Η Έκφραση των συγκινήσεων στον άνθρωπο και τα ζώα – Κάρολος Δαρβίνος

Από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης κυκλοφορεί το βιβλίο, Η Έκφραση των συγκινήσεων στον άνθρωπο και τα ζώα του Κάρολου Δαρβίνου σε εισαγωγή, επίλογο, σχολιασμό Paul Ekman και σε μετάφραση Κατερίνας Λιγκοβαλνή.

Γιατί ανατριχιάζουμε όταν φοβόμαστε; Γιατί «δείχνουμε τα δόντια μας» όταν θυμώνουμε; Τι κάνουν οι σκύλοι και οι γάτες όταν νιώθουν ευχαρίστηση, φόβο ή κατήφεια; Χαμογελούν οι πίθηκοι; Και γιατί, εν πάση περιπτώσει, ο Δαρβίνος αποφάσισε να αγγίξει ένα θέμα που μοιάζει με μια πρώτη ματιά τόσο διαφορετικό από τις υπόλοιπες εξελικτικές του εργασίες;
 
Η Έκφραση των συγκινήσεων στον άνθρωπο και τα ζώα –το πιο προσιτό για τον μη εξειδικευμένο αναγνώστη έργο του Δαρβίνου– δεν περιλαμβάνει απλώς έναν τεράστιο πλούτο από συναρπαστικές και οξυδερκείς παρατηρήσεις για τον τρόπο που τα οικόσιτα και τα άγρια ζώα, οι άνθρωποι και τα παιδιά τους εκφράζουν τη χαρά, τη λύπη, τον φόβο, τον θυμό τους. Σκοπό είχε να δώσει τη χαριστική βολή στον δημιουργισμό, προσφέροντας ενδείξεις για την κοινή καταγωγή όλων των ειδών, του ανθρώπου συμπεριλαμβανομένου, οι οποίες θα ήταν όχι μόνον ισχυρές αλλά και εύκολο για τον καθένα να τις ελέγξει. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο πως η Έκφραση είναι η πρώτη επιστημονική εργασία που συνοδεύεται από φωτογραφίες.
 
Ο τόμος αποτελεί την πληρέστερη έκδοση της Έκφρασης: Περιλαμβάνει όχι μόνο όλες τις σημειώσεις και διορθώσεις που ο Δαρβίνος επιθυμούσε να προσθέσει, αλλά επιπλέον σχόλια του Paul Ekman για όλες τις σύγχρονες ερευνητικές εξελίξεις, καθώς και μια πλήρη εξιστόρηση των περιπετειών που γνώρισε η δαρβινική θεωρία περί συγκινήσεων μέσα σε ενάμιση σχεδόν αιώνα από την έκδοσή της.

Ο Κάρολος Δαρβίνος, γιος γιατρού και εγγονός του Εράσμου Δαρβίνου και του βιομηχάνου Josiah Wedgwood, γεννήθηκε στο Shrewsbury το 1809. Εισήχθη στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου το 1825, όπου σπούδασε ιατρική, προτού μεταβεί το 1827 στο Κολέγιο του Χριστού στο Κέιμπριτζ. Το 1831 επιβιβάζεται στο πλοίο Beagle, το οποίο κατευθύνεται στη Νότιο Αμερική. Επιστρέφει το 1836, και το 1839 δημοσιεύει το έργο του Journal of Researches into the Geology and Natural History of the various countries visited by H.M.S. Beagle[Ημερολόγιο ερευνών στη Γεωλογία και τη Φυσική Ιστορία των διαφόρων χωρών που επισκέφθηκε το πλοίο της Αυτού Μεγαλειότητος, Beagle]. Στις 24 Νοεμβρίου του 1859 δημοσιεύει το σπουδαίο έργο του On the Origins of Species by Means of Natural Selection [Περί της προελεύσεως των ειδών μέσω της φυσικής επιλογής], το οποίο γνώρισε αμέσως επιτυχία: η πρώτη έκδοση σε 1.250 αντίτυπα εξαντλήθηκε την πρώτη μέρα. Στο έργο του The Descent of Man, and the Selection in Relation to Sex [Η καταγωγή του ανθρώπου και η σεξουαλική επιλογή] ο Δαρβίνος παρουσίασε τη θεωρία του για τη φυσική επιλογή, υποστηρίζοντας πως τα ανθρώπινα όντα εξελίχθηκαν από τα ανώτερα πρωτεύοντα. Το 1872 δημοσιεύεται το The Expression of the Emotions in Man and Animals. Ακολουθεί, το 1881, το The effects of Cross and Self Fertilization of Vegetable Mould Through the Action of Worms [Αποτελέσματα της διασταύρωσης και αυτογονιμοποίησης της φυτικής μούχλας μέσω γεωσκωλήκων]. Πέθανε το 1882 από καρδιακή προσβολή και τάφηκε στο Αβαείο του Γουεστμίνστερ.
 

Ο  Paul Ekman είναι Ομότιμος Καθηγητής Ψυχολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας στο Σαν Φρανσίσκο. Είναι συγγραφέας των βιβλίων Emotional Awareness (που συνέγραψε από κοινού με τον Δαλάι Λάμα), Emotions Revealed: Recognizing Faces and Feelings to Improve Communication and Emotional Life, καιTelling Lies: Clues to Deceit in the Marketplace, Politics and Marriage, καθώς και συνεπιμελητής του Emotions Inside Out.