Το Κουαρτέτο της Ιερουσαλήμ -Edward Whittemore

Από τις εκδόσεις Γκοβόστη κυκλοφορεί η τετραλογία, Το Κουαρτέτο της Ιερουσαλήμ (O κώδικας του Σινά, Το Πόκερ της Ιερουσαλήμ, Σκιές στο Νείλο, Το Μωσαϊκό της Ιεριχούς) του Edward Whittemore.

Στις αρχές του 19ου αιώνα, ο Σκάντερμπεγκ Βαλενστάιν, ένας αφοσιωμένος αλβανός μοναχός και γλωσσολόγος, φέρνει στο φως την παλαιότερη διασωθείσα Βίβλο, όπου ανακαλύπτει ότι διαψεύδονται όλες οι μέχρι τότε θρησκευτικές αλήθειες. Φοβούμενος για τις συνέπειες που θα προκαλούσε αυτή η ανακάλυψη, ο Βαλενστάιν αποφασίζει να παραποιήσει την αυθεντική Βίβλο του Σινά και στη συνέχεια φροντίζει να κρύψει το αληθινό έγγραφο καλά. Οι ενέργειες του πυροδοτούν μια έξοχη και αναμφίβολα ετπκή περιπέτεια, η οποία διαδραματίζεται στη διάρκεια ενάς αιώνα και συνυφαίνει τη μοίρα τεσσάρων ασυνήθιστων ανθρώπων στην πολυτάραχη περιοχή των Αγίων Τόπων.

*

Την τελευταία μέρα του Δεκεμβρίου του 1921 τρεις αινιγματικοί άνθρωποι αρχίζουν ένα μοιραίο πανχνίδι πόκερ στην Ιερουσαλήμ, στο πίσω μέρος ενός καταστήματος με αντίκες που ανήκει σε έναν περιπλανώμενο ιππότη ηλικίας 3.000 χρόνων. Τα Μεγάλο Πόκερ της Ιερουσαλήμ όπως τελικά ονομάστηκε, θα διαρκέσει δώδεκα χρόνια και θα έχει ως έποθλο ταν ολοκληρωτικό έλεγχα της Ιερουσαλήμ. Χιλιάδες χαρτοπαίκτες από όλον τον κόσμο μπαίνουν στο παιχνίδι προσπαθώντας να κερδίσουν την Αγια Πόλη, αλλά στο τέλος δε μένουν παρά μόνον τρεις άνδρες στο τραπέζι – οι ίδιοι που το ξεκίνησαν.

*

Στις Σκιές στο Νείλο οι μυστικές υπηρεσίες παίζουν κομβικό ρόλο. Και η κριτική διερωτάται: άραγε ο Γουίτμορ σατιρίζει τις παρελθούσες εμπειρίες του ως πράκτορα, λοιδορώντας τις δραστηριότητες της CΙΑ και ανάλογων οργανώσεων;Ήταν τελικά το παρελθόν που μιλούσε μέσα στο έργο τού Γουίτμορ ή ο ίδιος εξακολουθούσε να παρέχει υπηρεσίες ως μυστικός πράκτορας, όπως υπέθεταν πολλοί φίλοι του;

*

Το Κάιρο του ’40, η Δαμασκός του ’60 και η Βηρυτός του ’70, η Ιερουσαλήμ των τριών χιλιάδων χρόνων και η Ιεριχώ των δέκα χιλιάδων χρόνων – η ιστορία του Λαθρέμπορα αντικατοπτρίζεται σε πολλούς καθρέφτες καθώς τα κομμάτια της ενώνονται κάπου μεταξύ φαντασίας και πραγματικότητας, κάπου στη Μέση Ανατολή, όπου το συνονθύλευμα των αγώνων και των πολιτισμών είναι τόσο δαιδαλώδες που συχνά το αληθινό είναι το αντίθετο του προφανούς.

Ο Edward Whittemore (1933-1995) σπούδασε στο Πανεπιστήμιο του Yale και στη συνέχεια υπηρέτησε ως αξιωματικός των Πεζοναυτών στην Ιαπωνία. Για μια δεκαετία έδρασε ως πράκτορας της CIA στην Άπω Ανατολή, στην Ευρώπη και στη Μέση Ανατολή. Μεταξύ άλλων διηύθυνε μια εφημερίδα στην Ελλάδα, δούλεψε σε μια βιοτεχνία υποδημάτων στην Ιταλία και εργάστηκε στην Υπηρεσία Δίωξης Ναρκωτικών της Νέας Υόρκης επί δημαρχίας Lindsay. Από το 1977 έως το 1987 έγραφε το Κουαρτέτο της Ιερουσαλήμ, ενώ μοίραζε το χρόνο του ανάμεσα στη Νέα Υόρκη και την Ιερουσαλήμ.
Ο Edward Whittemore αποφοίτησε από το γυμνάσιο του Deering, στο Portland του Maine, τον Ιούνιο του 1951 και το ίδιο φθινόπωρο μπήκε στο Yale.
Σύμφωνα με τα πρότυπα του Yale εκείνης της εποχής, ο Whittemore ήταν πολύ επιτυχημένος, ένα «γυμνασιόπαιδο» που τα είχε καταφέρει. Προσηνής, ευπαρουσίαστος και εκλεπτυσμένος, κοιτούσε τον κόσμο με περιπαιχτικό χαμόγελο.
Δεν ήταν ιδιαίτερα αθλητικός τύπος, αλλά ήταν μέλος της Ζήτα Ψι, μιας αδελφότητας φοιτητών που έπιναν πολύ και είχαν καλές κοινωνικές διασυνδέσεις. Στο τέλος της προτελευταίας του χρονιάς έγινε μέλος της μυστικής αδελφότητας Scroll and Key.
Εκεί που διακρίθηκε πραγματικά ήταν ως αρχισυντάκτης της Yale News το 1955, μια εποχή όπου ο πρόεδρος και οι αρχισυντάκτες της ήταν εξίσου δημοφιλείς με τους αρχηγούς των ποδοσφαιρικών ομάδων. Πολλοί από εμάς στη News είχαμε την εντύπωση ότι ο Ted θα προσανατολιζόταν προς τη Wall Street και την Brown Brothers Harriman, μια επενδυτική εταιρεία όπου γίνονταν δεκτά παλιά μέλη από τη Scroll and Key και όπου αργότερα εργάστηκε ο μεγαλύτερος αδελφός του Ted. Ή, έστω, ότι θα ακολουθούσε δημοσιογραφική καριέρα κάπου στην αυτοκρατορία του Time-Life, η οποία είχε ιδρυθεί από τον Henry Luce, ένα άξιο τέκνο της News.
Κάναμε, όμως, λάθος. Ο Whittemore, αφού υπηρέτησε ως αξιωματικός των Πεζοναυτών στην Ιαπωνία, προσεγγίστηκε από τη CIA και ακολούθησε ένα ταχύρρυθμο πρόγραμμα εκμάθησης της ιαπωνικής γλώσσας. Για περισσότερο από μια δεκαετία εργάστηκε για την Υπηρεσία στην Άπω Ανατολή, στην Ευρώπη και στη Μέση Ανατολή.
Κατά τη διάρκεια αυτών των χρόνων, ο Whittemore θα επέστρεφε κατά περιόδους στη Νέα Υόρκη. Για ένα διάστημα διηύθυνε μια εφημερίδα στην Ελλάδα. Έπειτα, ήταν η υποδηματοποιία στην Ιταλία και κάποιο ινστιτούτο στην Ιερουσαλήμ. Συνεργάστηκε επίσης με την Υπηρεσία Δίωξης Ναρκωτικών της Νέας Υόρκης επί δημαρχίας John Lindsay. Αργότερα, είχαν ακουστεί φήμες ότι αντιμετώπιζε «πρόβλημα» με το αλκοόλ και ότι έκανε χρήση ναρκωτικών.
Ενώ υπηρετούσε στους Πεζοναύτες και στη CIA, παντρεύτηκε και πήρε διαζύγιο δύο φορές. Απέκτησε δύο κόρες με την πρώτη σύζυγό του, αλλά σύμφωνα με τους όρους του διαζυγίου δεν επιτρεπόταν να τις βλέπει. Έπειτα, μετά το δεύτερο διαζύγιο, συζούσε με διάφορες γυναίκες. Ήταν πολλές και όλες τους απ’ ό,τι φαίνεται ταλαντούχες: ζωγράφοι, φωτογράφοι, γλύπτριες, χορεύτριες, αλλά ποτέ συγγραφείς.
Ακούγονταν και άλλες φήμες. Ότι είχε φύγει από τη CIA, ότι ζούσε στην Κρήτη, ότι ήταν αδέκαρος, ότι έγραφε. Και μετά, τίποτα. Ήταν σαφές πως εκείνος ο «ξανθός» φοιτητής δεν είχε ακολουθήσει το δρόμο της φήμης και της δόξας.
Jay Neugeboren

Μετάφραση: Καστανάρας Γιάννης / Βλαβιανού Άγγυ / Μπλάνας Γιώργος