερης και τρίτης γενιάς, και από τις δύο πλευρές του Αιγαίου, αφηγούνται τις προσωπικές τους ιστορίες. Οι οικογενειακές μικροιστορίες εκτυλίσσονται στα παράλια της Μικράς Ασίας, στον Πόντο και την Καππαδοκία, αλλά και τη βόρειο Ελλάδα και την Κρήτη. Μάλιστα δύο από τους ομιλητές, η Καλλιόπη, κόρη ελληνορθόδοξων προσφύγων από την Καππαδοκία, διηγείται την ιστορία της στα Τουρκικά και ο Husnu, γιός Μουσουλμάνων προσφύγων από την Κρήτη διηγείται την ιστορία της οικογένειάς του στα Κρητικά.

Το ντοκιμαντέρ τεκμηριώνεται με σπάνιο φωτογραφικό και κινηματογραφικό υλικό που σταχυολογήθηκε από αρχεία της Αμερικής και της Ευρώπης. Για πρώτη φορά δημοσιεύονται άγνωστες εικόνες του Διωγμού και της Ανταλλαγής από τα αρχεία της Library of Congress, του Πανεπιστημίου του Princeton, του Ερυθρού Σταυρού της Γενεύης, του Αμερικανικού Ερυθρού Σταυρού, του Save the Children Fund, του Albert Kahn Fondation, του πανεπιστημίου της Minnesota αλλά και άλλων ιδρυμάτων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Επίσης για πρώτη φορά θα δούμε μερικές από τις χαμένες φωτογραφίες του μεγάλου Αμερικανού φωτογράφου Lewis Hine, εικόνες από το κλειστό για χρόνια αρχείο του Near East Relief καθώς και φιλμικό υλικό από την χαμένη ταινία της YMCA που κινηματογραφήθηκε το 1922 στη Μικρά Ασία και την Ελλάδα και η οποία προέρχεται από το αρχείο του Robert Davidian. Tο άγνωστο οπτικό αρχειακό υλικό διασώθηκε και συντηρήθηκε από τον μη κερδοσκοπικό οργανισμό ΠΡΩΤΕΑΣ & PROTEUS NY INC και τους χορηγούς του.

Η μοντέρ εικόνας και ήχου Αλίκη Παναγή για την ηχητική επένδυση της ταινίας χρησιμοποίησε ήχους εποχής προκειμένου να ζωντανέψουν τα γεγονότα, ενώ ο μουσικός Νίκος Πλατύραχος, βασίστηκε σε τραγούδια εποχής από τη Μικρά Ασία και την Ελλάδα για να συνθέσει την πρωτότυπη μουσική του.

Συντελεστές ταινίας

Σκηνοθεσία, επιμέλεια: Μαρία Ηλιού

Ιστορικός Σύμβουλος: Αλέξανδρος Κιτροέφ

Μουσική: Νίκος Πλατύραχος

Μοντάζ: Αλίκη Παναγή

Διεύθυνση Φωτογραφίας: Allen Moore

Ηχολήπτης: John Zecca

Μιξάζ: Γιώργος Μικρογιαννάκης

Διεύθυνση Παραγωγής: Μelissa Hibbard, Πάρις Μπουρλέτος

Βοηθός Σκηνοθέτη και Διεύθυνση Παραγωγής στην Τουρκία:

Άννα Μαρία Ασλάνογλου

Special Effects: Γιώργος Μανωλόπουλος, Ρουσέλος Αραβαντινός

Άσπα Παπαζαχαρία, Ben Pollard

Γραφιστικά: Ντόρα Πικιώνη

Παραγωγή: ΠΡΩΤΕΑΣ& PROTEUS NY INC μη κερδοσκοπική εταιρεία

Ομιλητές:

Ιστορικοί και Ερευνητές:

Βruce Clark (συγγραφέας του βιβλίου Δυο φορές Ξένος και βασικός ομιλητής της ταινίας),

Αλέξανδρος Κιτροέφ (Haverford College),

Θάνος Βερέμης (Πανεπιστήμιο Αθηνών),

Renee Hirshon (Oxford,Saint Peter’s College),

Ελένη Mπαστέα (New Mexico University και τρίτης γενιάς με καταγωγή από τη Σμύρνη),

ο εκλιπών Χάρης Ψωμιάδης (Queens College)

καιο Caglar Keyder (Bogazizi University).

Μαρτυρίες από πρόσφυγες πρώτης, δεύτερης και τρίτης γενιάς:

Sano Halo (από τον Πόντο)

(Ηρωίδα του γνωστού βιβλίου της Thea Halo

ΟΥΤΕ ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΜΟΥ που διηγείται την πορεία θανάτου των Ποντίων)

Ανθούλα Ρουμελιώτη από την Πέργαμο,

Μένη Ατσικμπάση από το Αξάρι,

Sureyya Aytas από την δυτική Μακεδονία,

Καλλιόπη Γεωργιάδου από την Καππαδοκία,

Husnu Karaman από το Ηράκλειο και

Mufide Pekin από τα Χανιά.

Σενάριο-Σκηνοθεσία: Μαρία Ηλιού

Ιστορικός σύμβουλος: Αλέξανδρος Κιτροέφ

Λεζάντες:

Φωτογραφία 1:
Μικρασιάτες πρόσφυγες στη Μυτιλήνη
Φωτογράφος Ιωάννης Αντωνίου
Ευγενική παραχώρηση Εθνικό και Ιστορικό μουσείο

Φωτογραφία 2:
Η αναχώρηση των μουσουλμάνων
Ευγενική Παραχώρηση International Committee of the Red Cross