Η κλασική έγκυρη μελέτη της καθηγήτριας Marjorie Housepian Dobkin, Σμύρνη 1922 – Η καταστροφή μιας πόλης, με πρόλογο του ιστορικού Βλάση Αγτζίδη, κυκλοφορεί στα βιβλιοπωλεία από τις Εκδόσεις Παπαδόπουλος.
Η θλιβερή επέτειος της Καταστροφής της Σμύρνης τον Σεπτέμβριο του 1922 αποτελεί αφορμή για να διαβαστεί η έγκυρη –και κλασική πλέον– μελέτη της καθηγήτριας Marjorie Housepian Dobkin. Το βιβλίο Σμύρνη 1922: Η καταστροφή μιας πόλης κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Παπαδόπουλος σε νέα έκδοση, με πρόλογο του ιστορικού Βλάση Αγτζίδη που τοποθετεί το βιβλίο σε ένα χρονικό οργανόγραμμα της έρευνας γύρω από την καταστροφή.
Η αρμενικής καταγωγής συγγραφέας καταγράφει με λεπτομέρειες το πολύπλοκο ιστορικό υπόβαθρο της πανωλεθρίας καθώς και τα επακόλουθά της, στα οποία περιλαμβάνεται και η για πολλά χρόνια ενορχηστρωμένη προσπάθεια να απαλειφθεί η αλήθεια από την ιστορική μνήμη. Παραθέτει με ανατριχιαστική ακρίβεια μαρτυρίες ανθρώπων που έζησαν από κοντά την καταστροφή, περιγράφει ιδιαίτερους χαρακτήρες και αναδεικνύει τον ηρωισμό κάποιων που με συνεχείς προσπάθειες και αυτοθυσία κατόρθωσαν να σώσουν χιλιάδες ζωές.
Απόσπασμα από τον πρόλογο του Βλάση Αγτζίδη
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
«Η καταστροφή της Σμύρνης, όπως και η γενοκτονία των ελληνικών πληθυσμών στην Ανατολή (Ελλήνων, Αρμενίων, Ασσυροχαλδαίων) υπήρξε ένα πολύ σημαντικό ιστορικό γεγονός στη διαδικασία μετασχηματισμού της Εγγύς Ανατολής. Το βιβλίο της Μάρτζορι Χουσεπιάν παρουσιάζει με ρεαλιστικό τρόπο, χωρίς καμιά αχρείαστη υπερβολή, αυτήν ακριβώς την κορυφαία στιγμή. Χρησιμοποιεί τα ντοκουμέντα των ίδιων των θυμάτων, κυρίως Αρμενίων, αλλά και Αμερικανών που έζησαν με κάποια ασφάλεια τη φρίκη εκείνων των ημερών. Το υλικό που επεξεργάζεται και αναδεικνύει είναι τα ημερολόγια, τα γράμματα και οι αναμνήσεις τους. Μέσα από αυτά επανασυγκροτείται η εικόνα των τελευταίων ημερών στη Σμύρνη, όταν ο άμαχος πληθυσμός δεν είχε την παραμικρή υποψία γι’ αυτό που ερχόταν άμεσα. Και πώς να έχει αντιληφθεί τι επρόκειτο να συμβεί, εφόσον κανείς δεν τον είχε προετοιμάσει για τις επικείμενες εξελίξεις;»
Ο Βλάσης Αγτζίδης είναι διδάκτωρ σύγχρονης Ιστορίας και μαθηματικός. Βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών για τη συγγραφή της ιστορίας των Ελλήνων του παρευξείνιου χώρου (1995). Τα κύρια επιστημονικά του ενδιαφέροντα σχετίζονται με το σοβιετικό Μεσοπόλεμο και την ιστορία του σοβιετικού ελληνισμού, καθώς και με τη διαδικασία μετάβασης από την Οθωμανική Αυτοκρατορία στην εποχή των εθνών-κρατών και με την ιστορική εμπειρία του ελληνισμού στη Μικρά Έχει διδάξει στο Πάντειο πανεπιστήμιο και στο Δημοκρίτειο πανεπιστήμιο Θράκης.
Η Marjorie Housepian Dobkin, αρμενικής καταγωγής, γεννήθηκε το1922 στη Νέα Υόρκη και πέθανε το 2013. Οι γονείς της είχαν καταφύγει στις ΗΠΑ δυόμιση μήνες αφότου ο παππούς της σκοτώθηκε από έναν Τούρκο στρατιώτη κατά την καταστροφή της Σμύρνης. Αποφοίτησε από το Barnard College του Πανεπιστημίου Κολούμπια της Νέας Υόρκης και δίδαξε εκεί λογοτεχνία και συγγραφή, από το 1957 έως το 1988, ενώ διετέλεσε αναπληρώτρια κοσμήτορας σπουδών από το 1976 έως το 1993. Έγινε γνωστή από το βιβλίο της για την καταστροφή της Σμύρνης, το οποίο κυκλοφόρησε το 1971 στις ΗΠΑ με τον τίτλο The Smyrna Affair (1971) και στην Αγγλία με τον τίτλο Smyrna 1922: The Destruction of a City (1972) και αποτελεί την εγκυρότερη μελέτη της μελανής αυτής ιστορικής σελίδας, και σημείο αναφοράς για όλα τα σχετικά βιβλία που γράφτηκαν μεταγενέστερα. Της έχει απονεμηθεί το βραβείο Anania Shirakatsi της Ακαδημίας Επιστημών της Σοβιετικής Αρμενίας.
