Ο κινηματογράφος ΤΡΙΑΝΟΝ παρουσιάζει αποκλειστικά το ντοκιμαντέρ “Ο Θεός δεν μοιράζει καραμέλες”, του Βαγγέλη Καλαμπάκα από την Πέμπτη 4 Φεβρουαρίου 2016.
Η καθημερινή ζωή των παιδιών σε ένα ορφανοτροφείο στην Αιθιοπία
Στη σημερινή Αιθιοπία των 85 εκατομμυρίων, πάνω από πέντε εκατομμύρια παιδιά είναι ορφανά. Αρκετές χιλιάδες από αυτά μεγαλώνουν σε ορφανοτροφεία και παρεμφερή ιδρύματα, μέχρι να ενηλικιωθούν ή να βρουν θετούς γονείς.
Μεταφερόμαστε πίσω από τις κλειστές πόρτες ενός χριστιανικού ορφανοτροφείου στην πρωτεύουσα Αντίς Αμπέμπα, για να παρακολουθήσουμε την καθημερινή ζωή των μικρών τροφίμων του. Πενήντα περίπου παιδιά κάθε ηλικίας, από βρέφη ως έφηβοι, δέχονται τη μητρική φροντίδα βρεφοκόμων, νοσοκόμων και εθελοντριών παράλληλα με την αυστηρή θρησκευτική κατήχηση. Η ταινία εξερευνά το σύνθετο χαρακτήρα αυτής της πολύ ιδιαίτερης κοινότητας, βασισμένη αποκλειστικά στην παρατήρηση, χωρίς σχολιασμό ή συνεντεύξεις. Μέσα από αυτή την εξερεύνηση αναδεικνύονται οι σχέσεις μεταξύ του προσωπικού και των παιδιών, οι σχέσεις μεταξύ των ίδιων των παιδιών, ο τρόπος που αντιλαμβάνονται τη διαφορετικότητα, καθώς και ο καθοριστικός ρόλος που αποκτά η θρησκεία στη ζωή και την εκπαίδευσή τους μέσα σ’ αυτό το «σπίτι» μακριά απ’ το σπίτι.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Παραγωγή: 2014, διάρκεια: 73 λεπτά
Το ντοκιμαντέρ συμμετείχε στο 17ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, στο 3ο Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ AegeanDocs και στο 18ο Φεστιβάλ Ολυμπίας για Παιδιά και Νέους, όπου απέσπασε το Βραβείο Καλύτερου Ντοκιμαντέρ της Κριτικής Επιτροπής των Παιδιών.
ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΤΟΥ ΣΚΗΝΟΘΕΤΗ
Τον Μάρτιο του 2012, στη διάρκεια εθελοντικής εργασίας μου σε ένα ορφανο-τροφείο στην Αντίς Αμπέμπα, η διεύθυνση του ιδρύματος μού πρότεινε να γυρίσω ένα ντοκιμαντέρ για τη ζωή των πενήντα περίπου παιδιών που στεγάζονταν εκεί. Η πρόταση αυτή ήταν για μένα μια ιδιαίτερη πρόκληση, επιτρέποντάς μου την κινηματογράφηση σε έναν πολύ ευαίσθητο, προστατευόμενο χώρο στον οποίο, ευνόητα, κανένα κινηματογραφικό ή τηλεοπτικό συνεργείο δεν είχε ποτέ ως τότε πρόσβαση. Η διαδικασία αυτή εξελίχθηκε σε μια εις βάθος εξερεύνηση της ζωής «εντός των τειχών», αποκαλύπτοντάς μου μια πραγματικότητα εν πολλοίς άγνωστη στο ευρύ κοινό και αφυπνίζοντας ποικίλες σκέψεις και συναισθήματα.
Επί τρεις εβδομάδες παρατηρούσα και κατέγραφα καθημερινά γεγονότα όπως εκτυλίσσονταν, καλύπτοντας όλες τις πτυχές της ζωής στο ορφανοτροφείο από το πρωί ως το βράδυ. Μέσα από αυτή την επίμονη παρατήρηση, άρχισαν να αναδύονται θέματα και προβληματισμοί: η σχέση μεταξύ του προσωπικού και των παιδιών, οι σχέσεις μεταξύ των ίδιων των παιδιών, ο πολύπλοκος και κρίσιμος ρόλος της θρησκείας στην καθημερινή ζωή και εκπαίδευση, η βίωση της στέρησης αλλά και η καλλιέργεια συντροφικότητας, σεβασμού, ελπίδας και εγκαρτέρησης που χαρακτηρίζουν τα δύσκολα χρόνια που περνούν τα παιδιά σ’ αυτό το «σπίτι» μακριά απ’ το σπίτι.
Τα γυρίσματα έγιναν χωρίς «στημένες» σκηνές, σκηνοθετική καθοδήγηση ή οποιαδήποτε άλλη παρέμβαση στα δρώμενα. Καθοριστικής σημασίας στην επιτυχία αυτής της προσπάθειας ήταν η αμοιβαία εμπιστοσύνη που καλλιεργήθηκε με το χρόνο και η αποδοχή μου από μέρους των παιδιών και του προσωπικού, που συνήθισαν την παρουσία της κάμερας στις καθημερινές τους δραστηριότητες έτσι ώστε να μην αλλοιώνουν τη συμπεριφορά τους, όσο αυτό είναι δυνατό, διασφαλίζοντας έτσι την αλήθεια και αυθεντικότητα της καταγραφής.
Οι πολλές ώρες του γυρισμένου υλικού συμπτύχθηκαν στο μοντάζ σε ένα αφηγηματικό πλαίσιο δύο ημερών (μιας τυπικής καθημερινής και μιας Κυριακής), ακολουθώντας μια γραμμική χρονική εξέλιξη από το πρωί ως το βράδυ της κάθε μέρας.
Πέρα από αυτή τη σύμβαση, η ταινία δεν έχει μια σαφή αφηγηματική δομή με την έννοια μιας «ιστορίας», ούτε εστιάζει σε μεμονωμένους χαρακτήρες -ήρωες. Στόχος μου είναι η σύνθεση της συνολικής φυσιογνωμίας του συγκεκριμένου χώρου μέσα από την ερευνητική ψηλάφηση ενός παρατηρητή. Η κάμερα περιηγείται μέσα στους χώρους του ιδρύματος καταγράφοντας απλές, καθημερινές δραστηριότητες, χωρίς καμμία προσπάθεια δραματοποίησής τους, ανιχνεύοντας μέσα από αυτές την ταυτότητα της τόσο ιδιαίτερης αυτής κοινότητας.
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΤΟΥ ΣΚΗΝΟΘΕΤΗ
Ο Βαγγέλης Καλαμπάκας γεννήθηκε στην Αθήνα το 1958. Σπούδασε Αρχιτεκτονική στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και Κινηματογράφο στη Σχολή του Ινστιτούτου Τεχνών του Σικάγο. Είναι σκηνοθέτης, παραγωγός και διευθυντής φωτογραφίας. Η φιλμογραφία του περιλαμβάνει έργα μυθοπλασίας μικρού μήκους και ντοκιμαντέρ. Το εκπαιδευτικό του έργο περιλαμβάνει τη διδασκαλία στο Τμήμα Κινηματογράφου του ΑΠΘ, την παραγωγή διδακτικού υλικού για το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο και τη διδασκαλία στο πρόγραμμα “Ακαδημία Πλάτωνος” του ΕΚΠΑ.
ΦΙΛΜΟΓΡΑΦΙΑ
Ο Θεός δεν μοιράζει καραμέλες (ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους, 2014)
Βραβείο Καλύτερου Ντοκιμαντέρ Κριτικής Επιτροπής Παιδιών, 18ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Ολυμπίας για Παιδιά και Νέους, Πύργος 2015
Ο έρως, ο δήμος και μια διαδρομή (εκπαιδευτ. ντοκιμαντέρ μικρού μήκους, 2014)
Η γειτονιά των αιώνων (εκπαιδευτικό ντοκιμαντέρ μικρού μήκους, 2013)
ArtIt: Εκπαίδευση μέσα από την Τέχνη (ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους, 2012)
Απογραφή (μυθοπλασία μικρού μήκους, 2009)
2οΒραβείο “Prix Spécial du Jury”, Festival du Court Métrage Méditerranéen de Tanger, Ταγγέρη, Μαρόκο, 2010. Υποψηφιότητα για βραβείο καλύτερης ταινίας μικρού μήκους της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου, Αθήνα 2010
Νανούρισμα (μυθοπλασία μικρού μήκους, 2001)
Το τραγούδι της πόλης (μυθοπλασία μικρού μήκους, 1998)
Πρώτο Βραβείο στο International Federation for Housing and Planning Film and Video Competition “For Better Cities”, Λισσαβώνα, 1998
Μικρά πρελούδια (μυθοπλασία μικρού μήκους, 1997)
Πρώτο Βραβείο & Ειδικό Βραβείο Κριτικών στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βομβάης, 1998. 5 διακρίσεις (συμπερ. 2ου Βραβείου), Φεστιβάλ ταινιών μικρού μήκους Δράμας, 1998. Βραβείο κριτικής επιτροπής νέων “Linea d’Ombra”, Salerno,Ιταλία, 1998. Κρατικό Βραβείο Ποιότητας, Ελλάδα 1998
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ
ΠΑΡΑΓΩΓΗ, ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΚΑΛΑΜΠΑΚΑΣ
ΕΝΤΕΤΑΛΜΕΝΗ ΠΑΡΑΓΩΓΟΣ: ΑΝΤΙΓΟΝΗ ΓΑΒΡΙΑΤΟΠΟΥΛΟΥ
ΚΑΜΕΡΑ: ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΚΑΛΑΜΠΑΚΑΣ
ΜΟΝΤΑΖ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΑΒΟΓΛΟΥ
ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΕΙΚΟΝΑΣ, DCP: 2|35 Α.Ε.
COLOR CORRECTION: ΜΑΝΟΣ ΧΑΜΗΛΑΚΗΣ
ΜΙΞΑΖ: ΚΩΣΤΑΣ ΒΑΡΥΜΠΟΠΙΩΤΗΣ
ΒΟΗΘΟΣ ΜΙΞΑΖ: ΒΑΛΙΑ ΤΣΕΡΟΥ
ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ – TRANSCRIPTS: AZEB WORKNEH
