Η Ταινιοθήκη της Ελλάδος έχει την τιμή να συμμετέχει μαζί με 32 συνεργαζόμενους φορείς σε Αθήνα και Πειραιά στον εορτασμό των Ευρωπαϊκών Ημερών Πολιτιστικής Κληρονομιάς, σε συνεργασία με το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου και υπό την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού.

Μια τριήμερη γιορτή που θα διαρκέσει από την Παρασκευή 23 Σεπτεμβρίου μέχρι την Κυριακή 25 Σεπτεμβρίου και έχει τις ρίζες της πίσω στο 1996 με συμμετοχή και των 50 χωρών– μελών της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Πολιτισμού. Την διετία 2015-2016 επιλέχθηκε ως κεντρική θεματική το δίπολο «Βία και ανεκτικότητα», δύο έννοιες αντικρουόμενες, που η μία «συνοδεύει» την άλλη διαχρονικά στην ευρωπαϊκή ιστορία και υπότιτλος «Διωγμοί: παλαιότερες και νέες ιστορίες».

Η Ταινιοθήκη της Ελλάδος επιλέγει να παρουσιάσει αυτές τις έννοιες μέσα από αφηγήσεις σύγχρονων Ελλήνων και Ελληνίδων δημιουργών, υπό τον γενικό τίτλο “Ταυτότητες, βία και ανεκτικότητα μέσα από τις αφηγήσεις σύγχρονων Ελλήνων και Ελληνίδων δημιουργών”, με τις ταινίες: Ρομ-Μενέλαος Καραμαγγιώλης (1989), Λιούμπη –Λάγια Γιούργου ( 2005), Διόρθωση –Θάνος Αναστόπουλος (2007), Ακαδημία Πλάτωνος-Φίλιππος Τσίτος (2009), September – Πέννυ Παναγιωτοπούλου ( 2013), Στο σπίτι – Αθανάσιος Καρανικόλας (2014).

Έξι ταινίες σκηνοθετών της νέας γενιάς του ελληνικού κινηματογράφου, ταινίες γυρισμένες μεταξύ του 1989-2014 εξερευνούν την συγκρότηση ταυτότητας μέσα από την εμπειρία της διαφορετικότητας, που οδηγεί είτε στην βία είτε στην αμφιταλάντευση στο δίπολο βία και ανεκτικότητα. Μια κοινότητα τσιγγάνων, κοπέλες από την Ανατολική Ευρώπη που δουλεύουν ως οικιακές βοηθοί, ρατσιστές που επιχειρούν μια διόρθωση στην πορεία της μισαλλοδοξίας τους, μια μοναχική κοπέλα που ζητά στοργή κι αποδοχή. Αυτοί οι ήρωες μας οδηγούν στην κατανόηση των σύγχρονων διλημμάτων των πολυπολιτισμικών μας κοινωνιών, που γίνονται ολοένα και λιγότερο ανεκτικές στην διαφορετικότητα και ευαγγελίζονται ένα πέρασμα από την βία, όχι μόνο στην ανεκτικότητα, αλλά και στην αλληλεγγύη.

Μαρία Κομνηνού

Οι ταινίες Ρομ, Διόρθωση, Ακαδημία Πλάτωνος, September θα προβληθούν με αγγλικούς υπότιτλους.
 
Θερμές ευχαριστίες εκφράζουμε στους διανομείς και παραγωγούς ODEON, Highway productions, Pan Entertainment, One from the heart, Fantasia Οπτικοακουστική και τους σκηνοθέτες Φίλιππο Τσίτο, Μενέλαο Καραμαγγιώλη, Αθανάσιο Καρανικόλα, Λάγια Γιούργου, Πέννυ Παναγιωτοπούλου, Θάνο Αναστόπουλο για την ευγενική εκχώρηση της άδειας προβολής των ταινιών τους.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΒΟΛΩΝ

Παρασκευή 23/09

20:00 Ακαδημία Πλάτωνος-Φίλιππος Τσίτος (2009, 103’)
22:00 Ρομ-Μενέλαος Καραμαγγιώλης (1989, 75’)

Σάββατο 24/09

20:15 Στο σπίτι – Αθανάσιος Καρανικόλας (2014, 103’)
22:15 Λιούμπη –Λάγια Γιούργου ( 2005, 95’)

Κυριακή 25/09

20:00 September – Πέννυ Παναγιωτοπούλου ( 2013, 99’)
22:00 Διόρθωση –Θάνος Αναστόπουλος (2007, 87’)Παρασκευή 23/9
20:00 Ακαδημία Πλάτωνος-Φίλιππος Τσίτος (2009, 103’)

Λίγα λόγια για τις ταινίες

Ρομ

“Η εφευρετικότητα και η ομορφιά του ΡΟΜ το κάνει για μένα ένα από τα απόλυτα αριστουργήματα της ιστορίας του σινεμά, μαζί με μερικά φιλμ του Chris Marker, του Jean-Luc Godard και το ντοκιμαντέρ “ Bom Povo Português” του Rui Simões. Το ΡΟΜ είναι ένα αριστούργημα που πρέπει να γίνει ένα από τα κλασσικά φιλμ της ιστορίας του σινεμά. Ζήτω το ελληνικό σινεμά!”

Nicole Brenez, curator of the Cinémathèque française’s avant-garde film series
*Μετά την προβολή του ΡΟΜ στην  Cinémathèque Française”, 17-6-16

Το 1979 ο ΟΗΕ αναγνωρίζει όλους τους τσιγγάνους με την ονομασία RΟΜ και παραχωρεί συμβουλευτικό ρόλο στο Union des Rom. Rom, λοιπόν μπορεί να σημαίνει τσιγγάνος, γύφτος – ή ένας άλλος τρόπος ζωής.

Η ταινία χρησιμοποιεί για πρώτη φορά τον ορισμό ROM και επιχειρεί να δώσει το στίγμα του λαού αυτού στην ευρωπαϊκή ήπειρο και κυρίως στην Ελλάδα ακολουθώντας τέσσερις διαφορετικές κατευθύνσεις, που εκφράζονται στα πρόσωπα των τεσσάρων αφηγητών : του δάσκαλου, του φωτογράφου, της γριάς τσιγγάνας Ταμάρα και της νεαρής Αϊμά. Ο δάσκαλος ανιχνεύει την πιθανή καταγωγή των Rom και την πορεία τους στο χρόνο, μέσα από σπαράγματα αναφορών στα περιθώρια της ιστορίας. Ο φωτογράφος με το φακό του παίζει το ρόλο του σύγχρονου ιστορικού, προσπαθώντας ν΄αποτυπώσει εικονιστικά το παρόν ενός λαού που μπορεί να διαθέτει παρελθόν και μνήμη, αλλά δεν είχε ποτέ γραπτή παράδοση και επίσημη ιστορία. Τέλος, στα πρόσωπα των δυο γυναικών ορίζονται οι δυο αντίποδες της τσιγγάνικης ζωής: ο ένας βαθιά δεισιδαιμονικός, χωμένος σε παραμύθια και θρύλους, ο άλλος σημερινός, με το βλέμμα στραμμένο στο μέλλον κι ίσως σε μια νέα ταυτότητα. Ο λόγος των τεσσάρων αφηγητών με τα άλματα του μπρός – πίσω στο χρόνο και οι παρεμβολές αυτούσιων τσιγγάνικων αφηγήσεων, συνδυάζονται με την εικόνα του σήμερα που προσπαθεί να περιγράψει τις ιδιαιτερότητες και τις αντιφάσεις της τσιγγάνικης ζωής, μέσα από σκηνές γάμων και θανάτων, γλεντιού και δουλειάς, θρησκείας και μαγγανείας.

Στην αφηγηματική δομή της ταινίας που χαρακτηρίζεται από αλλεπάλληλες ανατροπές, συνεκτικό ρόλο παίζουν τα έμμονα leitmotivs της εικόνας και της μουσικής, που συνδέοντας τονίζουν ακόμη περισσότερο τη συνειρμική της διάσταση : μια διάσταση που δεν παρακολουθεί τη διαδρομή της λογικής αλλά την τροχιά της περιπέτειας, και που επιμένοντας στη γοητεία του επουσιώδους, συγγενεύει όσο μπορεί με τα τσιγγάνικα παραμύθια.

Λιούμπη

H Λιούμπη (αγάπη στα ρώσικα) θα μπει σα νοσοκόμα, σαν συντροφιά και φροντίδα μιας άρρωστης ηλικιωμένης γυναίκας σε ένα μάλλον τυπικό μεσοαστικό σπίτι. Είναι όμορφη, χαίρεται που η ζωή της πρόσφερε αυτή τη μικρή, την τόσο σπουδαία ευκαιρία. Οι άλλοι κυνηγούν άλλες ευκαιρίες: ο Δημήτρης “κάτι” που θα τον αρπάξει και θα τον πάει μακριά από τον ρόλο του στυλοβάτη της οικογένειας, με μια μάνα ανήμπορη, χήρα από νέα, με μιαν αδελφή διαρκώς στα όρια της υστερίας γιατί δεν την θέλει η μητρότητα, γιατί χάνει τα μωρά της συνεχώς. Η Λιούμπη και ο Δημήτρης έρχονται κοντά και ζουν μια ψευδαίσθηση ελευθερίας, που δυστυχώς δεν μπορεί να κρατήσει πολύ.

Διόρθωση

Ένας άντρας βγαίνει από τη φυλακή. Στη διαδρομή του συναντά μια γυναίκα κι ένα παιδί. Είναι άραγε τα μέλη μιας διασπασμένης οικογένειας; Τι τους ενώνει και τι τους χωρίζει; Ένα οδοιπορικό ξεκινά στην περιθωριακή, τριτοκοσμική, άστεγη Αθήνα, ανάμεσα σε μετανάστες, κλειστές ομάδες και σύγχρονους πατριώτες, ανθρώπους με διαφορετικές ταυτότητες, ιδεολογίες και προσανατολισμούς, που όταν δεν μπορούν να συνυπάρξουν με το διαφορετικό συγκρούονται.

Ακαδημία Πλάτωνος

Μια μικρή, ήσυχη διασταύρωση με τρεις ψιλικατζήδες κι έναν σκύλο. Ο Σταύρος είναι ένας από αυτούς. Η γυναίκα του τον έχει εγκαταλείψει και αρνείται να επιστρέψει – η μητέρα του έχει πάθει ήδη ένα εγκεφαλικό και ο Σταύρος πρέπει να την προσέχει επί 24ώρου βάσεως. Η αγαπημένη ασχολία των τριών ψιλικατζήδων είναι το καθημερινό μέτρημα των Κινέζων, οι οποίοι στήνουν το μαγαζί τους απέναντι. Μια δουλειά που δεν έχει τέλος γιατί οι Κινέζοι μοιάζουν να πολλαπλασιάζονται μέρα με τη μέρα. Το μέτρημα διακόπτεται μόνο αν περάσει κανένας Αλβανός. Τότε πέφτουν στοιχήματα αν ο σκύλος θα γαυγίσει τον Αλβανό ή όχι. Αυτή είναι η δεύτερη αγαπημένη ασχολία τους. Έτσι περνούν την ώρα τους, χαλαρά και διασκεδαστικά, χαζεύοντας τη ζωή που αλλάζει έξω από τα μαγαζιά τους. Ο Σταύρος όμως είναι διαρκώς ανήσυχος. Ανεξήγητα δυσαρεστημένος. Τα βράδια δεν μπορεί να κοιμηθεί αλλά δεν μπορεί να καταλάβει το γιατί. Μέχρι που μια μέρα ένας περαστικός Αλβανός (αφού τον γαυγίσει ο σκύλος) αναγνωρίζει στη μητέρα του Σταύρου τη δικιά του χαμένη μητέρα…

September

Η Άννα ζει με τον σκύλο της, τον Μανού, σε ένα μικρό διαμέρισμα. Πιστεύει ότι θα ζήσουν μαζί για πάντα. Όταν ο Μανού πεθαίνει, η Άννα ζητά να τον θάψει στον κήπο του σπιτιού της απέναντι οικογένειας. Το πρόσχαρο σπίτι γίνεται το καταφύγιό της. Ερωτεύεται την άλλη γυναίκα, τα παιδιά, και την ζωή που ζούνε. Η οικογένεια, ασφαλής μέσα στην αυτάρκειά της, δεν έχει ανάγκη την αγάπη της Αννας. Η Άννα όμως, που ξέρει καλά τι σημαίνει να είσαι πιστός, δεν το βάζει κάτω.

Όπως ο Σεπτέμβρης είναι το σύνορο, μια αχνή παρένθεση ανάμεσα στο καλοκαίρι και τον χειμώνα, έτσι και ο «Σεπτέμβρης» της Άννας, είναι μια ιστορία για τα ψυχικά όρια, το πώς δοκιμάζονται οι αντοχές της αγάπης, της πίστης, αλλά και της διαφορετικότητας. Δύο από τις καλύτερες ηθοποιούς της γενιάς τους, η Κόρα Καρβούνη και η Μαρία Σκουλά, συναντιούνται σε αυτή την τρυφερή κομεντί.

Στο σπίτι

Η Νάντια εργάζεται εδώ και δώδεκα χρόνια στο σπίτι της Εύης και του Στέφανου στον Μαραθώνα. Οι σχέσεις τους είναι πια σχεδόν οικογενειακές. Εκτός από τις εργασίες του σπιτιού, η Νάντια μεγαλώνει την κόρη του ζευγαριού, την Ίριδα, σαν δικό της παιδί. Όταν κάποια στιγμή η Νάντια αρχίζει να παρουσιάζει προβλήματα υγείας, οι σχέσεις της με την οικογένεια της Εύης και του Στέφανου αλλάζουν ριζικά. Όμως η Νάντια αντιδρά με έναν μοναδικό τρόπο.

Η πρώτη ελληνική ταινία του εγκατεστημένου στη Γερμανία Αθανάσιου Καρανικόλα διαπραγματεύεται το θέμα της κοινωνικής αδικίας μέσα από μια «παραμελημένη» οπτική και με επιλεκτικά κινηματογραφικά στοιχεία, διατηρώντας, ωστόσο, σαφείς αποστάσεις από το τυπικό κοινωνικό δράμα.